آبخیزداری به جای سدسازی

دنیای اقتصاد، زنجان، اسدالله قربان‌زاده: معاون آبخیزداری منابع طبیعی استان، اعتبار ملی مصوب امسال بخش آبخیزداری را ۷/۱ میلیارد تومان عنوان کرد که اکنون تنها۵۳ درصد آن محقق شده است. سیدجمال موسوی با اعلام این خبر گفت: اعتبارات بخش استانی این حوزه نیز۲/۱ میلیارد تومان مصوب شده که تاکنون تنها۵۰ درصد آن تخصیص یافته و قرار است از بخش حوادث غیرمترقبه نیز اعتباری تخصیص یابد. وی محدود بودن اعتبارات این بخش را یادآور شد و افزود: با وجود تاثیری که این طرح‌ها در طبیعت و ذخیره‌سازی سفره‌های آب‌های زیرزمینی دارد، ولی متاسفانه محدودیت منابع مالی دامن این بخش را برای اجرای عملیات گرفته است. موسوی، با بیان اینکه عملیات آبخیزداری جزو اقدامات زیربنایی و دیربازده هر کشوری است، خاطرنشان کرد: علاقه‌مندی مسوولان به زودبازده بودن هر پروژه‌ای موجب شده تا تمایلی برای ساخت پروژه‌های آبخیزداری نداشته باشند و به خاطر زودبازده بودن سدسازی و تاثیر آن در صنایع توجه به بخش آبخیزداری فراموش شده است. به گفته این کارشناس حوزه آبخیزداری، اجرای عملیات آبخیزداری طی سال‌های متمادی به بار می‌نشیند و در این راه باید مناطق مستعد برای اجرا شناسایی شود.

وی گرایش به سمت کاشت محصولات با نیاز آبی اندک و پوشش گیاهی بالا همچون پسته وحشی، بادام و زالزالک و همخوان بودن با اقلیم استان زنجان را ضرورتی برای همیشه دانست.

این مقام مسوول، با تاکید بر در دسترس گرفتن آب‌های مسیل، انجام عملیات بیولوژیک و ساخت سازه‌ها برای تجمیع بارندگی‌ها، ایجاد شبکه‌های آب‌های طبیعی و پخش منابع آبی زیرزمینی را جزو محسنات اجرای عملیات آبخیزداری اعلام کرد. وی ادامه داد: ساخت سدها هزینه بر است و تنها بخشی از اراضی از منابع آبی برخوردار می‌شوند و حجم قابل توجهی از منابع پشت سدها با تبخیر از بین می‌رود. موسوی، با تاکید بر مدیریت جامع آب با توجه به روند خشکسالی‌ها عنوان کرد: هماهنگی دستگاه‌های مرتبط با حوزه آب می‌تواند راه برون رفت از شرایط بحرانی باشد.

معاون آبخیزداری این استان، با بیان اینکه عملیات آبخیزداری جزو اقدامات زیربنایی و دیربازده هر کشوری است، خاطرنشان کرد: علاقه‌مندی مسوولان به زودبازده بودن هر پروژه‌ای موجب شده تا تمایلی برای ساخت پروژه‌های آبخیزداری نداشته باشند و به خاطر زودبازده بودن سدسازی و تاثیر آن در صنایع توجه به بخش آبخیزداری فراموش شده است.

موسوی با بیان اینکه در دنیای کنونی سدسازی منسوخ شده و دولتمردان به این نتیجه رسیده‌اند که این شیوه روش درستی برای احیای منابع طبیعی و تقویت سفره‌های آبی زیرزمینی نیست، با تاکید بر مدیریت جامع در حوزه‌های آبخیزداری افزود: در آبخیزداری منابع آبی با کمترین هزینه به زیرزمین نفوذ می‌کند و با حرکت کردن موجب احیای پوشش گیاهی می‌شود. وی با پرداختن به هزینه‌های ساخت سد و پروژه‌های آبخیزداری عنوان کرد: هزینه ساخت سد بسیار قابل توجه است؛ درحالی‌که هزینه اجرای یک پروژه آبخیزداری اندک بوده و نتایج آن در گذر زمان بروز پیدا می‌کند.

با این حال موسوی، سدسازی را با هدف توسعه صنایع نفی نکرد و گفت: با توجه به محدود بودن زمین و بارش باید در ساخت سد به موقعیت مکانی مناسب و منطقه‌ای توجه شود. هم‌اکنون در سطح کشور برخی سدها ساخته شده که محدود بودن بارش‌ها موجب شده تا ذخیره آبی این سدها بسیار اندک باشد. همچنین کارشناسان خشک شدن آب دریاچه ارومیه را ساخت سدهای بزرگ در مسیر آبی جاری شده به این دریاچه عنوان کرده‌اند که اکنون به معضلی زیست محیطی تبدیل شده است.

وی اعتقاد دارد؛ به‌دلیل برخی خودخواهی‌ها و بی مهری‌ها به طبیعت با احداث چاه‌ها ذخیره آبی میلیون‌ها سال گذشته را در چند دهه به شدت کاهش دادیم و اکنون برای احیای دوباره این منابع ذخیره شده باید سال‌های سال منتظر بمانیم. با این وجود باید آینده‌نگری نسبت به کمبودها و کاستی‌ها در شرایطی که بی‌توجهی بر سر منابع طبیعی سایه انداخته بیش از گذشته احساس شود.