گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از کارواش‌ها
تعیین نرخ براساس نیاز مشتری
کاهش مشتری
آفتاب عمود می‌تابد و همه به زیر سایه‌ای پناه برده‌اند به جز کارگرهای کارواش. ماشین‌هایی که خشک شده‌اند زیر آفتاب ردیف شده‌اند و کارگرها روی بعضی از آنها را دستمال می‌کشند. کمی جلوتر چهار ماشین روی چاله است و دور هر کدام کارگری می‌چرخد؛ آب می‌پاشد یا با دستمالی کف‌های روی ماشین را هم می‌زند. گاهی نور خورشید در قطره‌های آبی که به ماشین‌ها می‌خورد، رنگ عوض می‌کند و رنگین‌کمان کوچک و کوتاهی تشکیل می‌دهد. گوشه محوطه کارواش اتاقی با شیشه‌های یکدست مشکی قرار گرفته که باد خنکی از آن بیرون می‌وزد. مدیر کارواش که جوانی است حدودا سی‌ساله می‌گوید میزان مراجعه به کارواش نسبت به پارسال کمتر شده است. بهمن که جثه‌ای تنومند دارد و سری تراشیده، پشت میز، زیر کولر، خودش را روی صندلی انداخته است. او درباره چرایی کاهش مراجعه‌کنندگان به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «کلا مردم کمتر از خانه بیرون می‌آیند. خیلی از کارها به صورت دورکاری انجام می‌شود و بسیاری مثل قبل از ماشین استفاده نمی‌کنند که نیاز به نظافت هم داشته باشد.» بهمن که کارواشی را که در تقاطع آزادی-نواب واقع شده مدیریت می‌کند درباره نرخ‌نامه می‌گوید: «امسال نرخ‌نامه خاصی تعیین نشده و همچنان روی نرخ‌نامه پارسال می‌چرخیم. اما کسی به نرخ‌نامه توجه نمی‌کند چون هزینه‌های ما را درنظر نگرفته‌اند.» او می‌گوید«واکسی که درست قبل از کرونا ۲۰ هزار تومان می‌خریدم الان به ۴۰ هزار تومان رسیده است. یا شامپویی که کیلویی ۴۰ هزار تومان قیمت داشت الان بالای ۱۰۰ هزار تومان می‌فروشند. دستمزد کارگرها هم که نسبت به پارسال ۲۰ درصد بیشتر شده‌است. صنف این هزینه‌ها را محاسبه نکرده که نرخ‌نامه جدید بدهد.»
به گفته بهمن او نتوانسته به اندازه هزینه‌ها نرخ شست‌وشو را بالا ببرد اما «به اندازه‌ای که هم هزینه‌های ما تامین شود و هم به مشتری فشار وارد نشود افزایش نرخ دادیم.» در کارواشی که بهمن مدیریت می‌کند کف نرخ برای روشویی ماشین‌هایی مثل پراید «۵۰ هزار تومان» است. هرچه اندازه ماشین بزرگ‌تر شود نرخ‌ها بالاتر می‌رود. صفرشویی ماشینی با همین قد و قواره هم ۲۰۰ هزار تومان آب می‌خورد. همین صفرشویی برای ماشین‌های شاسی‌بلند «بالای ۳۰۰ هزار تومان است. اینکه مشتری واکس بخواهد یا نه، شامپو و وسایل دیگر هم استفاده کند یا نه نرخ بالا و پایین می‌شود.»
شست‌وشوی گران‌قیمت‌ها
شرایط نرخ شست‌وشوی ماشین در محله‌های بالای شهر متفاوت است. مدیر یکی از کارواش‌هایی که در شمال بزرگراه یادگار امام واقع شده به «دنیای‌اقتصاد» می‌گوید: «۳۰ درصد نسبت به پارسال کاهش مراجعه‌کننده داشته‌ام.» کارواش پر است از ماشین‌های گران‌قیمت، شاسی‌بلند و سواری. ماشین‌ها به‌گونه‌ای کنار هم منظم پارک شده‌اند و زیر نور پرزور آفتاب چنان برق می‌زنند که گویی نمایشگاه تمیزترین خودروهای شهر است. برای خشک کردن هر ماشین یک کارگر مشغول است و برای شست‌شو دو کارگر. به گفته حسن بیشتر مراجعه‌کنندگان او «افراد مرفه هستند که ماشین‌های خارجی سوار می‌شوند. ما هم اینجا براساس نیاز آنها خدمات ارائه می‌دهیم و طبیعی است که نرخ با مکا‌ن‌های دیگر شهر یکسان نباشد.» چند تا از ماشین‌های «گرانی» که حسن می‌گوید در محوطه کارواش پارک شده‌اند و منتظرند که آفتاب خشکشان کند. زیر سایبانی که این کارواش انتهای محوطه ایجاد کرده ماشین‌های دیگر درحال شست‌وشو هستند. حسن درباره نرخ‌نامه می‌گوید: «از پارسال نرخ‌نامه ما هنوز تغییری نکرده اما هزینه‌ها بالا رفته. هزینه کارگر ۳۰ درصد بیشتر شده، از قیمت مواد شوینده که هفته به هفته تغییر می‌کند نگویم. در چنین وضعیتی نمی‌توان نرخ ثابت داشت.» کف قیمتی برای شست‌وشو در این کارواش ۱۰۰ هزار تومان است، برای ماشینی به اندازه پژو ۴۰۵ یا پارس. سقف قیمتی این کارواش مربوط به ماشین‌های شاسی‌بلند است که «از ۵۰۰ هزار تومان شروع می‌شود و اگر مشتری گزینه‌ها و امکانات دیگری استفاده کند بالاتر هم می‌رود. برای مثال شست‌وشوی صندلی‌ها و واکس داشبورد یا تمیز کردن رینگ‌های ماشین و حتی لاستیک‌ها جزو کارهایی است که قیمت را بالا و پایین می‌کند.»
مشاهدات میدانی خبرنگار «دنیای‌اقتصاد» نشان می‌دهد کارواش‌ها با توجه به منطقه‌ای که به فعالیت می‌پردازند نرخ شست‌وشو را تعیین می‌کنند گرچه اختلاف زیادی بین آنها وجود ندارد. اندازه و سایز خودرو عامل تغییر قیمت است. مشاهدات ما نشان می‌دهد صفرشویی ماشینی مثل پژو ۴۰۵ در مرکز شهر حدود ۱۵۰ هزار تومان و ماشین‌های شاسی بلند حداقل ۳۰۰ هزار تومان است. درحالی‌که همین شست‌وشو در کارواشی در شمال تهران بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار تومان است. کسبه این واحد صنفی می‌گویند «ثبات قیمتی در مواد اولیه» وجود ندارد و «نمی‌توان نرخ ثابتی تعیین کرد».
