تاسیس تلگرافخانه در لرستان
از آنجا که برقراری خط تلگراف در خوزستان در سال ۱۸۷۸ اتفاق افتاده و مسیر تلگرافی خوزستان و لرستان به‌هم متصل بوده است، می‌توان برقراری تلگراف در لرستان را بین سال‌های ۱۸۸۳-۱۸۷۸ دانست. مسعودمیرزا ظل‌السلطان در آغاز فرمانروایی خویش، طی گزارشی از اوضاع سیاسی و اجتماعی و اقتصادی شهر خرم‌آباد و مخصوصا وضعیت بازار خرم‌آباد به استقرار تلگرافخانه مبارکه در جنب بازار اشاره می‌کند و می‌نویسد: «بازار پنجاه، شصت دکان از همه صنف دارد، ولی بازارش طاقی ندارد؛ به علاوه تنگ و مخروبه و کثیف و بی‌قاعده است. تلگرافخانه مبارکه نزدیک بازار است.»
این گزارش مربوط به سال ۱۲۵۹هجری شمسی است. آنچه مسلم است، قبل از علی‌اصغرخان تلگرافچی در خرم‌آباد و بروجرد، افراد دیگری به عنوان تلگرافچی در این منطقه حضور داشته‌اند و علی‌اصغرخان در یادداشت‌های خود به اسامی برخی از این تلگرافچی‌ها در بروجرد و خرم‌آباد اشاره می کند. والیزاده معجزی، در کتاب تاریخ لرستان در روزگار قاجار می‌گوید: تلگرامی به امضای مسعودمیرزا ظل‌السلطان که در سال ۱۸۸۱ به عمویش، اسدخان، در لرستان مخابره شده، در دست داشته است. این امر نشان می‌دهد که در تاریخ مذکور تلگرافخانه در لرستان دایر بوده است.
در مجموعه اسنادی که به همت سیدیدالله ستوده، تحت عنوان «مستوفی لرستان» در دست انتشار است، تلگرامی وجود دارد که به احتمال بسیار مربوط به سال نخست تاسیس تلگرافخانه در لرستان است. این تلگرام بین رازان و خرم‌آباد مخابره شده است که ممهور به مهر «تلگرافخانه مبارکه خرم‌آباد» است. متن تلگرام بسیار کوتاه و به وقوع یک فقره سرقت در رازان اشاره دارد. با توجه به تاریخ مهر تلگرافخانه و تاریخ ثبت تلگرام، تردیدی باقی نمی‌ماند که تلگرافخانه خرم‌آباد در سال ۱۸۷۸ تاسیس شده است و این تاریخ یا اندکی پیش از این تاریخ باید زمان آغاز به‌کار تلگرافخانه خرم‌آباد بوده باشد. البته قطعا دفتر تلگرافخانه رازان و بروجرد باید اندکی پیش از تلگرافخانه خرم‌آباد تاسیس شده باشد.
محمدحسن‌خان اعتمادالسلطنه در کتاب تاریخ منتظم ناصری اشاره می‌کند که تلگرافخانه‌هایی در بروجرد، رازان، خرم‌آباد و بین برخی نقاط خرم‌آباد و خوزستان دایر بوده است و ماموران، فراش و روسای تلگرافچی در این اماکن فعالیت می‌کرده‌اند. وی همچنین بعد از بیان وضعیت تلگرافخانه‌های لرستان، از دو مرکزمهم تلگرافخانه در لرستان یاد می‌کند؛ اولین مراکز تلگرافخانه در بروجرد و رازان بوده که یک پست در بروجرد و پست دیگر آن در گردنه رازان لرستان، در میانه راه خرم‌آباد و بروجرد قرار داشته است. مرکزیت تلگرافخانه بروجرد و رازان هر دو برعهده میرزاطاهرخان نامی بوده که رئیس این مرکز محسوب می‌شده است. این مرکز یک سرپرستی و ریاست دو نفر تلگرافچی و یک نفر میرزا بنویس و سه نفر سواره نظام و سه خدمه و فراش داشته است که در مجموع پرسنل آن دوازده نفر بوده‌اند.
ارسال نظر