آیا ۲۰۲۰ بدترین سال عمرمان بود؟
مورخ سوئدی، یوهان نوربرگ، در کتاب جدیدش با عنوان «شکفتن: داستان پیشرفت بشر»، یادآوری می‌کند که چگونه کیفیت زندگی به‌مرور زمان بهتر می‌شود؛ حتی اگر به چشم بیشتر مردم نیاید. او از شما می‌خواهد کمی درنگ کنید و از وجوه مثبت وضعیت‌تان غافل نشوید. نوربرگ باور دارد که سال۲۰۲۰ بهترین سال برای تجربه همه‌گیری در این ابعاد بود؛ چرا که اگر این همه‌گیری به جای سال۲۰۲۰ مثلا در سال۲۰۰۵ رخ می‌داد، هرگز فناوری تولید واکسن‌های «ام.آر.ان.ای» را نداشتیم. به همین ترتیب اگر در سال۱۹۹۰ همه‌گیری حادث می‌شد، شبکه جهانی اینترنتی وجود نداشت تا مردم را از خطرات آن آگاه کند. در۱۹۷۰، توانایی بررسی ژنتیکی ویروس وجود نداشت و اگر در سال ۱۹۵۰ گرفتار این ویروس می‌شدیم، حتی یک دستگاه ونتیلاتور هم در دنیا وجود نداشت. نوربرگ، ۲۰سال گذشته را از جهت میزان خلق ثروت در جهان بی‌نظیر می‌داند که پیش از آن سابقه نداشته است.
می‌خواهم با او مخالفت کنم و بگویم: «در زندگی چیزهایی مهم‌تر از ثروت هم وجود دارد! تازه حجم عمده ثروت خلق‌شده به جیب یک‌درصد ثروتمند جهان رفته. مردم عادی حس می‌کنند اوضاعشان بدتر شده»، ولی آقای نوربرگ پاسخ می‌دهد: «اگر به سنجه‌هایی مانند فقر جهانی، مرگ‌ومیر کودکان، سوءتغذیه مزمن و بی‌سوادی نگاه کنیم، متوجه کاهش قابل‌توجه آنها با سرعتی بالا خواهیم شد.» این سنجه‌ها معیارهای خوبی برای اندازه‌گیری کیفیت زندگی هستند. سواد خواندن و نوشتن که به نوعی مادر همه مهارت‌ها است، در هیچ دوره‌ای از حیات انسان در سطح امروز نبوده است.
سال۲۰۲۰ حامل اخبار بدی بود. بله، آمار جرم و جنایت در آمریکا رشد داشت، الگوریتم‌های فضای مجازی ما را بیش از پیش از یکدیگر جدا کرد، آمار خودکشی هم افزایش داشت. نوربرگ واقع‌بینی را فراموش نکرده و می‌گوید: «من هم مثل شما مشکلات را می‌بینم، ولی در کنار همه زشتی‌ها زیبایی‌هایی هم قابل مشاهده است.» در همین دوران همه‌گیری بود که مردم شیوه‌های جدید کمک به یکدیگر را آزمودند. نو‌آوری‌های فضای مجازی مثل اپلیکیشن «زوم» و «اسلک» که به ما آموختند عدم حضور در محل کار به معنای عدم بهره‌وری و مولد نبودن نیست، بلکه حتی در مواقعی بهتر و پربازده‌تر از حضور فیزیکی در محل کار است. کسب‌وکارها با ابزارهای جدیدی سازگار شدند و استفاده از آنها را یاد گرفتند. اپلیکیشن‌های سفارش آنلاین غذا توسعه یافتند و با سرعت و کیفیت بهتری سفارش‌ها را تحویل دادند. این دست پیشرفت‌ها و تطابق‌پذیری با شرایط به‌ندرت در رسانه‌ها پوشش داده شد؛ چرا که رسانه بنابر عادت دیرینه خود باید تنها مشکلات را زیر ذره‌بین ببرد.
هنوز فریادها در باب تغییرات اقلیمی بلند است که وضعیت محیط‌زیست روزبه‌ر‌وز بدتر می‌شود. از زبان خبرنگار وحشت‌زده شبکه سی‌بی‌اس می‌شنویم: «مطابق گزارش‌ها، تنوع زیستی به‌طور مداوم، بی‌وقفه و با شتابی بیش از هر زمان دیگری در حال کاهش است!». به فرض درست بودن این ادعا، نوربرگ بیان می‌دارد: «پیشرفتی که تا الان در مبارزه با آلودگی حاصل شده، در هیچ زمانی سابقه نداشته است. مصرف ۶ آلاینده عمده که ریه‌ها، جنگل‌ها و رودهایمان را آلوده می‌کردند، کاهش ۷۰درصدی داشته است!»
یوهان نوربرگ ادامه می‌دهد: «ما در طول تاریخ به‌درستی و برمبنای درک درست از موجودی به نام انسان یاد گرفته‌ایم که روی مشکلات تمرکز کنیم؛ چراکه رفع مشکلات راهی جز تمرکز بر علل وقوع آنها ندارد. تا اینجا هیچ ایرادی وارد نیست، ولی گاهی در مسیر این واکاوی برای رفع مشکل مایوس می‌شویم و تصور می‌کنیم وضعیت ناامیدکننده است و تسلیم می‌شویم، غافل از اینکه تسیلم و ناامید شدن در مواجهه با مشکلات، راهگشا نیست و ما را به جایی نمی‌رساند.»
می‌پرسم: «دلخوش باشیم و خوشحال؟»
پاسخ می‌دهد: «فقط کمی قدردان داشته‌ها و دستاوردهایمان باشیم.»
منبع: وب‌سایت مجله ریزن
مترجم: رهام جابری/ سایت بورژوا
