انتشار سفرنامه جمیلی چاره ری

۳۰ سپتامبر ۱۶۹۷ سفرنامه «جمیلی چاره‌ری» به زبان لاتین منتشر شد. این سفرنامه درباره شرق به‌ویژه هند بود. «چاره ری» درباره دربار «اورنگ زیب» و سازمان‌های اداری او نوشته است: ارتش نیم میلیونی اورنگ زیب دیگر آن مغول‌هایی نیستند که خاورمیانه و اروپا را تصرف کردند. آنان عده‌ای خوشگذران، شیک‌پوش، راحت‌طلب و شکم‌گنده هستند که تنها هنرشان سوار شدن بر اسب‌های زیبا و رژه رفتن در برابر امپراتور و شاد کردن اوست. این ارتش نیم میلیونی برابر ده هزار سرباز واقعی استعداد جنگیدن ندارد. «پارسی» زبان دربار امپراتور هند است و مکاتبات دولتی با این زبان انجام می‌شود.

دستگاه اداری امپراتوری فاسد است و انجام هر کاری را با دادن رشوه می‌توان از کارکنان دولت خواست. مقامات همه دروغ می‌گویند و چاپلوس هستند. حسابداران امپراتور دو نوع دفتر محاسبات دارند که یکی از آنها خصوصی است و در آن حساب‌ها را به خطی می‌نویسند که خواندنش کار هرکس نیست و طبق تحقیق من، آن خطوط همانا عددنویسی ایران در دوره ساسانیان است که پارسیان مهاجر آن را برای خود محفوظ داشته‌اند. معماران و مباشران امپراتور از مردم اصفهان هستند که در هوشمندی معروفند و کارگاه‌های اسلحه‌سازی امپراتور توسط صنعتگران دعوت شده از شیراز و کرمان اداره می‌شوند و اخیرا عده‌ای را هم از یزد آورده‌اند تا کار جمع‌آوری مالیات‌ها را به آنان بسپارند، زیرا مردمی دقیق و درستکارند.»