دنیای اقتصاد - زنجان - اسدالله قربان زاده: تشکیل نشدن مستمر جلسات کمیته فضاسازی شهری، هماهنگ نبودن دستگاه‌های ذی‌ربط و نبود کارشناس متبحر در بخش فضاسازی تردد معلولان جزو موانعی است که سد راه توسعه فضاهای شهری برای معلولان شده است.
همین امر موجب شده تا آمار معلولان در زنجان با فضاهای بهسازی شده فاصله پیدا کند. با این شرایط آیا معلولان می‌توانند با آسودگی در شهر زنجان تردد کنند؟ مناسب‌سازی فضاها و مبلمان شهری با هدف تامین حقوق برابر و فرصت‌های مساوی برای معلولان از اولویت‌های شهرسازی است. معلولان به عنوان شهروندان جامعه این حق را دارند که در خیابان‌ها، معابر و ساختمان‌ها تردد کنند و با مشکلات روبه‌رو نشوند. برنامه‌ریزی برای مناسب‌سازی فضاها برای معلولان باید در زمینه‌های مختلف صورت گیرد. یکی از این اقدام‌ها مربوط به مناسب‌سازی فضاهای شهری برای تردد معلولان در ساختمان‌های دولتی،ایستگاه‌ها و پارک‌ها بر اساس اصول و خط‌مشی مربوطه است. مدیرکل بهزیستی این استان می‌گوید: اکنون برخی از نقاط شهر فضا برای رفت و آمد معلولان مناسب‌سازی شده و باید این مهم بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد. عباس ‌علی خلدی اظهار می‌کند: اکنون ۱۶ هزار معلول در استان وجود دارد که مناسب‌سازی برای رفت و آمد آنها باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.
او لزوم توجه به فضاهای مناسب برای رفت‌وآمد معلولان در شهر را یادآور می‌شود و بر این باور است که رعایت حقوق شهروندی برای اقشار مختلف امری مهم است. وی اظهار می‌کند: در سال‌های اخیر برای دسترسی آسان به خدمات شهری تلاش‌های مطلوبی انجام شده ولی باید برای تردد آسان معلولان از فضاهای عمومی اقدامات چشمگیری انجام شود.
این مقام مسوول دسترسی آسان به خدمات شهری را امری فرهنگی می‌داند و می‌افزاید: برای تحقق این امر باید دستگاه‌های ذی‌ربط به خصوص‌سازمان نظام مهندسی و شهرداری همکاری کنند. این در حالی است که تشکیل نشدن مستمر جلسات کمیته فضاسازی شهری موجب شده تا برنامه پیشبرد فضای شهری برای معلولان به محاق فراموشی سپرده شود هر چند بهزیستی به عنوان دستگاه متولی می‌تواند نقش تاثیرگذاری در برگزاری جلسات ایفا کند.

کنترل نقشه‌های ساختمانی
سرپرست شهرداری زنجان نیز با بیان اینکه مناسب‌سازی فضاهای شهری برای معلولان باید در سه محور فضاهای ساختمان‌های شهرداری‌های مناطق و‌ سازمان‌های زیرمجموعه، کاربری‌های عمومی از جمله ادارات، ارگان‌ها و مناطق پرتردد شهری و پارک‌ها بررسی شود، می‌گوید:‌ سازمان‌ها و ارگان‌ها که از شهرداری پروانه ساخت می‌گیرند، باید طبق دستورالعمل و ضوابط ساختمانی برای تردد معلولان جسمی و حرکتی نقشه‌های ساختمانی کنترل شود.
حبیب ملایی یگانه صدور نقشه پروانه طبق قانون برای طرح‌های عمرانی ادارات و شرکت‌ها با هدف پیاده کردن مسیر تردد معلولان از سوی شهرداری را مهم می‌داند و می‌گوید: مناسب‌سازی نباید محدود به خیابان‌ها و معابر شود و باید همه ساختمان‌ها از جمله ساختمان‌های عمومی ادارات، مسکونی و شخصی براساس ضرورت مناسب‌سازی برای تردد و استفاده معلولان ساخته شود. وی اعمال ضوابط در این رابطه را ضروری می‌داند و درباره اقدامات انجام گرفته در ساختمان‌های شهرداری‌های مناطق و‌ سازمان‌های زیرمجموعه آن اظهار می‌کند: در شهرداری مرکز، جاسازی آسانسور و تسهیل در تردد آسان معلولان را در برنامه داشتیم و در ساختمان‌های دیگر که قدمت بالایی ندارند، برای تردد آسان معلولان نسبت به ایجاد آسانسور و رَمپ اقدام می‌کنیم.
سرپرست شهرداری زنجان نبود کارشناس ماهر را یادآور می‌شود و می‌افزاید: فضاسازی برای معلولان تنها محدود به اجرای خط بریل نیست و طراحی شهری نکات ظریفی دارد که باید در اصول شهرسازی برای معلولان مورد توجه قرار گیرد.
وی از استاندارد نبودن ایستگاه‌های اتوبوس برای معلولان خبر می‌دهد و با اشاره به طراحی فضاهای سبز شهری در بلوار آزادی برای معلولان اظهار می‌کند: شهرداری ساخت رمپ و سرویس‌های بهداشتی ویژه برای معلولان در بلوار شیخ اشراق، پارک بهارستان و بلوار ملاصدرا را دنبال می‌کند. یگانه تصریح می‌کند: ما در این رابطه تاکید کرده‌ایم در صورت رعایت نکردن فضاهای مناسب‌سازی نشده، پایان کار نمی‌دهیم. یگانه کم دقتی و نبود نظارت قوی در تخصیص فضا برای تردد معلولان را یادآور می‌شود و با اشاره به نصب تعداد زیاد سرعت‌گیر در سطح شهر اظهار می‌کند: رعایت نکردن ضوابط از سوی برخی شهروندان موجب شده تا اقدام به نصب سرعت‌گیر کنیم در حالی که این موضوع در اغلب موارد سد راه تردد معلولان در شهر است.
وی تخصیص خط ویژه برای تردد آسان معلولان را همچون مسیر اتوبوس‌ها، دوچرخه‌سواران و آتش‌نشان‌ها ضروری می‌داند و در پاسخ به پرسشی درباره تشکیل کمیته فضاسازی شهری و برنامه‌های مطرح شده در آن تصریح می‌کند: متاسفانه جلسات این کمیته محدود به یک یا دو جلسه در سال است و نسبت به برگزاری جلسات ماهانه یا هفتگی توجه نمی‌شود. یگانه با ابراز تاسف از اینکه دستگاه‌های متولی برای توسعه فضاهای مناسب معلولان با یکدیگر هماهنگ نیستند، می‌گوید: همفکری و مشاوره برای برطرف کردن چالش‌ها با حضور کارشناسان دستگاه‌های ذی‌ربط می‌تواند در بهسازی فضاهای شهری تاثیرگذار باشد.

ساماندهی متناسب با نیازها
یک عضو هیات مدیره ‌سازمان نظام مهندسی ساختمان نیز درباره مناسب‌سازی فضاهای شهری برای تردد معلولان به دنیای اقتصاد می‌گوید: وضعیت شهری در این موضوع راضی‌کننده نیست. البته این موضوع محدود به شهر زنجان نیست و در اغلب شهرهای کشور به آن توجه نشده است. برای مثال در کنار رعایت نشدن مناسب‌سازی در ساختمان‌های دولتی، فضای شهری زنجان برای تردد آسان افراد کهنسال و کودکان نیز مناسب نیست.
دکتر سعید عباسی بی‌اطلاعی ‌سازندگان و مسوولان از این مهم را یادآور می‌شود و می‌گوید: تعامل و همفکری با ‌سازمان نظام مهندسی راهکار این موضوع است. اکنون ‌سازمان از وجود ۱۳۰مهندس شهرساز و بیش از ۲ هزار مهندس عمران که از این تعداد ۱۵ نفر شهرساز و بیش از هزار نفر مهندس عمران پروانه فعالیت دارد، سود می‌برد و به خاطر اینکه در دروس دانشگاهی واحد اختصاصی درباره مناسب‌سازی فضاهای شهر گذرانده‌اند، می‌توانند در بحث کیفیت ساخت‌و‌ساز این فضاها تاثیرگذار شوند.
وی می‌افزاید: از سوی دیگر تعامل با اداره کل راه و شهرسازی و معاونت امور عمرانی استانداری و توافق نظر برای مناسب‌سازی معابر طبق ضوابط حرکتی معلولان مورد تاکید قرار گیرد. صدور تاییدیه پیاده روسازی برای تردد معلولان از سوی مهندس ناظر باید رعایت شود. برای مثال پله در طول پیاده رو ایجاد نشود. نصب سطح شیبدار به خیابان نیز جزو مواردی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
از سوی دیگر مشارکت و همفکری تشکل‌ها و مردم برای معرفی مناطق مهم تردد معلولان و صدور پروانه ساخت از سوی شهرداری با اولویت دادن به فراهم شدن فضای ویژه این قشر می‌تواند گامی برای توجه به حقوق شهروندی تلقی شود.