حفظ سنت در برابر مدرنیزاسیون

یزدی‌ها به نسبت بسیاری از اقوام و گروه‌ها و فرهنگ‌های ایرانی، بهتر در مورد میراث فرهنگی رفتار کرده‌اند. آنها نگاه اقتصادی دارند. نگاه اقتصادی و نگاه تجاری باهم فرق دارند. موقعی که چندخانه را در یزد گرفتند تا مرمت کنند تا به‌عنوان هتل از آن استفاده کنند، یزدی‌ها به این فکر افتادند که چرا خودشان این کار را نکنند؟ همان چیزی که در بازار تبریز هم اتفاق افتاد. چراکه یزدی‌ها و تبریزی‌ها نسبت به سایر فرهنگ‌ها اقتصادی‌تر هستند و اقتصادی می‌اندیشند. شخصی که اقتصادی است، آینده‌نگر است. آدم اقتصادی حداکثر استفاده را از سرمایه می‌کند و از سود آن بهره می‌برد و سرمایه را از بین نمی‌برد.

در یزد یک دست‌مایه و زیرساخت عالی به جهت توسعه میراث فرهنگی و توسعه شهر با حفظ ارزش‌های طبیعی و فرهنگی وجود دارد و این نکته‌ای است که می‌توان به آن توجه کرد و از آن بهره برد. مهم در جلورفتن و پیشرفت این نیست که ما شبیه جایی دیگر شویم، اشکال کار ما این است که می‌خواهیم مثل جایی دیگر شویم! یزد زمانی ارزش دارد که یزد باشد نه اینکه شکلش تغییر کند. مهم این است که خودش باشد. از بین‌بردن خاطره‌ها و هویت فرهنگی-اجتماعی چیزی برای شهر باقی نمی‌گذارد. در تمام شهرهای تاریخی‌مان باید اراده‌ای به نام اراده حیات بافت تاریخی دیده شود. این مسیر احیا نباید متوقف به حفظ چند تکه خشت، آجر و خانه باشد بلکه آن جوهر و هویت فرهنگی-اجتماعی شهر نیز باید حفظ شود. نباید تفکر این باشد که حفظ آثار تاریخی تنها برای دیدن آنهاست. اگر یزدی‌بودن، اصفهانی‌بودن و تهرانی‌بودن به‌عنوان یک ارزش برای مردم نباشد و نتوانیم آن را برای مردم ارزش تلقی کنیم که کاری نکرده‌ایم. همه اینها منبعث از چیزی است که در ذهن ماست. وقتی ذهن‌مان و باورمان این باشد که حیات تاریخی، حیاتی باارزش است همه کاری در این راستا انجام می‌دهیم. باید ایرانی‌بودن‌مان را در شکل فرهنگ مادی، معنوی و جغرافیایی که در آن شکل گرفته و استقرار پیدا کرده دریابیم و درک کنیم. آنچه که سال‌ها ایرانی مانده و در هزاران سال استمرار پیدا کرده، فرهنگ است که براساس یکسری شاخص که هویت آن را تشکیل می‌دهد، شکل گرفته. درک این هویت نگاه همگان را نسبت به موضوع توسعه یا ترقی تغییر می‌دهد.

-به نقل از گفت‌وگویی با سید احمد محیط طباطبایی، عضو شورای فنی اداره کل میراث فرهنگی استان تهران