بازیگران اینترنتی مجوز می‌خواهند؟

سیمین عزیزمحمدی: بخش عظیمی از برنامه امروزی اینترنت، ویدئو است به‌طوری که حداقل دوسوم ترافیک اینترنت صرف پخش ویدئو می‌شود و پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که تا سال ۲۰۲۱ بیش از ۷۰ درصد از کل ترافیک داده که به‌صورت بی‌سیم رد و بدل می‌شود مربوط به فایل‌های ویدئویی باشد. برای مثال، یوتیوب سومین سایت پربازدید در آمریکا و جهان بوده و کاربران آن در سرتاسر جهان به‌طور حیرت‌آوری در هر دقیقه معادل ۳۰۰ ساعت محتوای جدید به‌صورت ویدئو اضافه می‌کنند. توسعه جهشی خدمات اینترنتی باعث شد ویدئو آنلاین برخلاف تلویزیون، بدون هرگونه نظارتی و به خاطر پلت‌فرم نوآورانه و فضای باز و آزاد با رشد چشمگیری مورد استقبال کاربران قرار بگیرد.

به نظر می‌رسد این نوآوری در دنیای رسانه خوشایند رادیو و تلویزیون‌های سنتی نبوده تا جایی که در این میان، رسانه‌های سنتی از رقبای اینترنتی خود شکایت کردند. یکی از این موارد شکایت سازمان صدا و سیما از آپارات بوده که در این دو هفته اخیر خبرساز شده است. در واقع، سازمان همواره انحصار فعالیت در عرصه صوتی و تصویری را در اختیار داشت و نکته بحث‌برانگیز اینکه از هنگام ورود اینترنت به کشور تمام تلاش خود را کرد تا هدایت این شبکه به سازمان صدا و سیما واگذار شود و علت هم این بود که اینترنت بر اساس صوت و تصویر است و از این‌رو مدیریت آن به سازمان صداوسیما برمی‌گردد.

پافشاری صدا و سیما برای در دست گرفتن امور نظارت و مقررات اینترنت نه‌تنها پایانی نداشته بلکه این سازمان می‌خواهد به واسطه شکایت خود را مستحق تعیین تکلیف رقبایش بداند. این در حالی است که بحث تعیین مقررات و نظارت در حوزه صدا و تصویر از سوی سازمانی مستقل از هر یک بخش‌های فعال در این زمینه انجام بگیرد، نه آنکه این فضای رقابتی بازیکن و داور یک سازمان باشد. پرداختن به نقش اینترنت در پخش ویدئو از سوی کمیسیون ارتباطات فدرال(FCC) آمریکا از دسامبر ۲۰۰۹، با بررسی استفاده از ست‌تاپ باکس برای برگرداندن تلویزیون به پخش فیلم پهنای باند آغاز شد. پیش از آن یکی از مدیران FCC با استدلال به اینکه ضریب نفوذ کامپیوتر از تلویزیون کمتر است، گفت: اینترنت و تلویزیون یکی هستند با این حال، به نظر می‌رسید با ورود اینترنت به دنیای رسانه، تمام معادلات قانونی FCC برای نظام‌مند کردند شبکه‌های پخش اعم از کابلی و ماهواره‌ای پاسخگوی بازار ویدئوهای اینترنتی نبود و نیاز به بازتعریف داشت.

این چالش در صنعت رسانه آمریکا در حالی رخ داد که فعالان حوزه رسانه، صنعت کابل و ماهواره نسبت به فعالیت بدون قید پخش‌کننده‌های ویدئوی آنلاین در کنار رادیو و تلویزیون کابلی و ماهواره‌ای اعتراض داشتند و خواستار اعمال قانون نسبت به رقبای اینترنتی خود بودند زیرا تا زمانی که توزیع‌کنندگان ویدئوی اینترنتی مانند Netflix، Hulu، VUDUو Vimeo مشمول تعریف رسانه‌های موردنظر قانون نبودند، مقید به رعایت قوانین ارسال مجدد نمی‌شدند. FCC در سال ۲۰۱۴ در قالب قوانینی تحت‌عنوان پخش‌کننده برنامه‌سازی ویدئو چندکانالی(MVPD) قوانین مربوط به ویدئو آنلاین را پیشنهاد داد. MVPD، سرویسی است که معمولا برای شبکه‌های پولی، خدمات برنامه‌سازی ویدئو تهیه می‌کند. از نظر قانون، MVPD می‌تواند یک فرد، یک اپراتور کابلی، یک سرویس توزیع چندکانالی، یک سرویس پخش مستقیم ماهواره‌ای است که کانال‌های متعدد برنامه‌سازی ویدئو را برای فروش می‌سازد.

کمیسیون ارتباطات فدرال در سال ۲۰۱۴ اصلاحات در قانون MVPD را با بازتعریف آن اجرا کرد تا قانون اصلاح شده شامل ویدئوهای پخش شده از اینترنت باشد و زمینه را برای فعالیت توزیع برنامه‌سازی ویدئو هموار می‌کند. این کمیسیون در تعریف جدید آورد که تمام ویدئوها صرف‌نظر از آنکه با کدام تکنولوژی توزیع شده، مشمول MVPD می‌شود. کمیسیون ارتباطات فدرال با اصلاح قانون مربوط به توزیع‌کنندگان ویدئو و تعمیم آنها به نمونه‌های اینترنتی، نظارت، قانون‌گذاری و تعیین سیاست در این حوزه را در کنار سایر توزیع‌کنندگان اعم از کابلی و ماهواره‌ها به اداره رسانه این کمیسیون واگذار کرد. به عبارت دیگر، امور نظارت بر رادیو و تلویزیون، خدمات کابلی و ماهواره‌ای به سود مصرف‌کنندگان، نهاد صدور مجوز و تعیین سیاست و مسائل پس از آن در اداره رسانه‌های FCC انجام می‌گیرد. رسانه‌های سنتی معتقد بودند این قانون‌گذاری نباید صرفا از سوی اداره رسانه‌ای FCC انجام می‌گرفت، در واقع باید یک کمیسیون کامل و جامع‌تری درباره تعریف نحوه فعالیت پخش‌کننده ویدئوهای آنلاین تصمیم بگیرد.

در واقع، این خواسته رسانه‌های سنتی به مداخله آنها در تعیین تکلیف برای توزیع‌کنندگان ویدئوی آنلاین یا محدود کردن فعالیت آنها نیست، چراکه با توسعه اینترنت، بسیاری شبکه‌های تلویزیونی شناخته شده مانند BBC، CCN یا NBC همان زمان با پخش در تلویزیون‌های سنتی، از ظرفیت‌های اینترنت برای پخش آنلاین بهره‌برداری می‌کنند. به هر حال، بسیاری از شرکت‌ها از FCC خواستند با استناد به سرعت تغییر در صنعت رسانه، با دقت حرکت کند، چراکه اینترنت در حال‌حاضر مفاهیمی مانند انتشار، پست و کپی‌کردن را تغییر داده و توسعه پهنای‌باند زمینه فعالیت را برای رقبای جدید، متمول و اینترنتی فراهم کرد تا مدل‌های تلویزیون سنتی را مختل کنند.

به این ترتیب، نمی‌توان واژه و مفاد برخی از قانون را حفظ کرد. آنها خواستار توسعه تعریف MVPD بودند تا شامل سایت‌های ویدئوی آنلاین شده و با توجه به قانون MVPD مجبور به پرداخت هزینه برای پخش مجدد ویدئوها شوند. البته در این میان، تعدادی از استارت‌آپ‌های تلویزیون آنلاین در تلاش بودند از این موضوع طفره بروند و شرکت‌های IT شناخته شده مانند مایکروسافت، گوگل، آمازون ونیز Netflix معتقد بودند که FCC نباید به راحتی دست به تغییر قانون بزند چراکه تغییر کوچکی در مقررات برنامه‌سازی ویدئو می‌تواند آثار غیرقابل جبرانی داشته باشد.

گمانه‌زنی درباره کارآیی قوانین FCC برای ویدئو آنلاین

گنجاندن نام ویدئوآنلاین در بین MVPDهای سنتی و تعمیم قانون آنها به نمونه اینترنتی پایان بحث و مجادله درباره این موضوع نبود و این سوال همچنان باقی است که آیا قوانین اعمال شده برای سیستم‌های ماهواره‌ای و کابلی برای ارائه‌دهندگان ویدئو اینترنت کاربرد دارد؟ در حالی که به نظر می‌رسد، تعریف کلی MVPD ویدئو اینترنتی را پوشش می‌دهد، اما تناقض‌هایی مشهود است. در تعریف قانون اساسی آمریکا، یک کانال بخشی از طیف الکترومغناطیسی و قادر به ارائه یک شبکه تلویزیونی است. FCC یک کانال تلویزیونی را در قیاس با آنچه که توسط تلویزیون پخش ارائه شده تعریف کرده است. هرچند FCC قید تکنولوژی را از این قانون برداشت، اما با این حال در مورد پخش‌کنندگان ویدئوآنلاین مانند Sky Angel مشخص شد، ویدئوهای ارائه شده در آن از جنس طیف الکترومغناطیسی نیست، پس نمی‌تواند یک MVPD باشد.

همچنین برخی از قوانین درباره امور فنی کابلی و ماهواره‌ای مانند قوانین سیم‌کشی داخلی، درز سیگنال و شاید بسیاری از قوانین مربوط به دستگاه گیرنده دیجیتال تلویزیون و سایر دستگاه‌های گیرنده اعمال شده، به سادگی مشمول تکنولوژی نمی‌شود. این سوال مطرح می‌شود که آیا این قوانین نوآوری در اینترنت را سرکوب نمی‌کند؟ همچنین با توجه به پوشش جغرافیایی ویدئوهای اینترنتی، آیا قوانین MVPD که برای کانال‌های محلی تعریف‌شده، موثر است؟ به دنبال فضای انتقادی پیش‌آمده برای تعمیم قوانین MVPD به ویدئوآنلاین، بنیاد مرزهای الکترونیکی آمریکا(EFF) مطرح کرد که این قانون به ارائه‌دهندگان ویدئو آنلاین، پیروی از یک مجموعه قوانین سنتی ایجاد شده برای سیستم تلویزیون کابلی و ماهواره‌ای را که صرفا مربوط تعدادی حقوق و مسوولیت است، تحمیل می‌کند. قوانین MVPD با هدف رسیدگی به مشکلات بازار خدمات تلویزیون‌های سنتی مانند دسترسی محدود شده طیف برای پخش ماهواره‌ای و انگیزه‌های فاسد صاحبان محتوای پخش برای اعمال تبعیض در ارسال مجدد محتوا، وضع شد و همه بحث‌های رقابتی مشابه کاربرد آنلاین ندارد.

از لحاظ عدالت، قوانین FCC به ارائه‌دهندگان ماهواره‌ای و کابلی دسترسی آسان‌تری به کانال‌های پخش می‌دهد، درحالی که خدمات اینترنتی اغلب در کل به کانال‌های پخش دسترسی ندارند. از نظر این بنیاد، در این شرایط FCC دو گزینه پیش‌روی ارائه دهندگان قرار می‌دهد یا اینکه تحت نظارت نباشند و فعالیت نکنند یا نظام نظارتیMVPD را در ازای حق دسترسی محتوای پخش در همان شرایط ترجیحی که سیستم‌های کابل برخوردارند، انتخاب کنند. برنامه‌ریزی برای پخش ویدئو اینترنتی در وب‌سایت‌ها آنلاین انجام می‌گیرد و بیننده هر زمان می‌تواند ویدئو موردنظر خود را تماشا کند، در حالی که در شبکه‌های کابلی و ماهواره‌ای با وجود دریافت حق اشتراک از افراد، برنامه‌ها تحمیلی است، این امر حاکی از سرریز مخاطبان رادیو و تلویزیون سیستم‌های ماهواره‌ای و کابلی سنتی به سوی اینترنت است در این شرایط نباید توقع داشت، قوانین MVPD صرفا با کنار گذاشتن تکنولوژی بخواهد با ویدئوآنلاین شبیه نمونه‌های سنتی برخورد کند. در هر صورت قوانین تحمیل شده به وب‌سایت‌های پخش‌کننده ویدئوهای آنلاین نیاز به بازبینی داشته و باید ارتقا یابد. بنیاد مرزهای الکترونیکی معتقد است که بهترین راه برای تضمین یک بازار رقابتی و نوآور برای ویدئو اینترنت تنها گذاشتن و تفکیک آن از رسانه‌های سنتی است.