دنیای‌اقتصاد - ارومیه - امیررضا علیار: بازرگان- گوربولاغ بزرگترین دروازه گمرکی ایران به ترکیه و اروپا که همواره با حجم کاری بسیار بالایی روبه‌رو است، هم‌اکنون گرفتار مشکل تشکیل صف‌های طولانی در هر دوسوی مرز شده و راه تجارت ایران و ترکیه را ناهموار کرده است.
گمرک بازرگان دومین مرز رسمی و زمینی کشور به دلیل هم مرزی با کشور ترکیه دروازه ترانزیتی ایران به کشورهای اروپایی به شمار می‌رود، در زمان حاضر گمرک بازرگان از جایگاه بالایی در مبادلات اقتصادی و تردد مسافران از کشور به خارج برخوردار است.
ایران و ترکیه نیز همکاری‌های خوبی در خصوص فعالیت این مرز داشته و توافقاتی نیز برای ایجاد پنجره واحد برای به حداقل رساندن زمان امور گمرکی تریلرها و کامیون‌ها در مرز دارند که متاسفانه بخشی از این توافقات هنوز اجرایی نشده و شاهد تشکیل صفوف طولانی در مقابل این گمرک‌ها هستیم.
روزانه حدود ۸۰۰ کامیون از مرز بازرگان- گوربولاغ تردد می‌کنند که ناهماهنگی و نبود تناسب در ساعات و شیفت کاری بین ایران و ترکیه و کمبود نیروی گمرکی منجر به بروز مشکلات زیاد و به وجود آمدن صف‌های طولانی در این مرز می‌شود.
نامناسب بودن جاده‌های مواصلاتی به گمرک‌ها و امکانات بسیار محدود در مرز برای اقامت رانندگان، موضوع قاچاق سوخت یا حمل اضافه بر حق قانونی سوخت توسط کامیون‌ها مشکل دیگری است که امور گمرکی در مرز را به تاخیر می‌اندازد.
هرچند در سال‌های اخیر بر اساس رایزنی‌های دیپلماسی، افزایش ملاقات‌های مسوولان دو کشور حتی دیدار‌های مسوولان استان‌های مرزی ایران و ترکیه، برگزاری نشست‌های دوستانه، عقد تفاهم‌نامه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی و... موجب ارتقای سطح روابط همه جانبه ایران و ترکیه به عنوان دو کشور دوست و همسایه شده، اما در برخی مواقع عدم عمل به تعهدات روند رشد مناسبات دو کشور را از شتاب فزاینده بازمی دارد.

عدم هماهنگی شیفت کاری گمرک‌ها
معضلی اساسی
یکی از تجار فعال در مرز بازرگان به مسائل و مشکلات موجود در مرز بازرگان اشاره و اظهار کرد: عدم تناسب زمان کاری گمرک دو طرف موجب از دست رفت زمان و بروز مشکلات اساسی شده است.
وی با بیان اینکه گمرک گوربولاغ ترکیه با دو شیفت کاری و گمرک بازرگان با سه شیفت کاری فعالیت می‌کنند و زمان آغاز به کار هر دو گمرک نیز متفاوت است، ادامه داد: این ناهماهنگی سردرگمی تجار، مسافران و بازرگانان منطقه را درپی داشته است و عدم فعالیت گمرک گوربولاغ در شب نیز تبعات زیادی به همراه دارد.
این فعال اقتصادی گفت: متاسفانه ایام کاری دو منطقه نیز با یکدیگر متفاوت است. در ایران روزهای پنج‌شنبه و جمعه روزهای تعطیل است، ولی در گمرک گوربولاغ روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل است که این امر عملا چهار روز فعالیت این گمرکات را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

عدم حضور متصدیان امور گمرکی
فرماندار ماکو با اشاره به عدم حضور برخی متصدیان امور گمرکی در محل‌های مشخص شده، گفت: این موضوع مشکلات زیادی را برای مردم ایجاد می‌کند.
حمیدرضا احمدیان هماهنگی و همکاری مسوولان را در رفع این مشکلات کار ساز دانست و اظهار کرد: متاسفانه در برخی مواقع شاهد عدم حضور متصدی و مسوول پاسخگویی به مشکلات مردم در این گمرک هستیم.
وی با بیان اینکه این عامل مشکلاتی را برای مراجعه کنندگان به گمرک و خودروهای خروجی و ورودی ایجاد می‌کند، ادامه داد: قاچاق سوخت و کالا، حضور فروشندگان غیرقانونی گازوئیل نیز دیگر مشکلات اساسی موجود در این مرز هستند.

افزایش حجم صادرات باعث تشکیل
صف‌های طولانی
ناظر گمرکات آذربایجان غربی نیز با اشاره به اینکه افزایش حجم صادرات منجر به تشکیل صف‌های طولانی ماشین‌های ترانزیت در این گمرک شده، ادامه داد: همچنین برای جلوگیری از قاچاق باید هر ماشین ترانزیت کاملا بازرسی شود.
میرهاشم سیداحمدی در خصوص اینکه بر اساس برخی ادعاها امکانات، تجهیزات و نیروی انسانی مناسب و کافی وجود ندارد، اظهار کرد: وضعیت کنونی راضی کننده بوده و مشکلی از بابت ترخیص کالا در این مرز از سوی گمرک وجود ندارد.
این در حالی است که محمد علیپور نماینده مردم ماکو، شوط، پلدشت و چالدران در خانه ملت تعدد استقرار نهاد و ارگان‌های مختلف در گمرک بازرگان را عامل اصلی دو چندان شدن مشکلات موجود در دروازه تجاری ایران و اروپا دانست.
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی ادامه داد: استقرار هنگ مرزی، گذرنامه، نیروی انتظامی، پایانه‌های مرزی، وزارت بهداشت و دیگر ارگان‌ها، نقش بسزایی در به وجود آمدن صف‌های طولانی در این گمرک ایفا می‌کند.

نحوه مدیریت گمرک بازرگان راضی کننده نیست
وی با بیان اینکه، نحوه مدیریت این گمرک راضی‌کننده نیست، ادامه داد: مرز بازرگان بزرگ‌ترین مرز زمینی کشور است که باید مورد توجه ویژه قرار گیرد، ولی وضعیت فعلی در شأن این منطقه نیست که باید مدیریت واحدی مسوولیت گمرک‌ها را بر عهده بگیرد. شهر بازرگان از توابع شهرستان ماکو و در ۱۵ کیلومتری شمال آن قرار گرفته است. بازرگان به عنوان نقطه خروجی مرز ایران و ترکیه در دامنه کوه آرارات واقع شده است.
این منطقه نقطه انتهایی مسیر «جاده ابریشم» در ایران که از «پل خاتون» در مرز ترکمنستان شروع شده و پس از عبور از استان‌های خراسان، سمنان، تهران، قزوین، زنجان و آذربایجان غربی عبور می‌کند، به عنوان مهم‌ترین و کوتاه‌ترین راه موجود در جهت مبادله کالا و مسافر از طریق ایران به اروپا محسوب می‌شود. گمرک بازرگان در سال ۱۳۰۵ زمانی که روستای بازرگان حدود ۴۰ خانوار جمعیت داشته، در این منطقه مستقر بوده است.

لزوم روان سازی تردد در مرز بازرگان
رییس سازمان راهداری و حمل جاده‌ای استان نیز با اشاره به صفوف ناوگان انتظار ترخیص در پایانه مرزی بازرگان گفت: این صفوف درحال انتظار در پایانه مرزی بازرگان به‌دلیل رویه‌های گمرکی ایجاد شده که باید برای روان‌سازی ترددها از طریق تعامل با گمرک کشور و اتخاذ راهکارهای عملیاتی از جمله خروج گمرک از نقطه صفر مرزی به خارج از پایانه مرزی اقدام کرد.
داوود کشاورزیان جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی برای راه‌اندازی مکان استراحت مناسب رانندگان در حال انتظار را ضروری دانست و اضافه کرد: انتظارهای چند روزه در مرزها باعث فرسایش رانندگان می‌شود که باید اقداماتی فوری انجام شود تا راننده تکلیف خود را بداند و اطلاع لازم را کسب کند که چه زمانی امکان ترخیص وجود دارد.
وی با تقدیر از اقدامات انجام شده در ساخت و بهسازی پایانه مرزی بازرگان، یادآور شد: با توجه به اهمیت این مرز برای کل کشور و قرارگیری آن در رتبه‌های نخست صادرات و واردات و تردد مسافر اقدامات خوبی برای بهسازی آن انجام شده و امیدوارم با برقراری تعاملات سازنده بین دستگاه‌های مستقر در این مرز و رسیدن به نقطه مطلوب خدمات رسانی و تسهیل تردد، زیبایی فیزیکی این پایانه مرزی بیش از پیش ملموس شود. وی با بیان اینکه با توجه به درخواست بخش خصوصی، مشکلات متعدد در این زمینه و توقف‌های طولانی مدت کامیون‌ها در پایانه‌های مرزی، ادامه داد: دیدار از پایانه‌ها، بررسی مشکلات آنها از نزدیک و برگزاری جلساتی با استان‌ها و مقامات استانی انجام می‌شود.
وی با اشاره به اینکه توقف 20 تا 30 روزه کامیون در پایانه‌های مرزی به هیچ وجه قابل قبول نیست، ادامه داد: در آذربایجان غربی با توجه به همجواری با سه کشور ترکیه، عراق و جمهوری آذربایجان و 2 گمرک فعال بازرگان و تمرچین در مرز ایران با ترکیه و عراق بررسی و رفع هر چه سریع‌تر مشکلات ضروری است.