ششمین کنگره ملی تاریخ‌دانان ایران در دانشگاه قزوین برگزار شد
خلأ خاطرات و روایات صنعتگران
علیرضا ملایی‌توانی، مورخ و رئیس هیات‌مدیره انجمن ایرانی تاریخ در این همایش گفت: به نظرم این کنگره نخستین قلمرو گسترده ورود علوم انسانی به عرصه‌های اجتماعی و اقتصادی ایران است. ما همه می‌دانیم طی یکصد و پنجاه سال گذشته واحد‌های صنعتی بسیاری در ایران ظهور کردند و از بین رفتند و در همین دوره مجموعه‌ای از سیاست‌های صنعتی در ایران دنبال شد؛ اما خاطرات و روایات صنعتگران در اختیار ما نیست. بنابرین تصویر روشنی از این تلاش نداریم.
ملائی با بیان اینکه بسیاری از اسناد و مدارک صنعتگران دوران معاصر در دسترس ما نیست، ادامه داد: تصور من این است که اگر در وضعیتی بودیم که خاطرات و اسناد آنها بر جای می‌ماند و روایت روشنی از تاریخ صنعت در دست داشتیم، امروز وضعیت صنعت ما به این شکل نبود.
این عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی عنوان کرد: به نظرم اگر ما به عرصه تاریخ صنعتی ورود کنیم، دانشجویان می‌توانند در پایان‌نامه‌های خود سراغ موضوعاتی از این دست بروند. موضوعات نویی را می‌توان
مورد پژوهش قرار داد و در زمینه تاریخ صنعت ایران تحرکی جدی رقم زد.
ملایی‌توانی گفت: با پژوهش در زمینه تاریخ صنعت می‌توانیم تجربه‌های گذشته را به‌دست بیاوریم و آگاهی‌های ایرانیان را در حوزه صنعت گسترش دهیم؛ به‌ویژه اینکه ما در این زمینه کاری انجام ندادیم و این حوزه جای کار بسیار برای پژوهشگران دارد و با حضور در کارخانه‌ها می‌توان مراکز اسنادی در واحد‌های صنعتی راه انداخت و رویکرد آنها را بر پایه اسناد و مدارک تنظیم کرد.
رئیس هیات‌مدیره انجمن ایرانی تاریخ در ادامه بیان کرد: با ورود تحصیل‌کردگان تاریخ به واحد‌های صنعتی و ثبت تجربه آنها می‌توان تاریخ تجربه های صنعتی را برای آینده نگه داشت و دلایل موفقیت و شکست آنها را دریافت.
همچنین با پژوهش تاریخی در واحد‌های صنعتی می‌توان میان علوم انسانی و صنعت پیوند برقرار کرد. اگر بدانیم صنعتگران ایرانی در چه شرایطی صنعت ایران را اداره کردند به ایجاد حس غرور ملی منجر می‌شود.
وی با طرح این پرسش که چرا تاریخ صنعت ایران تا کنون ثبت نشده است، افزود: به نظرم علاقه به تاریخ‌خوانی در میان مردم ما اندک است با وجود اینکه کشور ما یک کشور تاریخی است. ضمن اینکه تاریخ ما تاریخی سیاسی است و اغلب کتاب‌های تاریخی به سرگذشت و وضعیت اهل قدرت و سیاست اختصاص داشته است و کمتر به تاریخ اجتماعی و اقتصادی پرداخته‌اند.
به گفته ملائی، نکته دیگر بی‌اعتمادی میان تاریخ‌نگاران و صنعتگران است. کسانی که در این زمینه پژوهش و تحقیقاتی انجام داده‌اند، بر این باور هستند که تحقیق در این زمینه بسیار دشوار است؛ چون به دلیل بی‌اعتمادی‌ای که در این میان وجود دارد دسترسی به اسناد و مدارک و تجربیات صنعتگران ساده نیست. ضمن اینکه ورود به این قلمروها، نیاز به فضای آزاد و آزادی قلم و بیان دارد که امنیت خاطر پژوهشگران را فراهم آورد.
سید علی قاسم‌زاده، رئیس دانشگاه قزوین نیز در این همایش گفت: تاریخ عرصه آموزش و اندیشیدن است و یکی از ابزارهای مهم آینده‌نگری است. تاریخ بینارشته‌ای‌ترین رشته علوم‌انسانی است.
وی بیان کرد: دیدگاه بینارشته‌ای می‌تواند در ترسیم نقشه کشور نقش ایفا کند و چنین همایش‌هایی می‌تواند در هم‌افزایی علمی راهگشا باشد. به نظرم نقش دانشگاه‌ها به عنوان راویان صادق نباید فراموش شود؛ چراکه دانشگاه می‌تواند مدل موفقی از الگوی پیشرفت را به کشور ارائه کند.
در جریان این همایش همچنین مراسم نکوداشت استادان فقید پیشکسوت تاریخ؛ دکتر احسان اشراقی و دکتر ناصر تکمیل‌همایون برگزار شد .استاد شعبانی، از روسای اسبق دانشگاه تهران با اشاره به اینکه استاد تکمیل‌همایون بسیار خوش اخلاق بود و مباحثی که مطرح می‌کرد، گره‌گشا بود، افزود: استاد اشراقی نیز چهره شاخصی بود و شیوه تدریس او در دانشگاه خاص و جذاب بود.
شعبانی تصریح کرد: استادان تاریخ باید به چند زبان مسلط باشند تا بتوانند از منابع خارجی استفاده کنند. امروز جای خالی انسان‌هایی چون اشراقی و تکمیل‌همایون در مراکز دانشگاهی احساس می‌شود.
در ادامه این مراسم، عبدالرسول خیراندیش، مورخ و استاد دانشگاه گفت: اشراقی در تدوین اطلس تاریخی ایران نقش مهمی داشت و اکثر آن را نوشت و متخصص دوره صفویان بود. ضمن اینکه آثار بسیاری را تصحیح کرد.
این استاد تاریخ یادآورشد: استاد تکمیل‌همایون به سمت علوم اجتماعی رفت و از چهره‌های شاخص در این زمینه بود.
به گفته دبیر علمی ششمین کنگره ملی تاریخ‌دانان ایران،۳۰مقاله علمی در این همایش ارائه شد که توسط کمیته علمی از میان ۱۱۰مقاله ارسالی به دبیرخانه کنگره انتخاب شده بود.
