اینترنت ملی جایگزین اینترنت جهانی

م.ر.بهنام رئوف

اینترنت ملی یکی از بحث‌هایی بود که سال گذشته حاشیه‌های بسیاری به همراه داشت. هرچند که طرح ملی اینترنت در سال گذشته چکش‌های بسیاری خورد و در خبرها دیگر صحبتی از نام پدیدآورنده‌اش به میان نیامد، اما به هر حال زمستان ۸۹ با خلق واژه جدیدی از سوی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات پیرامون همان اینترنت ملی به پایان رسید. اینترنت پاک واژه‌ای بود که رضا تقی پور در راستای همان اینترنت ملی از آن نام برد و در روزهای پایانی سال نیز عنوان کرد این اینترنت از ایران آغاز و بعد از آن در اختیار بشریت قرار خواهد گرفت.

سال ۸۹ در حالی پایان یافت که حداقل چشم رسانه‌های خبری به نشستی مطبوعاتی با وزیر ارتباطات روشن نشد و در پایان نیز تعریفی جامع از اینترنت پاک برای مخاطبان حوزه ارتباطات مشخص نشد. اما با این حال سال ۹۰ اولین روز کاری خود را باز هم با اینترنت ملی آغاز کرد. این بار وزیر ارتباطات در حاشیه نشستی، موضعی صریح‌تر از قبل درباره اینترنت ملی گرفت هرچند که باز هم تعریفی از چند و چون این دو واژه پاک و ملی عنوان نشد.

به گزارش فارس، رضا تقی‌پور در حاشیه نشست هم‌اندیشی و راهبردی طرح ملی خرید اعتباری (میزان) در مرکز همایش‌های بین‌المللی سازمان صدا و سیما، در خصوص شبکه اینترنت ملی گفت: «طبق برنامه‌ریزی زمان‌بندی شده چارچوب کلی این شبکه تعیین شده است و طراحی مفهومی آن نیز به پایان رسیده است.»

وی ادامه داد: اجرای جزئی این شبکه نیز در شهریور ماه سال گذشته صورت گرفت همچنین در حال حاضر بسیاری از دستگاه‌های دولتی برای برقراری ارتباط بین دفاتر خود از اینترنت ملی استفاده می‌کنند و همچنین برخی از مدارس نیز از اینترنت ملی استفاده می‌کنند.

وی درباره اینکه این واژه برای کاربران و مردم شناخته شده نیست، افزود: تاکنون به کاربران خانگی اینترنت ملی ارائه نمی‌شد و شاید به این دلیل برای مردم ملموس نبوده است. اما از ابتدای شهریور امسال اینترنت ملی جایگزین شبکه اینترنت جهانی خواهد شد.

وی در ادامه گفت، هم‌اکنون متقاضیان اینترنت ملی (اینترانت کشوری) می‌توانند برای اخذ این سرویس به مخابرات‌ استانی مراجعه نمایند. وزیر ارتباطات در ادامه تاکید کرد: از شهریور سال جاری نیز شرکت‌های ارائه دهنده سرویس‌های اینترنت تنها می‌توانند اینترنت ملی یا همان اینترانت کشوری را ارائه دهند. به گفته وی این شبکه طبق پیش‌بینی‌ها ظرف دو یا سه سال آینده به شکل مطلوب خواهد رسید.

وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در حالی از اجبار شرکت‌های ارائه‌دهنده خدمات اینترنتی بر ارائه تنها اینترنت ملی از شهریورماه سال جاری خبر داد که این شرکت‌ها تا پیش از این برای تامین پهنای باند مورد نیاز خود تنها ملزم به استفاده از خدمات دولتی شرکت زیرساخت با قیمت‌های بسیار بالا بوده و اجازه نداشتند پهنای باند مورد نیازشان را خود تهیه کنند.

تقی‌پور افزود: با اجرای این شبکه اینترنت و سرویس‌های متنوع اینترنتی ارزان قیمت در اختیار مردم قرار می‌گیرد. همچنین مباحثی چون امنیت و حفظ اطلاعات در درون کشور نیز با اجرای اینترنت ملی تحقق می‌یابد. وی پایدار کردن شبکه اینترنت ملی و استفاده از اطلاعات ذخیره شده در آینده را از دیگر مزیت‌های آن دانست.

اهمیت اینترنت ملی تا آنجایی است که این بار در برنامه پنجم توسعه نیز به آن اشاره شده است. مهمترین ماده مربوط به ICT در برنامه پنجم ماده (۴۶) قانون است. در این ماده با هدف توسعه دولت الکترونیک صنعت فناوری اطلاعات و سواد اطلاعاتی و افزایش بهره‌وری احکامی آمده است.

در بند «الف» آن ایجاد و توسعه شبکه ملی اطلاعات، مراکز داده داخلی امن و پهنای باند مناسب در دسترسی به این مراکز و نیز دسترسی به اینترنت آمده است که بنابر این ماده تا سال دوم برنامه باید همه دستگاه‌های اجرایی و واحد‌های تابعه به این شبکه متصل شوند و نیز تا پایان برنامه، ۶۰ درصد خانوار‌ها و تمامی کسب‌ و ‌کار‌ها به شبکه ملی اینترنت متصل شوند که این به معنای ایجاد بیش از ۱۲ میلیون پورت پرسرعت اینترنت در کشور است.

همچنین در این بند مهم، سه شاخص دیگر هم آمده که به نوعی پاسخ به دغدغه‌های این حوزه است. به این معنی که شاخص سرانه پهنای باند، دولت الکترونیک و آمادگی الکترونیک باید به صورتی رشد کند که در پایان برنامه پنجم توسعه؛ یعنی سال ۹۵ کشور در جایگاه دوم منطقه قرار گیرد.

پیش از این و در ماه‌های پایانی سال ۸۹ نیز وزیر آموزش و پرورش در گفت و گویی اعلام کرد که قراردادی با وزارت ارتباطات برای اتصال تمام مدارس کشور به اینترنت ملی منعقد کرده است. حمیدرضا حاجی بابایی در این باره گفته بود: تلاش می‌کنیم تمام مدارس کشور را به اینترنت ملی متصل کنیم تا دانش‌آموزان و همکاران بتوانند به آخرین اطلاعات علمی دسترسی داشته باشند.

با این حال پدر اینترنت ملی سال گذشته در گفت و گویی اعلام کرده بود که برای استقرار اینترنت ملی سه سال زمان نیاز است. وی از ارائه اینترنت ملی با حجم بالا و بدون محدودیت سرعت تا سه سال آینده خبر داد. عبدالمجید ریاضی با بیان اینکه اینترنت ملی در برنامه پنجم توسعه با نام شبکه ملی اطلاعات آمده، اعلام کرد: بر همین اساس دولت مکلف شده تا آن را تا پایان برنامه پنجم راه‌اندازی کند.

وی با بیان اینکه اینترنت ملی تنها مختص به شبکه اینترنت نیست و خدمات دیگری را نیز به همراه دارد، افزود: ارائه‌ خدماتی همچون دولت الکترونیک، سلامت، آموزش و تجارت الکترونیک و بسیاری دیگر از سرویس‌های این چنینی برروی این شبکه پیش بینی شده است.

ریاضی با اشاره به اینکه اینترنت ملی، به عنوان شبکه اصلی، شبکه استان‌های کشور را به هم وصل می‌کند، افزود:این درحالی است که هر کدام از استان‌ها نیز باید برای خودشان یک شبکه استانی داشته باشند.

به گفته وی، مرکز داده‌ اینترنتی برروی شبکه‌های استانی قرار می‌گیرد و به این شکل می‌توان سرویس‌های مختلفی برروی آنها ارائه کرد. وی در پاسخ به این پرسش که شبکه ملی اینترنت چه زمانی راه‌اندازی می‌شود، اعلام کرد: راه‌اندازی اینترنت ملی یک فرآیند مستمر است و به نظر می‌رسد ظرف دو تا سه سال آینده، کاربران ایرانی صاحب اینترنت ملی شوند.

اینترنت ملی پاک چیست؟

اما اینکه اینترنت پاک چیست؟ سوالی است که تا به حال کارشناسان فناوری اطلاعات و ارتباطات هر کدام پاسخی متناسب به تعبیر خود به آن داده‌اند. بد نیست در همین باره به گزیده‌ای از گفته‌های مسوولان آی سی تی کشور درباره اینترنت ملی پاک بپردازیم.

«وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات از تشکیل هسته‌های اولیه ایده «اینترنت پاک» در کشور خبر داد و گفت: نقطه شروع طرح اینترنت پاک کشور ایران خواهد بود و پس از آن در اختیار تمام بشریت قرار می‌گیرد.» خبرگزاری مهر - اسفند ۱۳۸۹

«علی حکیم جوادی، معاون وزیر ارتباطات افزود: این نوع اینترنت شامل حذف محتویات ناسالم اخلاقی، محتویات مشوق کفر و الحاد، محتویات مشوق جرم و جنایت، تفرقه برانگیز، ناامیدکننده و غیره است.» ایسنا -اسفند ۱۳۸۹

«وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات: اینترنت پاک یک ایده است و باید دانشمندان، متفکران و متخصصان حوزه فناوری اطلاعات راجع به این ایده نظرات خود را به ما ارائه کنند.» خبرگزاری مهر - فروردین ۱۳۹۰