بمباران شیمیایی سردشت

روز هفتم تیرماه سال ۱۳۶۶ شهر دوازده هزار نفری سردشت از سوی ارتش عراق بعثی بمباران شیمیایی شد. در ساعت ۱۶:۳۰ دقیقه عصر چندین فروند هواپیمای عراقی سکوت شهر کوچک سردشت در غرب کشور را شکستند و هفت بمب خردل در نقاط مختلف شهر انداختند. در این بمباران بیش از ۸ هزار نفر مصدوم و صدها کودک، زن و مرد کشته شدند. پس از این حادثه ایران سردشت را نخستین شهر قربانی جنگ‌افزارهای شیمیایی در جهان نامید. اما سردشت نخستین مورد استفاده از بمب‌های شیمیایی توسط عراق در طول جنگ تحمیلی نبود، همان‌طور که آخرین آنها هم نبود. بمب‌های شیمیایی نخستین بار در جنگ جهانی اول آزمایش شدند.

آمریکایی‌ها اولین کسانی بودند که قبل از جنگ جهانی، سلاح‌های شیمیایی را علیه سرخپوستان به‌کار گرفتند. در جنگ جهانی اول در سال ۱۹۱۵ سلاح شیمیایی از سوی آلمان‌ها به‌کار گرفته شد و سپس دیگر کشورها استفاده از آن را در برنامه جنگی خود گنجاندند.

انگلیس پس از جنگ جهانی دوم، از ماده فیتوتوکسین علیه استقلال‌طلبان مالایا استفاده کرد. آمریکا در جنگ ویتنام، کامبوج و لائوس مواد شیمیایی و میکروبی را به‌کار برد. سال ۱۹۷۵ ویتنامی‌ها بمب‌های شیمیایی را در کامبوج علیه خمرهای سرخ به‌کار بردند.

سال ۱۹۷۹ ارتش شوروی سابق برای اشغال افغانستان از سلاح‌های شیمیایی بهره برد تا اینکه بالاخره از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ (۶۰-۱۳۵۶) و در طول جنگ تحمیلی، رژیم صدام هر جا که در جنگ به بن‌بست خورد، از بمب‌های شیمیایی استفاده کرد.

عراق در سال ۱۹۸۰ با انتقال مقادیری از عوامل شیمیایی و مواد اولیه مربوط از ذخایر شوروی سابق و همچنین خرید تجهیزات ویژه از کشورهای اروپایی و ایالات متحده به تولید مستقل جنگ‌افزارهای شیمیایی، اقدام کرد. در سال ۱۹۸۲ با کمپانی «‌درای رایخ» آلمان که تامین‌‌کننده وسایل فنی شیمیایی است قراردادی بست و جهت تولید عوامل اعصاب به خرید مواد شیمیایی از منابع غربی اقدام کرد.

رسوایی انگلستان و کشف محموله مواد شیمیایی در بندر نرماندی فرانسه یکی از دلایل محکم ایرانیان برای اثبات کمک‌های نامشروع غرب در خلال جنگ به دولت بعث عراق است.

ماجرا از آنجا شروع می‌شود که یک کشتی عراقی در بندر نرماندی فرانسه توقیف می‌شود، پس از توقیف، ۳۵۰۰۰ تن دی‌متیل تسنوتات که از بندر لیورپول انگلیس به مقصد کویت برای تحویل به عراق توسط این کشتی حمل می‌شده، توقیف و ضبط شد.

پس از آن دولت انگلیس در ادعایی مضحک اعلام کرد که این مواد شیمیایی تنها برای تولید حشره‌کش! به عراق ارسال شده است. نمونه دیگر شراکت اروپا در جنایات شیمیایی عراق، نقش شرکت پتروشیمی فیلیپین در بلژیک است که در سال ۱۹۸۳ میلادی، ۵۰۰ تن ماده اولیه گاز خردل را به عراق فروخت.

در همان دوره دادستانی در آلمان غربی سابق، دفاتر ۱۲ شرکت این کشور را که متهم به فروش تسلیحات شیمیایی به عراق بودند بازرسی کرد که در جریان این بازرسی‌ها مدارک و شواهد فراوانی به‌دست آمد که این شواهد و مدارک در هزار پرونده مجزا ثبت شده، اما کمتر پرونده‌ای از این میان به نتیجه مطلوب رسید.

در دوران جنگ تحمیلی علاوه‌بر استفاده از بمب شیمیایی در خطوط مقدم جنگ با ایران؛ شهرهای بانه، پیرانشهر، نودشه و سردشت و حلبچه و روستای زرده و نساردیره، شاه مار دیره، شیخ صله و دودان از توابع شهرستان گیلان‌غرب و روستای باباجانی از توابع شهرستان دالاهو نیز مورد حمله شیمیایی قرار گرفت و هزاران نفر از هموطنان‌مان کشته و مصدوم شدند.