دنیای‌اقتصاد - زنجان - اسدا... قربان‌زاده: تخریب منابع طبیعی یکی از معضلات امروز جوامع بشری است که اثرات جبران‌ناپذیری در پی دارد. کمبود آب و کاهش سطحی آب‌های زیرزمینی، بیابان‌زایی، افزایش سیل و فرسایش خاک، آلودگی هوا، شور شدن اراضی و تشکیل مواد سمی از جمله پیامدهای پیشروی این امر در قرن حاضر تلقی می‌شود. از سوی دیگر یکی از مشکلات و بحران‌های حال حاضر که کشور و بالطبع استان زنجان را تهدید می‌کند، بحران آب است، با این اوضاع آیا مراتع می‌توانند برای پیشگیری و کنترل بحران آب استان نقش تاثیرگذاری را داشته باشد؟ این پرسشی است که با مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مطرح کردیم.

وی در این باره با اشاره به اینکه آب از نظر خواص شیمیایی و فیزیکی منحصربه‌فرد بوده و هیچ ماده‌ای را نمی‌توان جایگزین آن کرد، افزود: طبق آمار حجم کل آب تجدید شونده استان ۹/۲ میلیارد متر مکعب است و حجم نفوذ مستقیم نزولات به سفره‌های زیرزمینی ۷/۰ میلیارد متر مکعب است. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان با بیان این خبر هشدار داد: در صورت ادامه روند فعلی امکان دارد سطح آبهای زیرزمینی تا جایی کاهش یابد که غیرقابل بهره‌برداری باشند.

مهندس سعادتی در تشریح عوامل کاهش آب‌های زیرزمینی دشت‌های استان زنجان، تخریب مراتع را باعث از بین بردن پوشش گیاهی و شخم مراتع را موجب فرسایش خاک و افزایش رواناب دانست و افزود: حضور بیش از حد و بی‌موقع دام در مراتع موجب تخریب مراتع و افزایش رواناب می‌شود.

وی انجام نشدن طرح‌های پخش سیلاب و آبخوانداری به اندازه نیاز و عدم رعایت اصول صحیح بهره برداری از اراضی را از عوامل تاثیر گذار در کاهش آب دشت‌های استان عنوان کرد.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان در ادامه با پرداختن به مطالعات انجام گرفته در ارتباط با پوشش گیاهی مراتع و روان آب (آبی که جریان می‌یابد) اظهار کرد: اگر پوشش گیاهی مرتع کمتر از ۲۵ درصد باشد، وضعیت مرتع ضعیف بوده و روان آب به ۷۳ درصد می‌رسد یعنی فقط ۲۷ درصد نفوذ می‌کند، در مقابل اگر پوشش گیاهی مرتع ۵۰-۲۵ درصد باشد، وضعیت مرتع متوسط بوده و روان آب به ۱۴ درصد خواهد رسید، یعنی ۸۶ درصد آب نفوذ می‌کند.

وی تخریب منابع طبیعی را موجب بروز بحران آب زیرزمینی دانست و خاطر نشان کرد: سطح آب زیرزمینی دشت‌های استان ۷۱-۶۰ سانتیمتر در سال کاهش می‌یابد که متاسفانه اگر این روند ادامه داشته باشد ممکن است آب زیرزمینی دشت‌ها به سطحی برسد که غیرقابل بهره‌برداری باشد.

سعادتی بر لزوم فرهنگ‌سازی برای حفاظت از مراتع به جای تخریب تاکید کرد و چرای بیش از حد مرتع، برداشت‌های غیرمجاز، عدم انجام طرح‌های جبرانی، عدم اجرای پخش سیلاب و پروژه‌های آبخیزداری به اندازه نیاز را از دیگر دلایل کاهش سطحی آب‌های زیرزمینی استان برشمرد.

سعادتی با بیان اینکه ۵/۵۵ درصد سطح کشور سیل خیز است، افزود: مطالعه و اجرای طرح‌های پخش سیلاب و آب‌خوانداری از اولویت خاصی برخوردار است.

وی جلوگیری از ورود دام‌های غیرمجاز و فاقد مجوز قانونی را برای حفظ پوشش گیاهی نیز مهم ارزیابی کرد.

از سخنان مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان می‌توان استنباط کرد که حفظ و نگهداری از مراتع در راستای کنترل میزان آب زیرزمینی، نیازمند عزم همگانی و فرهنگ‌سازی در بین اقشار مختلف مردم است. از این رو لازم است ضمن صرفه‌جویی در مصرف این منبع خدادادی در مسیر توجه به مراتع پیرامونمان گام برداریم.