کمک آمریکا در پی سفر شاه
در طول مذاکرات واشنگتن توافق شد که به ایران کمک‌های نظامی، فنی و اقتصادی مکملی داده شود. در اطلاعیه رسمی مشترک ایران و آمریکا که کاخ سفید در ۲۹ دسامبر ۱۹۴۹ منتشر کرد، دولت آمریکا پایبندی خود به سیاست «تمامیت ارضی و حفظ استقلال ایران» و حمایت از دریافت اعتبار مورد نیاز ایران برای برنامه هفت‌ساله از بانک جهانی ترمیم و توسعه، همچنین تخصیص «انواع حمایت‌ها و کمک فنی» برای توسعه اقتصادی ایران را اعلام کرد. ایالات‌متحده موظف شد که کمک‌های نظامی ضروری را به ایران تخصیص دهد. زمانی‌که براساس دکترین ترومن قرار شد که به یونان و ترکیه کمک‌های نظامی و اقتصادی اختصاص دهند، ایران را نیز بی‌نصیب نگذاشتند اما کمک‌های تخصیص یافته به ایران در مقایسه با آن دو ناچیز بود.
رشد پرشتاب روابط ایران و آمریکا، شوروی را سخت نگران می‌کرد. سفارت شوروی در ایران ۱۴ مه ۱۹۵۰ (۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۹) یادداشت اعتراض دیگری به دولت ایران فرستاد و اعلام کرد که با کمک خارجی‌ها و در وهله نخست آمریکایی‌ها، در نواحی شمالی ایران مانند خراسان، گرگان، مازندران و گیلان در نزدیکی مرزهای اتحاد شوروی عملیات نقشه‌برداری و عکس‌برداری هوایی انجام می‌شود. شوروی‌ها معتقد بودند که این عملیات فقط باید به دست کارشناسان ایرانی انجام شود. دولت ایران اعتراض شوروی را بی‌پاسخ گذاشت. در ۲۳ مه ۱۹۵۰ (۲ خرداد ۱۳۲۹) موافقت‌نامه نظامی ایران و آمریکا «درباره کمک‌های دفاعی دو جانبه» در واشنگتن به امضا رسید. مقدار عظیمی سلاح آمریکایی وارد کشور شد و فعالیت هیات نظامی آمریکایی گسترش یافت.
عملیات اکتشافی نفت در مناطق شمالی ایران در همسایگی اتحاد شوروی به رهبری کارشناسان آمریکایی رو به افزایش گذاشت. بدین سان واشنگتن با تخصیص کمک‌های گوناگون به ایران منافع خود را پی گرفت. هدف کمک‌های نظامی آمریکا فروش جنگ‌افزارهای ساخت خود بود. آمریکا با این کار می‌خواست به موازات جبران مخارج خود کارشناسانش را برای آموزش کاربرد این سلاح‌ها به ایران بفرستد. ایران به این‌گونه وابسته شد، زیرا در صورت خرابی این سلاح‌ها تامین لوازم یدکی آنها تنها از آمریکا میسر بود. هدف کمک‌های اقتصادی توسعه شاخه‌های جدید اقتصادی در کشور و به لطف آن ایجاد شغل‌های جدید و از این راه افزایش اعتبار ایالات‌متحده بود. به هر حال کمک‌های آمریکا حداقل در آن دوره موجب پیشرفت اقتصاد و توان نیروهای مسلح ایران شد.
ارسال نظر