تشدید رکود بازار کامپیوتر در پی تصمیمات جدید دولت
ثبت سفارش کالاهای IT متوقف شد
در واقع، حسین مدرس خیابانی، قائم‌مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت در گزارشی از جلسه روز چهارشنبه در کارگروه صادرات، اعلام کرد وزارت صمت تصمیم دارد واردات هرگونه کالای خارجی که مشابه آن در داخل کشور تولید می‌شود، ممنوع کند. همین امر منجر به اعتراض فعالان بازار کالاهای IT شد. زیرا براساس این دستورالعمل، واردات محصولاتی مانند CPU، سرور، لپ‌تاپ، تبلت، استوریج، هارد دیسک و روتر ممنوع شده است. این در حالی بوده که به گفته فعالان بازار سخت‌افزار، ایران تولیدکننده سرور و لپ‌تاپ نیست و در واقع، شرکت‌ها این محصولات را مونتاژ می‌کنند. هنوز چنین امکانی در کشور برای تولید این محصولات وجود ندارد و این بخشنامه‌ها تنها باعث توقف کار فعالان این حوزه و بیکاری افراد زیادی می‌شود.
به گفته حمید توسلی، عضو کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران، در گفت‌وگو با «ایسنا»، هنگام مراجعه برای ثبت سفارش کالا، واردات آن کالا از نظر مقررات بدون مشکل اعلام می‌شود اما دفتر مقررات صادرات و واردات در تاریخ نهم فروردین ماه نامه‌ای داده که کالا نمونه داخلی دارد. یعنی واردکننده نمی‌تواند کالا را وارد کند اما نتیجه استعلام واردات آن را تایید می‌کند. گذشته از این سخت‌افزار یک کالای لوکس نیست بلکه کالایی است که اولویت بالایی دارد و ضروری است. امیدوارم دولت و وزارت صنعت، معدن و تجارت این موضوع را بیشتر جدی بگیرند. به نظر می‌رسد هنوز در بخشی از بدنه حاکمیت، فناوری اطلاعات و تجهیزات آن یک کالای لوکس شمرده می‌شود اما تصور کنید اگر با نبود این زیرساخت‌ها یک روز اینترنت قطع بشود چه بلوایی در کشور می‌شود. از طرفی، صدور این نامه‌ها و بخشنامه‌های بحث‌برانگیز تنها باعث ایجاد رانت می‌شود و این موضوع می‌تواند پیشرفت و توسعه کشور را با مشکل مواجه کند. در این راستا، محمد فرجی، رئیس اتحادیه فناوران رایانه تهران، در گفت‌وگو با ایسنا اعلام کرد: فعالان صنف رایانه کالاهایی را وارد کشور می‌کنند که این کالاها دارای پردازنده قوی و لازمه زیرساخت‌های حوزه مخابرات و فناوری اطلاعات تمام کشورها هستند، مثل سرورهایی با مشخصات بسیار بالا و قوی، که به واسطه لیست تحریم‌های آمریکا، واردات آنها به این کشور ممنوع شده و لازمه واردات آنها دور زدن تحریم‌ها است.
از طرفی، با توجه به اینکه برخی کالاهای IT مانند CPU تنها توسط دو کمپانی Intel و AMD در جهان تولید می‌شوند و تکنولوژی برخی دیگر از کالاهای صنعت IT همچون هارددیسک، مادربرد و کارت گرافیک تنها در انحصار سه یا چهار کشور در جهان است و سایر کشورها، اقلام و نیاز IT خود را از میان تولیدات همین کشورها تامین می‌کنند، این سوال به وجود می‌آید که چگونه و چه کسانی مدعی شده‌اند که تولیدکننده این محصولات در داخل ایران هستند. در حال حاضر برخی اقلام کامپیوتر و ماشین‌های اداری مثل کیس، کیبورد، موس، مودم، صندوق مکانیزه فروش، کاغذخردکن، آل‌این‌وان، مواد مصرفی پرینتر و دستگاه کپی در برخی مدل‌ها در کشور تولید می‌شود.
پیامدهای ممنوعیت واردات
به گفته رئیس اتحادیه صنف فناوران رایانه تهران، «بالغ بر ۱۰ هزار مدل مواد مصرفی پرینتر، کپی و... در کشور نیاز است و تنها ۳۰ مدل از این مواد مصرفی در کشور تولید می‌شود. وی تصریح کرد: مشخص نیست تکلیف آن دسته از افرادی که دیگر مدل‌های مواد مصرفی را نیاز دارند، چه می‌شود.همچنین بالغ بر ۸۰ درصد کالاهای IT در سازمان‌های دولتی و خصوصی مصرف می‌شود و عرضه انحصاری این کالاها منجر به افزایش قیمت خواهد شد.» هشدار این فعال بازار رایانه‌ای کشور درباره افزایش قیمت محصولات IT در پی ممنوعیت واردات در حالی است که عضو هیات مدیره و کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی از آسیب جدی به زیرساخت‌های کشور و کسب‌وکارهای فعال در این حوزه به دنبال جلوگیری از روند واردات تجهیزات سخت‌افزار خبر داد.به ویژه این روزها که شیوع ویروس کرونا در کشور باعث افزایش دورکاری و ارائه خدمات آموزشی از راه دور شده تقاضا برای تهیه تجهیزات زیرساختی حوزه ICT نیز افزایش پیدا کرده و به دلیل نیاز بازار به این مدل کالاها ادامه ممنوعیت ثبت سفارش، باعث افزایش قاچاق این مدل‌کالاها در بازار می‌شود.
لوکس یا ضروری
اما سوال دیگری که از سوی فعالان بازار مطرح شده این است که آیا محصولات IT لوکس تلقی می‌شوند؟ به ویژه در سبک زندگیهای امروزی که بسیاری از فعالیت‌های روزمره شهروندان؛ از دورکاری و آموزش آنلاین گرفته تا خرید آنلاین، به واسطه ابزارهای دیجیتالی انجام می‌گیرد و این ابزارها دیگر یک کالای ضروری محسوب می‌شوند و لوکس نیستند. در این راستا، حمید توسلی، عضو کمیسیون سخت‌افزار سازمان نظام صنفی رایانه‌ای استان تهران اعتقاد دارد: آموزش آنلاین که در این شرایط یک ضرورت است بر بستر فناوری ممکن شده، خرید آنلاین، برگزاری جلسات آنلاین و تاکسی‌های اینترنتی که اشتغال زیادی ایجاد کرده است بدون زیرساخت سخت‌افزاری ممکن نیست.وی افزود: همین حالا هم حتی اگر مشکلی در ثبت سفارش‌های ما وجود نداشته باشد با دردسرهای زیادی مواجه هستیم. مسوولان کشور متوجه این موضوع نیستند که دوماه است کشورهای چین و تایوان که تولیدکننده اصلی قطعات هستند با توقف کار مواجه بوده‌اند و در حال حاضر بدون این نامه‌ها و بخشنامه‌ها ما دوماه عقب هستیم و باید بتوانیم این کمبود را جبران کنیم. فراموش نکنیم که تمام دنیا مشتری این تولیدات هستند و به‌طور کلی این کمبود وجود دارد. خود بحران کرونا ما را با مشکل مواجه می‌کند و در تامین نیازهای کشور با مشکل مواجه هستیم که اکنون این نامه‌ها و سنگ‌اندازی‌ها مزید بر علت می‌شود.به اعتقاد فعالان بازار کامپیوتر، این آسیب‌ها ممکن است کوتاه‌مدت دیده شود اما باید منتظر تبعات بلندمدت آن هم باشیم چون همانطور که گفتم بازار قطعا با کمبود مواجه می‌شود و به‌شدت آشفته خواهد شد. شرکت‌ها آسیب زیادی خواهند دید و این آسیب تنها برای شرکت‌های سخت‌افزاری نیست بلکه نرم‌افزاری‌ها هم به مشکل بر خواهند خورد. زیرساخت‌های بانکداری هم از این آسیب‌ها در امان نیستند و بانکداری الکترونیک بدون تجهیزات لازم با مشکلات زیادی مواجه می‌شود.
