غلامعلی رحیمی - مهدیه علوی *
قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول برای تحویل در دسامبر ۲۰۱۰) طی دوره ۸ نوامبر الی ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بود.

براین اساس، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس نایمکس، ابتدا از حدود 088/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 8 نوامبر 2010 تا بیش از 21/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 9 نوامبر افزایش یافت؛ ولی مجددا تا سطح 799/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 12 نوامبر کاهش یافت.از سوی دیگر، قیمت آتی‌های گاز طبیعی در بورس لندن(ICE) برای تحویل در ماه دسامبر 2010 از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بود و ابتدا از حدود 4398/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 8 نوامبر تا کمتر از 3290/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 9 نوامبر 2010 کاهش یافت؛ ولی مجددا تا سطح 5969/7 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 12 نوامبر افزایش یافت.قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار هنری‌هاب از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا با 17 سنت (07/5 درصد) افزایش، از حدود 35/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 3 نوامبر 2010 تا بیش از 52/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 4 نوامبر افزایش یافت؛ ولی مجددا با 5 سنت (4/1درصد) کاهش تا سطح 47/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 7 نوامبر 2010 کاهش یافت که این سطح قیمتی نیز پایدار نبود و در روز 9 نوامبر 2010 تا سطح 76/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو افزایش یافت. این سطح قیمتی به میزان 25/38درصد از قیمت 09/6 دلار در هر میلیون بی.تی.یو قیمت هنری‌هاب در اوایل سال 2010، پایین‌تر است. قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار نیویورک نیز از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود 82/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 3 نوامبر 2010 تا بیش از 99/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 4 نوامبر افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح 88/3 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 7 نوامبر 2010 کاهش یافت که این سطح قیمتی نیز پایدار نبوده و مجددا تا سطح 33/4 دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ 9 نوامبر 2010 افزایش یافت.
همچنین قیمت تک محموله گازطبیعی در بازار شیکاگو از یک روند افزایشی همراه با نوسان برخوردار بوده و از حدود ۵۸/۳ دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۳ نوامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۴دلار در هر میلیون بی.تی.یو در تاریخ ۹ نوامبر افزایش یافت. از سوی دیگر، قیمت تک محموله گاز طبیعی در بازار اروپا (لندن- ICE) با ۷ سنت کاهش طی دوره ۳ نوامبر الی ۹ نوامبر ۲۰۱۰، از حدود ۶۵/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو تا کمتر از ۵۸/۷ دلار در هر میلیون بی.تی.یو طی دوره مذکور کاهش یافته است. در منطقه شرق، میزان ذخایر طی هفته منتهی به ۵ نوامبر ۲۰۱۰ نسبت به هفته قبل از آن تغییری نکرده و در سطح ۲۰۸۷ میلیارد فوت‌مکعب ثابت مانده است، ولی به میزان ۸۳ میلیارد فوت‌مکعب (۱/۴ درصد ) از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه بالاتر است. ذخایر در منطقه تولیدی ( آلاباما، آرکانزاس، کانزاس، لوئیزیانا و.... ) به میزان ۲۱۲ میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه یعنی ( ۱۰۲۱ میلیارد فوت‌مکعب ) بوده و نسبت به هفته قبل از آن نیز به میزان ۱۵ میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته است. سطح ذخایر زیر زمینی عملیاتی گاز طبیعی منطقه تولید به میزان ۳۵ میلیارد فوت‌مکعب (۹/۲ درصد) از میزان مشابه سال قبل در تاریخ ۵نوامبر ۲۰۰۹ بیشتر است. سطح ذخایر زیر زمینی گاز طبیعی منطقه غرب آمریکا طی هفته منتهی به ۵ نوامبر ۲۰۱۰ نسبت به هفته قبل از آن به میزان ۴میلیارد فوت‌مکعب افزایش یافته و در سطح ۵۲۰میلیارد فوت‌مکعب قرار گرفته است و معادل ۴۷ میلیارد فوت‌مکعب بالاتر از متوسط ۵ سال گذشته این منطقه است. به طور کلی سطح ذخایر زیرزمینی عملیاتی گاز طبیعی آمریکا که معادل ۳۸۴۰ میلیارد فوت‌مکعب است، در سطحی بالاتر از محدوده تاریخی ۵ سال گذشته قرار دارد.
بررسی و تحلیل بازار:
قیمت‌های بنزین سوپر بدون سرب و سوخت حرارتی در بورس آمریکا (آتی‌های ماه اول)، طی هفته منتهی به ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰ از یک روند نوسانی برخوردار بودند. قیمت بنزین سوپر بدون سرب در بازار بورس نیویورک، در ابتدا در پی تصمیم بانک مرکزی آمریکا برای تزریق ۶۰۰ میلیارد دلار پول نقد به اقتصاد این کشور، انتشارآمار مناسب در مورد اقتصاد آمریکا از جمله تعداد متقاضیان کار و شاخص احساس مصرف‌کننده رویترز- میشیگان، تهدید زیرساخت‌های صنعت نفت نیجریه توسط شبه نظامیان و افزایش ناآرامی‌ها این کشور، انتشار آمار مربوط به افزایش تقاضای جهانی نفت خام و فرآورده‌های نفتی در کوتاه مدت و بلند مدت توسط موسسات معتبر بین‌المللی نظیر آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، اداره اطلاعات انرژی آمریکا (EIA) و دبیرخانه سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و بهبود آن نسبت به پیش‌بینی قبلی این مراکز، کاهش قابل توجه سطح ذخیره‌سازی‌های بنزین آمریکا (معادل ۹/۱ میلیون بشکه) و افزایش تقاضای بنزین آمریکا معادل ۴۱ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۵ نوامبر ۲۰۱۰ و همچنین به تبعیت از بازار نفت خام، از حدود ۱۷۸۵/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۲۳۶۲/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۰ نوامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت، ولی مجددا به دلیل احتمال افزایش نرخ بهره در چین و نگرانی‌ها از کاهش تقاضای نفت خام در این کشور، کاهش ارزش شاخص سهام در بازارهای جهانی، افزایش ارزش دلار در مقابل یورو و همچنین به تبعیت از بازار نفت خام، قیمت بنزین سوپر بدون سرب تا سطح ۲۰۹۹/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۲ نوامبر ۲۰۱۰ کاهش یافت. قیمت سوخت حرارتی نیز در بازار بورس نایمکس با توجه به عوامل افزایشی و کاهشی مذکور و همچنین کاهش شدید سطح ذخیره‌سازی‌های فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۵ میلیون بشکه و افزایش تقاضای فرآورده‌های میان تقطیر آمریکا معادل ۲۸۸ هزار بشکه در روز در هفته منتهی به ۵ نوامبر ۲۰۱۰ و نیز به تبعیت از بازار نفت خام، از یک روند کاهشی همراه با نوسان برخوردار بوده و ابتدا از حدود ۳۹۷۷/۲ دلار به ازای هر گالن در تاریخ ۸ نوامبر ۲۰۱۰ تا بیش از ۴۴۱۹/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۰ نوامبر ۲۰۱۰ افزایش یافت، ولی مجددا تا سطح ۳۶۳۲/۲ دلار به ازای هر گالن در روز ۱۲ نوامبر کاهش یافت.
براساس آمار منتشره امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران در روز 10 نوامبر 2010، قیمت‌های تک‌محموله فرآورده‌های نفتی در بازارهای جهانی طی دوره 3 نوامبر الی 9 نوامبر 2010، از یک روند افزایشی برخوردار بودند. بر این اساس، قیمت تک محموله بنزین سوپر بدون سرب در بازارهای خلیج فارس، مدیترانه، شمال اروپا، آمریکا، ژاپن و سنگاپور به ترتیب به میزان (25/24)، (5/16)، (25/16)، (1/15)، (11/25) و 02/25 دلار به ازای هر تن متریک طی دوره مذکور افزایش یافته است.همچنین براساس آمارهای امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران، میانگین بهای هر تن گازوئیل در بازارهای خلیج فارس، مدیترانه، شمال اروپا، آمریکا، ژاپن و سنگاپور به ترتیب با (21/31)، (21)، (25/30)، (44/25)، (87/32) و 14/31 دلار افزایش نسبت به هفته قبل (3 نوامبر 2010)، طی روز 9 نوامبر 2010 در سطوح (85/718)، (736)، (25/737)، (86/742)، (80/751) و 26/732 دلار قرار گرفتند. میانگین بهای هرتن سوخت جت نیز در بازار خلیج فارس با 30 دلار و 64 سنت افزایش نسبت به هفته قبل، طی روز 9 نوامبر 2010 در سطح 784 دلار و 72 سنت قرار گرفت. قیمت نفت کوره نیز در همه بازارها طی دوره مذکور از یک روند افزایشی برخوردار بود.
بر این اساس، میانگین بهای هر تن نفت کوره در بازار خلیج فارس با ۸/۱۴ دلار افزایش نسبت به هفته قبل (۳ نوامبر ۲۰۱۰ )، طی روز ۹ نوامبر ۲۰۱۰ در سطح ۴۹۳ دلار و ۸۷ سنت قرار گرفت. همچنین هر تن نفت کوره در بازارهای مدیترانه ۴۹۸ دلار، شمال اروپا ۴۹۱ دلار و ۵۰سنت، آمریکا ۴۸۵ دلار و ۷۶ سنت، ژاپن ۵۱۶ دلار و ۶۷ سنت و سنگاپور ۵۰۵ دلار و ۴۹ سنت معامله شده است.
* کارشناسان بازار انرژی
منبع: سایت موسسه مطالعات بین‌المللی انرژی (www.iies.org)