راهکار جامع آرام شدن بازار تهیه و توزیع نهادههای دامی
انحصار شکسته شود
این درحالی است که در نامتعادل بودن زنجیره توزیع آن چنددلیل را می‌توان عنوان کرد که مهم‌ترین آنها ضعف هماهنگی میان وزارتخانه‌های جهاد کشاورزی با صمت و همچنین انحصار واردات است. بخشی از واردات نهاده‌ها برعهده دولت است و بخش دیگر در طول سال‌های اخیر برعهده تنها یک فعال بخش خصوصی بوده که بسیاری معتقد هستند همین اتفاق باعث ایجاد رانت،عدم شکل‌گیری رقابت در این بازار و ایجاد قیمت‌گذاری انحصاری در بازار نهاده و محصولات دامی شده است. البته به جز این دو مورد از یکسو محدودیت‌های ناشی از کرونا از جمله توقف صادرات از سوی برخی از کشورها و همچنین افزایش بی‌رویه هزینه حمل‌ونقل منجر به آشفتگی بازار نهادههای دامی شده است. رضا ترکاشوند مدیرعامل سابق اتحادیه سراسری مرغ تخم‌گذار کشور در مورد رفع مشکلات تامین نهادههای دامی گفت: «اتحادیه‌های بخش کشاورزی شرکت بازرگانی تاسیس کرده‌اند تا بتوانند نهادههای دام و طیور مورد نیاز را مستقیم وارد کنند و به دست تولیدکنندگان برسانند. ورود این شرکت برای واردات ۲۰ درصد از نهادههای دامی، می‌تواند به ایجاد رقابت و متعادل کردن بازار نهادههای دامی کشور موثر باشد.» از سوی دیگر پرویز فروغی دبیر کانون مرغداران گوشتی کشور نیز در این خصوص به خبرگزاری تسنیم گفت: «در صورتی که امکان واردات حتی بخشی از نهادههای دامی توسط خود تشکل‌های تولیدی فراهم شود، به‌نفع تولید کشور است و این محصولات به‌طور مستقیم به‌دست تولیدکننده خواهد رسید. متاسفانه به تشکل‌های تولیدی اجازه واردات نهاده داده نمی‌شود و بخش عمده واردات در انحصار یک شرکت است و مابقی توسط تعدادی از واردکنندگان به‌صورت جسته‌گریخته صورت می‌گیرد. در گذشته بخشی از نهادههای دامی توسط تشکل‌ها به کشور وارد می‌شد اما شرکت‌های غولی در زمینه واردات وجود دارند که اجازه سرپاماندن تشکل‌ها برای واردات را نمی‌دهند.»
این درحالی است که مرغداران سرمایه و امکانات کافی برای واردات نهادههای دامی را ندارند و به همین منظور ایجاد تشکل بازرگانی برای تعاونی و تشکل‌های بخش کشاورزی بسیار مفید خواهد بود. اما بسیاری از فعالان در این حوزه معتقد هستند از زمانی که سامانه بازارگاه در وزارت جهاد کشاورزی ایجاد شده است عملا امکان فعالیت این تشکل از بین رفته است. البته عملکرد بانک مرکزی، سیاست‌گذاری نادرست دولت و همچنین عدم توزیع ذخایر از سوی شرکت پشتیبانی امور دام نیز باعث شده است که بازار نهادههای دامی بعد از ماه‌ها همچنان با گرانی‌های نجومی دست و پنجه نرم کند.به عبارت دیگر گفته می‌شود شرکت پشتیبانی امور دام ذخایر خوبی در زمینه نهاده‌ها دارد اما اقدام به عرضه این ذخایر برای تنظیم بازار نمی‌کند. مشکل دیگر نیز این است که برخی نهادههای دامی وارداتی، مدت طولانی در گمرکات کشور می‌مانند و اجازه ترخیص به آنها داده نمی‌شود که همین مساله نیز باعث به هم ریختگی بازار می‌شود. اما کماکان به‌نظر می‌رسد بزرگ‌ترین راه‌حل برون رفت از این مشکل و به تعادل رسیدن بازار شکسته شدن انحصارواردات نهادههای دامی است.
