بازار کامپیوتر در ماه رمضان

همزمان با افزایش دما در فصل تابستان فعالان صنف رایانه و تجهیزات جانبی نیز به افزایش حرارت و رونق در این بازار چشم دوخته‌اند. بازاری که در سه ماه گذشته به گفته اغلب فعالان این صنف در پایین‌ترین سطح از رونق در مقایسه با چند سال گذشته قرار داشته است. با وجود کاهش خرید و فروش، تصمیمات مسوولان برای برطرف کردن نگرانی فعالان این صنف می‌تواند نقطه امیدی باشد برای پشت سر گذاشتن روزهای سخت. تصمیماتی که یک عضو هیات‌مدیره یکی از مراکز خرید کامپیوتر می‌گوید همین تعاملات دولتی منجر به کاهش فشارها برای دریافت مالیات هم شده است.

مهدی حیدری در این باره به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «در سخت‌ترین سال‌های کسب و کار حوزه بازار کامپیوتر به سر می‌بریم. همزمان با کاهش فروش مغازه‌ها تعدادی از مجموعه‌ها و شرکت‌هایی که در واردات دخیل بودند به حالت تعطیل درآمده‌اند و تعداد زیادی از فروشگاه‌ها به کم کردن نیرویشان مجبور شده‌اند تا بتوانند توازنی در هزینه و درآمدشان ایجاد کنند.» حیدری می‌گوید: «ما به‌عنوان هیات مدیره یکی از مراکز تجاری در این زمینه خود را مکلف و موظف می‌دانیم تا در این تنگنا با مالکان همکاری لازم را داشته باشیم و به‌طور مثال سعی کنیم حداقل هزینه‌های آنها را افزایش ندهیم و از دوستان بخواهیم در صرفه‌جویی و کم شدن هزینه‌ها حداکثر توان خود را به کار گیرند.» به گفته او در این شرایط انتظار از مسوولان دولتی این است که با وجود رکود بازار در بحث مالیات همکاری و تعامل داشته باشند. «آنچه به‌عنوان کمک از ناحیه دولت می‌توان انتظار داشت نگاه ویژه به کالاهای حوزه دیجیتال است؛ مثل در نظر گرفتن تعامل برای پرداخت حقوق و عوارض گمرکی و نگاه مسوولانه در حوزه‌های کنترلی و نظارت به ویژه از سوی اداره مبارزه با قاچاق کالا می‌تواند به گونه‌ای باشد که با وضع قوانین جدید حداقل موجب تشویش خاطر فعالان حوزه نشوند.» او می‌گوید یکی از نزدیک‌ترین همکاری‌ها در این زمینه همکاری اداره دارایی با اصناف رایانه است. «در سطح کلان برای پرداخت مالیات هرسال اتاق اصناف با سازمان امور مالیاتی جلساتی را برگزار می‌کند که منجر به توافقاتی به‌طور مکتوب می‌شود، اما در سطوح خرد امسال نیز هیات‌مدیره مجتمع‌‌های کامپیوتری مثل ما و اتحادیه رایانه فناوری با اداره مالیات جلساتی برگزار و مشکلات صنف را به آنها گوشزد کردند و خوشبختانه این امر منجر به همکاری و تعامل برای کاهش فشار دریافت مالیاتی نسبت به سال گذشته شد.»

عبور از سال‌های خشکسالی

غلامرضا پاک‌ضمیر مدیر یکی از فروشگاه‌های آی‌تی است. او معتقد است رکود در بازار خرید و فروش محصولات کامپیوتری حتی از وضعیت چند دهه قبل هم نامناسب‌تر است به‌طوری‌که بسیاری از فعالان این حوزه بلاتکلیف مانده‌اند. او در گفت وگو با «دنیای اقتصاد» می‌گوید: «به دلیل خوب نبودن اوضاع اقتصادی بسیاری از مصرف‌کنندگان به اولویت‌های خریدشان نگاه می‌کنند که در این صورت خرید محصولات کامپیوتری در اولویت‌های انتهایی قرار می‌گیرد. همان‌طور که در سال‌های خشکسالی و کم آبی هستیم در بازار کامپیوتر هم این خشکسالی را با پوست و گوشتمان تجربه می‌کنیم چراکه هیچ انگیزه‌ای برای خرید وجود ندارد. هرچند در چنین شرایطی کسی که قصد خرید داشته باشد می‌تواند کالای مورد نظرش را ارزان‌تر از بیرون از کشور تهیه کند.» او درباره موثرترین راهکار برای حل موقتی این رکود معتقد است: «بهترین تصمیم می‌تواند کمک‌های دولتی باشد؛ به‌طور مثال فشار به مالکان برای کم کردن اجاره مغازه‌ها و کاهش فشار مضاعف دولت برای دریافت مالیات می‌تواند موثر باشد. یک مغازه ۱۰ متری باید سالانه ۱۵ میلیون تومان مالیات بپردازد در حالی‌که سال مالی در بازار ۱۰ ماه است و این خود فشار مضاعفی به فعالان بازار وارد کرده و منجر به تعطیلی تدریجی مغازه‌ها و خروج نخبه‌های جوان از این صنف شده است.»به گفته او رکودی که به‌طور طبیعی در ماه رمضان به وجود می‌آید اینک با رکود دائمی بازار گره خورده و در صورت نبود گردش مالی ادامه آن دور از ذهن نیست؛ با این حال همه امیدوارند فضای رونق زودتر به بازار برگردد.

آیا خریدار باید از این بازار خرید کند؟

به رغم این افت فروش و رونق، مشاهدات خبرنگار «دنیای اقتصاد» از برخی بازارهای کامپیوتر حاکی است محصولات جانبی در بازار کامپیوتر ایران گاه تا ۵۰ درصد بالاتر از قیمت واقعی به فروش می‌‌رسد. به‌عنوان مثال بند ۴۹ دلاری ساعت اپل تا ۳۵۰ هزارتومان قیمت خورده است. سعیدپور از فعالان بازار می‌گوید: مشکل از خود ما فروشندگان هم هست. وقتی محصولی را که عمدتا به‌صورت قاچاق وارد می‌شود تا ۵۰درصد بالاتر از قیمت واقعی‌اش می‌فروشیم نباید انتظار داشته باشیم خریدار به دنبال راهی برای خرید از آن سوی آب نباشد، به خصوص که الان تعداد مسافرت‌ها و مسیرهای خرید از خارج هم افزایش پیدا کرده است. به گفته سعیدپور بازار الان به دو بخش تقسیم شده یکی محصولات محبوب (مثل‌ آی‌پد و آی‌فون) است که حتی با قیمتی زیر قیمت بازار جهانی به فروش می‌رسد و دیگری محصولات جانبی که گاه دوبرابر قیمت جهانی عرضه می‌شود. این عدم تعادل در بازار خریداران را دچار شک و تردید می‌کند که آیا نیازهای خود را به این صورت تامین کنند یا از مسیرهای جایگزین؟ از طرف دیگر به دلیل کاهش قدرت خرید مردم میزان عرضه محصولات ریفربیش شده (محصولات دست دومی که به کارخانه رفته و بازسازی شده) نیز در بازارهای کامپیوتر ایران رو به افزایش است. هر چند این تمهید هم فعلا باعث تحول بزرگی نشده است.

حسن‌ بیگی یکی از فعالان باسابقه در یکی از مراکز خرید کامپیوتر تهران است. او می‌گوید صرف نظر از کم رونقی بازار در ماه‌های اخیر اگر بخواهیم به دنبال نشانه‌هایی برای رونق باشیم باید طبق سال‌های قبل امیدوار به تابستان بود، چراکه در سه ماه تابستان دانش‌آموزان بعد از گرفتن کارنامه تحصیلی سری به بازار کامپیوتر می‌زنند و والدین برای تشویق فرزندان خود اقدام به خرید تبلت، لپ‌تاپ، پی سی و گیم می‌کنند که همین امر منجر به رونق بازار می‌شود، این انتظار وجود دارد که این اتفاق امسال هم بیفتد. به اعتقاد او افت بی‌سابقه قیمت برخی محصولات کامپیوتری در بازار داخل بیش از هرچیز ناشی از سررسید موعد پرداخت چک‌هایی که در دست فعالان بازار وجود دارد و سر رسیدن زمان پرداخت وام و بدهی‌ها است و نه دور‌اندیشی بخش دولتی یا کاهش نرخ ارز و تعرفه‌های گمرکی. بیگی به‌عنوان یک فعال ۲۶ ساله در صنف رایانه شاهد خروج تدریجی فعالانی است که روزگاری در این بازار درآمدهای کلانی داشته‌اند. «به نظر می‌رسد تصمیماتی که در اتاق بازرگانی گرفته می‌شود باید به سمت فعالان بازار میل کند.»