در رمان «تس»، شاهکار توماس هاردی، گذار از سنت به مدرنیته به واسطه ادوات نوین کشاورزی و ارتباطی نشان داده میشود و نویسنده میکوشد که روح زمانه (Zeitgeist) را در اثر خود متجسم کند:« دستگاه دروگر گندم درو شده را در بستههای کوچکی در پشت سر خود بر جای مینهاد؛ مقدار هر بستهای به اندازه یک بافه بود و بافهبندان فعال که در پشت سر بودند و بیشترشان را زنان تشکیل میدادند آنها را میقاپیدند ...» و « ترن بی سر و صدا بر ریلهای خیس پیش آمد شیر را به سرعت ظرف به ظرف در قطار گذاشتند؛ نور لکوموتیو ثانیهای پیکر تس دوربرویل را روشن داشت که بی حرکت، در زیر درخت بزرگ راج ایستاده بود ...». این نوری که بر پیکر رمان توماس هاردی افتاده، نور مرموز دوران مدرن است که تاریخ اروپا را متحول کرد. در اینجا بخشهایی از کتاب « تاریخ اروپا
از ۱۸۱۵ به بعد»، اثر هنری ویلسون لیتل فیلد، را با ترجمه فریده قرچهداغی میخوانید:
شهاب شهیدانی/عضو هیات علمی گروه تاریخ و باستانشناسی دانشگاه لرستان
استاد فقید، لقمان دهقان نیّری هنگامی که درس تاریخ اروپا در قرن نوزدهم را تدریس میکرد، از همان آغاز برای فهم و آشنایی ما از اهمیت تاریخ قرن نوزده میگفت: «قرن تافته جدابافته» یا «قرن طولانی نوزدهم» که بیانگر دورهای سرشار از تحولات مهم تاریخ سیاسی، اجتماعی، اندیشه و فلسفه، ادبیات و هنر، ظهور ایسمهای فکری و سیاسی و مکاتب تاریخنگاری، عصر انقلاب صنعتی اول و دوم و دو انقلاب مهم آمریکا و فرانسه، تکانههای مهمی چون اضافهشدن تصاویر عکاسی و بعدا سینما به منابع تاریخی، ظهور دانشها و رشتههای علمی جدید و تا دلتان بخواهد دیگر تحولات مهم که بسیاری از آنها را بشر برای نخستینبار به چشم دیده و به آن دست یافته و تجربه کرده است.