شرکت‌های بزرگ تکنولوژی فناناپذیرند؟
دنیای اقتصاد: ما در عصر تغییرات سریع تکنولوژیکی زندگی می‌کنیم. راه‌اندازی و تاسیس استارت‌آپ‌های انقلابی ارزان‌تر و راحت‌تر از همیشه شده است و این رقابت به جایی رسیده که حتی بزرگ‌ترین شر کت‌های تکنولوژی دنیا را هم به چالش می‌کشد. در این میان اما شرکت‌های اپل، آمازون، فیس‌بوک، گوگل و احتمالا مایکروسافت از این قاعده مستثنا هستند.

«او ویلیام» یکی از موسسان و مدیران توییتر در این مورد گفته است: «این روزها راه‌اندازی یک شرکت بسیار راحت‌تر از گذشته است. استارت‌آپ‌های تکنولوژی حالا به راحتی می‌توانند با شرکت‌های بزرگ تکنولوژی رقابت کنند و در نهایت رقابت با آنها کار دشواری شده است.» «فرهاد مانجو» یکی از ستون نویسان مجله نیویورک تایمز هم هفته گذشته در این مورد نوشته است: «در این میان پنج شرکت شکست‌ناپذیر وجود دارند که هیچ کدام از استارت‌آپ‌های تکنولوژی نمی‌توانند با آنها رقابت کنند.» این شرکت‌های شکست‌ناپذیر همان پنج شرکتی هستند که در ابتدای مطلب به آنها اشاره کردیم. در حقیقت کارشناسان و تحلیلگران معتقدند این پنج شرکت تکنولوژی با هر معیار سنجشی در حال رشد هستند و هر روز بزرگ‌تر، پیشرفته‌تر و قدرتمندتر می‌شوند. بنابراین بهتر است صفت «فناناپذیر» را برای این پنج شرکت انتخاب کنیم.

این شرکت‌ها البته کاملا غیرقابل دسترسی هم نیستند؛ اپل در یک سال گذشته به دنبال کاهش میزان فروش محصولاتش ۲۵۰ میلیارد دلار در بازار سهام از دست داده است. با این حال به نظر می‌رسد بیشترین دلیل این ضرر اپل به خاطر نگرانی سرمایه‌گذاران به این دلیل بوده است که چند نفر توانایی خرید گوشی‌های ۷۵۰ دلاری را دارند؟ در نهایت بعد از آنکه شرکت آلفابت در رقابت ارزشمندترین شرکت‌های دنیا اپل را پشت سر گذاشت، محبوب‌ترین شرکت تکنولوژی دوباره جایگاه خودش را به‌دست‏ آورده و به ارزشمندترین شرکت جهان تبدیل شد. حالا آلفابت دوم، مایکروسافت سوم و دو شرکت فناناپذیر دیگر در میان ۱۰ شرکت ارزشمند جهان قرار دارند. حالا این سوال به وجود می‌آید که این پنج شرکت بزرگ تکنولوژی چطور شکست‌ناپذیر و فناناپذیر شده‌اند؟ این سوال شاید با بررسی چهار مورد، پاسخ داده شود.

۱- بزرگ بودن خوب است. درک و شناسایی مزایای بزرگی یک شرکت به زمان زیادی نیاز دارد. در واقع بزرگ بودن یک شرکت به یکی از منابع مهم آن تبدیل می‌شود، با مشتریان بیشتری ارتباط برقرار می‌کند، به آن قدرت می‌دهد و قدرت نفوذش در جریان‌های بازار و حتی اتفاقات سیاسی را افزایش می‌دهد. در سال‌های اخیر هر چند بازارهای مالی تمایل بیشتری به ارائه منابع به استارت‌آپ‌های متعهد و سرویس‌دهندگان رایانش ابری باعث شده راه‌اندازی استارت‌آپ در این حوزه‌ها راحت‌تر و ارزان‌تر باشد، اما توجهات بیشتر روی مزایای شرکت‌های کوچک متمرکز شده است. شرکت‌هایی که زیرک بوده و با سرعت بیشتری می‌توانند رشد کنند. در واقع به همین دلیل هم هست که امروزه شرکت‌های بزرگ تکنولوژی سعی دارند بزرگی خودشان را با زرنگی و فرصت‌های پیش‌روی شرکت‌های کوچک ترکیب کنند تا روند رشد خودشان را تضمین کنند.

۲- این شرکت‌های بزرگ و شکست ناپذیر تکنولوژی به طرز منحصر به فردی برای موفقیت شانس و فرصت دارند. حالا زمانی است که شرکت‌ها به جای آنکه بر سر محصولات و خدماتشان رقابت کنند، بر سر قابلیت‌ها و امکاناتشان رقابت می‌کنند.

جریان‌های تجاری به آنها امکان ارزش بخشیدن به مشتریانشان را می‌دهد. ویلیام در این مورد می‌گوید: «دسته مشخصی از شرکت‌های تکنولوژی عادت داشتند که اغلب در همان حوزه تکنولوژی باقی بمانند. بعدتر آنها به ترکیب تکنولوژی و طراحی روی آوردند. حالا این شرکت‌ها تکنولوژی و طراحی را با بازاریابی و فروش ترکیب می‌کنند تا بتوانند به معاملات انحصاری، تیم‌های فروش حرفه‌ای، وکلا، واسطه‌گران و دیگر مزایای رقابتی دست پیدا کنند تا بتوانند همچنان خودشان را در جایگاه بالاتری در دنیای تکنولوژی نگه دارند.» در حقیقت فناناپذیر بودن این شرکت‌ها گروهی از امکانات و قابلیت‌های تجاری را در برمی‌گیرد که برای استارت‌آپ‌ها هماهنگی با آنها هنوز مشکل است. این شرکت‌های بزرگ امکاناتی را در اختیار دارند که آنها را در عصر دیجیتال به موفقیت نزدیک می‌کند. ۳- این شرکت‌های بزرگ و فناناپذیر به شکل طبیعی انحصارطلب هستند. کسب‌وکارهای مبتنی بر فناوری اطلاعات اغلب از بازگشت سرمایه‌ها سود می‌برند. این شرکت‌ها سعی دارند با کاهش قیمت نهایی محصولاتشان به‌خصوص در حوزه نرم‌افزار، کاربران و مشتریان را به خود جلب کرده و وفادار کنند. به این ترتیب وقتی مشتریان یک بار یک تکنولوژی خاص مانند سیستم‌عامل ویندوز مایکروسافت یا موبایل‌های اپل را انتخاب می‌کنند، به سختی می‌توانند آن را ترک کرده و تغییر بدهند.

بسیاری از این شرکت‌ها همچنین از مزیت تاثیرات شبکه‌ای کردن کاربران بهره می‌برند تا به محصولی ارزشمند در میان کاربرانشان تبدیل شوند؛ فیس‌بوک در این میان مثال واضح و خوبی است. ۴- حالا عصر تغییرات سریع تکنولوژیکی نیست، در حالی که حالا شعارهای تغییرات همه جا هست؛ به خصوص در عرصه اقتصاد. روند شکل‌گیری کسب‌وکارهای جدید در آمریکا کاهش یافته است، در حالی که نشانه‌های دیگری از فعالیت و پویایی تجارت و کسب‌وکارها مانند حجم معاملات شرکت‌ها و جایگاه مدیران عامل آنها در رتبه‌بندی‌های جهانی هم وجود دارند که می‌توانند امیدوارکننده باشند. با این حال اما انتظار می‌رود تکنولوژی، استانداردها و معیارهای تجارت را به‌تدریج تغییر دهد و با این اوصاف شرکت‌های بزرگ تکنولوژی زودتر از رقبایشان بتوانند خودشان را با این معیارهای جدید و تغییر یافته هماهنگ کنند.