رویارویی لشکر اسکندر با آریو برزن

بنا به روایت «کالیستنس»، مورخ رسمی اسکندر، ۱۲ اوت سال ۳۳۰ پیش از میلاد، نیروهای یونان در پیشروی به سوی «پرسپولیس» پایتخت آن زمان ایران، در یک منطقه کوهستانی صعب العبور (دربند پارس در کهگیلویه) با یک هنگ سپاه ایران به فرماندهی «آریو برزن» رو به رو شدند. اسکندر سپاه خود را به دو بخش تقسیم کرد. یکی از بخش‌ها به فرماندهی شخصی به نام پارمن یونوس از راه جلگه رامهرمز و بهبهان به سوی پارسه حرکت کرد و خود اسکندر نیز با سپاه سبک اسلحه از راه کوهستان (کوه‌های کهگیلویه) روانه پایتخت ایران شد و در تنگه‌های در بند پارس با مقاومت ایرانیان روبه رو شد.

درجنگ در بند پارس سپاهیان ایران به فرماندهی آریوبرزن در برابر لشکرپرشمار اسکندر مقدونی دلاورانه از میهن خود دفاع کردند و سر انجام توانستند سپاه اسکندر را به عقب نشینی وادارند. پس اسکندر به نقشه جنگی ایرانیان در جنگ ترموپیل روی آورد و با کمک یک اسیر ایرانی آریوبرزن را دور زد و از بیراهه‌ها و تنگه‌های سخت کوهستانی خود را به پشت سربازان پارس رسانید و آنان را به محاصره انداخت. آریو برزن با ۴۰ سواره و ۵ هزار سرباز پیاده و وارد کردن تلفات سنگین به دشمن، خط محاصره اسکندر را شکست و برای یاری به پایتخت به سوی پارسه شتافت، ولی سپاهیانی که اسکندر دستور داده بود از راه جلگه به طرف پارسه بروند،پیش از رسیدن او به شهر دست یافته بودند. آریو برزن با وجود تصرف پایتخت به دست سربازان اسکندر تسلیم نشد. تن به نبردی اسطوره‌ای داد و جان باخت.