اخبار تاريخ و اقتصاد - روزنامه شماره ۵۹۵۲

• 

  تمدن کاریـزی

  دنیای اقتصاد -گروه تاریخ و اقتصاد: گفته می‌شود که بیش از ۱۲۰هزار رشته قنات شناسه‌دار در کشور وجود دارد که بیش از ۳۷هزار از آنها فعال و زنده هستند. در این میان تاکنون ۱۱رشته قنات ثبت جهانی شده است. داستان قنات در ایران که با قصه جن و پری رقم خورده، در واقع داستان شکل‌گیری تمدن کاریزی است. ایرانی‌ها اگر اندیشه حفر قنات را در سر نمی‌پروراندند و رمز و راز مهندسی آن را فرا نمی‌گرفتند چه بسا در تداوم حیات اقتصادی خویش دچار مشکل می‌شدند و چه بسیار شهرها که پدید نمی‌آمد یا از بین می‌رفت. در اینجا بخش‌هایی از کتاب قنات در ایران، نوشته محمدرضا حائری را می‌خوانید:
• 

  نگاهی به مفاهیم اقتصادی در شاهنامه فردوسی

  اسداله الوندی‌زاده/دکترای اقتصاد و تحلیلگر مسائل اقتصادی

  در طول تاریخ همواره به کیفیت ارتباط بین حاکمان و مردم به‌عنوان یکی از محورهای اصلی توسعه نگریسته شده است. پادشاهان زیادی به مسند قدرت رسیده‌اند هرکسی نغمه خود خوانده، صحنه را ترک کرده و تاریخ نغمه‌های زیادی از پادشاهان را ضبط کرده است. گفته می‌شود فرآیند توسعه بیشتر از آنکه معلول سیاست‌های اقتصاد کلان باشد، به کیفیت ارتباط بین فرادستان و فرودستان برمی‌گردد.
• 

  قنات دوطبقه «مون» در اردستان

  قنات دوطبقه «مون» در شهرستان اردستان از دستاوردهای جالب علم مهندسی قدیم است که برای کاوش و حفر آن مقنیان ورزیده به‌کار گرفته شده‌اند و با در نظر گرفتن شرایط اقلیمی آن را ایجاد کرده‌اند. ساخت این قنات را به مقنی یزدی نسبت می‌دهند که شبی در شهر می‌خوابد و صدای آب‌های زیرزمینی را می‌شنود و سپس برای حفر قنات به اهالی توصیه‌هایی می‌کند و مردم رشته اول قنات را حفر می‌کنند.
• 

  قنات بلده در تون

  اگر باغ‌های سرسبز فردوس این‌قدر زیباست، قطعا پای یک قنات قدیمی در میان است. قنات بلده فقط یک رشته قنات ساده نیست، بلکه مجموعه‌ای از ۱۵قنات و دو چشمه آب است که منبع آب‌رسانی به مزارع و باغات شهر تون بوده است. آنچه این قنات و سیستم آبیاری پیشرفته‌اش را جذاب‌تر می‌کند قدمت آن است که احتمالا به دوران ساسانی بازمی‌گردد. قنات محلی برای تامین آب شرب اهالی تون نیز بوده و کار تصفیه آب را هم به شیوه هوشمندانه‌ای انجام می‌داده است. یک روش برای حفظ آب قنات از تبخیر و همچنین جلوگیری از نفوذ بیش از حد در خاک استفاده از خاک‌رس بوده که بسیار ساده و هوشمندانه است. قنات جهانی بلده فردوس در فهرست آثار میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.

• گناباد در سفرنامه ناصر خسرو

  چون از شهر تون برفتیم آن مرد گیلکی مرا حکایت کرد که وقتی ما از تون به گنابد (گناباد) می‌رفتیم، دزدان بیرون آمدند و بر ما غلبه کردند. چند نفر از بیم خود را در چاه کاریز افکندند. بعد از آن، از آن جماعت یکی را پدری مشفق بود.