مجسمه سلطان صاحبقران
شرحی که در دور سنگ نقاری شده است، از این قرار است- و هیچ‌یک از مورخان آن زمان و این زمان، این شرح را ضبط نکرده‌اند. و من دیدم که چندین سال دیگر، به مرور دهور، این حکاکی و نقاری سنگ‌ها محکوک می‌شود و آیندگان از خواندن این سطور عاجز می‌شوند و از اصطلاحات این زمان مطلع نیستند؛ لهذا، «علی العمیاء رمیه من غیر رام»، شرح‌های غلط می‌نگارند. به این جهت، من شرح آن نقاری که در دور سنگ در باب این مجسمه شده، می‌نگارم. خود مخصوصا چندین بار به این باغ آمده، یک دفعه میل کردم که این شرح را ثبت کنم. دستم رعشه داشت و نمی‌توانستم درست چیزی بنویسم. یکی از شاهزادگان بزرگ که با من لطفی داشت و مورخ بود، محض همراهی بنده، به خط خود این شرح را نوشته، به من داد و باهم مقابله کردیم و به صحت اندر بود و آن این است:
«در سال صدم سلطنت قاجاریه و چهلم سلطنت سلطان ابن‌السلطان ابن السلطان ناصرالدین شاه قاجار و امپراتور کل ممالک ایران، که درجه عدلش به کمال رسید و سبب امنیت طرق و شوارع و آسودگی رعیت گردید، کار هنر و صنایع بالا گرفت و آثار بزرگ به ظهور رسید؛ ازجمله: مسافرت به عراق عرب و فرنگستان، و طلا نمودن گنبد مطهر عسکریین و حضرت عبدالعظیم، علیهم‌السلام، و دایر شدن خطوط تلگراف به تمام ایران، و ظهور صنعت عکس، و تکمیل اداره پست و مریضخانه و پولیس و ضرابخانه، و افتتاح نمونه راه‌آهن، و تاسیس مدرسه نظامیه و چراغ گاز و برقیه، و تکمیل صنعت توپ و تفنگ و آلات حربیه و احداث باغات و خیابان‌ها و بناهای عالیه، و ساختن راه‌های صعب‌الامور و وسعت شهر دارالخلافه تهران و ایمن ساختن عموم رعایا و تبعه ایران را به مال و جان خود به همت بلند شاهانه، و ازدیاد اراضی و ممالک بر مملکت ایران از طرف بلوچستان و سیستان و استرآباد و خراسان. و در زمان وزارت جنگ حضرت والا کامران میرزا نایب‌السلطنه، امیر کبیر و حکمران دارالخلافه تهران و وزارت اعظم جناب مستطاب امین السلطان، وزیر داخله و مالیه و دربار، به اهتمام جناب جلالت‌مآب آقا رضا خان اقبال السلطنه، وزیر قورخانه مبارکه و پیشخدمت خاصه و جنرال آجودان مخصوص همایونی، این مجسمه به یادگار و برقرار شد. به تاریخ هفتم شهر محرم‌الحرام، مطابق سال سیچقان‌ئیل، سنه یک هزار و سیصد و شش هجری، در قورخانه مبارکه صورت اتمام پذیرفت؛ ۱۳۰۶.»
ارسال نظر