طغرل و فتح اصفهان

نهم اوت ۱۰۵۲ میلادی (۱۸ مرداد ۴۳۱ هجری خورشیدی) شهر اصفهان به دست طغرل سلجوقی افتاد. دوازده سال پیش از این، سلجوقیان که از ترکان اغوز بودند و از آن سوی رود «سیردریا» آمده بودند بر غزنویان (دسته دیگری از ترکان مهاجر) غلبه کرده، به قدرت رسیده و از آن پس سرگرم تصرف شهرهای ایران‌زمین یکی پس از دیگری شدند. محمود غزنوی در ۱۰۳۰ میلادی درگذشته بود و راه برای ادامه مهاجرت سلجوقیان در منطقه «فرارود» و عبور از آمودریا باز شده بود، زیرا مسعود غزنوی پسر محمود اجازه مهاجرت را به سمت جنوب به آنان داده بود. طغرل سه سال پیش از تصرف اصفهان، درصدد تصرف این شهر برآمده بود که مانند یزد، کرمان و فارس در دست یک خانواده دیلمی بود. طغرل چشم به اصفهان داشت و می‌خواست آن را مرکز حکومت خود قراردهد. وی در سال ۱۰۵۱ به محاصره اصفهان دست زد. اصفهان یک سال مقاومت کرد و سرانجام نیز حاکم اصفهان داوطلبانه تسلیم شد. گفته شده است که طغرل به حکمران اصفهان که بر چند شهر دیگر حکومت داشت وعده داده بود که اگر تسلیم شود، یزد را از او نخواهد گرفت که چنین شد. طغرل در سال ۱۰۵۵ (سه سال پس از تصرف اصفهان) بغداد را هم تصرف کرد و به قدرت دیلمیان ایرانی پایان داد.