درخواست نمایندگان برای ارائه گزارش وزیر مالیه و جنگ

گروه تاریخ و اقتصاد: بخش دوم (پایانی) مذاکرات نمایندگان مجلس شورای ملی را در روز سه‌شنبه، ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۲۸۷ شمسی می‌خوانید: رئیس: این کاغذى است از طرف انجمن مهدیه نوشته شده و به مجلس رسیده قرائت می‌شود.

(قریب به‌مضمون ذیل قرائت شد)

دو مساله است از ابتداى سلطنت مرحوم مظفرالدین شاه که تا حال در بوته اجمال مانده، یکى در باب ذخیره و یکى مالیات که ملت نمی‌داند چه وصول شده و چه در نزد حکام مانده. این است که استدعا می‌شود اداره تفتیش معین شده و در این باب اقدام شود که هم بقایاى حکام معین و هم ذخیره معلوم بشود که چیست.

سیدالحکما: بنده عقیده‌ام این است که وزیر داخله و وزیر جنگ به مجلس خواسته شوند و در این باب توضیحات بدهند و باید به ذخیره تمام ولایات رسیدگى کرد.

رئیس: این مساله به وزیر داخله ربطى ندارد باید وزیر مالیه و وزیر جنگ خواسته شوند.

آقا میرزا فضلعلى آقا: در زمان وزارت جنگ جناب مستوفى‌الممالک این مساله گفت‌وگو شد و در این باب اقدام شده و باید وزیر جنگ را خواست و توضیح خواست که از آن‌وقت تاکنون چه اقدام شده؟

رئیس: این دو مساله خیلى اهمیت دارد و باید امروز به وزیر مالیه و وزیر جنگ اطلاع داده شود که تشریف بیاورند و در مجلس توضیحات بدهند و این هم راپورتى است که از کمیسیون جنگ درخصوص نظامنامه بودجه نظمیه که به آنجا رجوع شده بود نوشته شده، قرائت می‌شود.

(در این موقع بودجه راجع به نظمیه طهران که در کمیسیون تنقیح و تصویب شده بود قرائت شد.)

رئیس: این را چاپ می‌کنم و توزیع می‌شود که دوباره قرائت شده و تحت دقت و نظر آمده تمام شود و خیلى می‌خواهم اظهار امتنان بکنم از اعضای این کمیسیون که راپورت خود را قانونى نوشته‌اند و خواهش از سایر کمیسیون‌هایى نمایم که آنها هم همیشه راپورت خود را بعدها همین طور بنویسند که چند جلسه منعقد شده و هر جلسه چند ساعت طول کشیده است.

کاغذى از وزارت عدلیه رسیده بود قرائت شد قریب به مضمون ذیل که چون استنطاق قتله فریدون تمام شده و باید در حضور هیات منصفه روز سه‌شنبه استنطاقات آنها قرائت شده و حکم مجازات آنها داده شود، استدعا اینکه چند نفر از فقها و وکلای محترم به عدلیه تشریف بیاورند تا با حضور حجج‌اسلام اوراق استنطاقات آنها دوباره قرائت شده حکم مجازات داده شود.

رئیس: ظاهرا قانون نیست که وکلا در محاکم حضور به هم رسانند.

آقاى حاج امام جمعه: همان‌طورى که گفته بودند وکلا لزوم ندارد، ولى حکم مجازات آنها باید با حضور یک نفر از مجتهدان داده شود، و الا با دماغ و کله نمی‌توانند حکم مجازات دهند.

(در این موقع به قرائت قانون انجمن تجارتى شروع شده و در خصوص اینکه از طرف دولت به انجمن‌هاى تجارتى مکانى داده‌شود یا اینکه این مساله فعلا مسکوت بماند مذاکرات زیاد شده و اخذ رای شد و به اکثریت تصویب شد که فعلا مکان به انجمن‌ها داده نشود.)

رئیس: فعلا که عده کافى نیست بنده هر روز می‌بینم در وقت انعقاد مجلس عده کافى است و بلکه زیاد هم هست، اما در آخر مجلس برای مذاکره و رای گرفتن کافى نیست و همین‌طور در کمیسیون‌ها هم حاضر نمی‌شوند. من نمی‌دانم پس کى برای خدمت حاضر خواهند شد. فقط دو ساعت در روزهاى رسمى حاضر شده آن هم در آخر وقت می‌روند آخر ما یک تکلیف بزرگى به گردن گرفته‌ایم باید از عهده آن برآییم.

مجددا شروع به قرائت قانون تجارتى شده قرائت دفعه دوم آن تمام شد.

رئیس: آقایانی که برای شرفیابى حضور اعلیحضرت به نظر بنده رسیده است اینها هستند.

آقاى حاج امام جمعه، آقاى مستشارالدوله، آقاى تقى‌زاده، آقاى حاج سید نصرالله، آقاى حاج معین‌التجار، آقاى حاج محمداسمعیل آقا و عرض می‌کنم اگر مقتضى شد باید شرفیاب شوند و چون استعلام شده و هنوز معلوم نشده که استعفاى وزرا قبول شده یا نه و روز پنج شنبه هم قانون تجارتى خوانده می‌شود که زودتر تمام شده و شروع به قانون عدلیه شود و از هیات منتخبه برای نظر در قانون عدلیه خواهش می‌کند که آنها هم در کار مجد باشند که هرچه را ملاحظه می‌نمایند بدهند به مجلس و از مجلس هم زودتر بگذرد. بدیهى است که امروزه از قانون عدلیه قانونى مهم‌تر ندارم. هرچه زودتر باید ا‌ن‌شاءالله این قانون تصویب شده بگذرد.