مدیرعامل پادرو: ترافیک فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی، در حال بازگشت به روزهای عادی است
بازگشت تجارت اجتماعی از دره مرگ؟
فروش روزانه شبکه‌‌‌های اجتماعی در ایران اکنون به بیش از ۱۳۷ میلیارد تومان رسیده است
داده‌‌‌های ارائه شده در گزارش سالانه پادرو، نشان می‌دهد که تا پیش از آغاز محدودیت‌های اینترنتی (یعنی شهریور ۱۴۰۱) بیش از ۶۳۰هزار فروشگاه بر بستر اینستاگرام فعال بودند و سلب دسترسی آزاد به این شبکه اجتماعی باعث شده بود که در آذر ماه این عدد به حداقل برسد و تنها ۲۲۰هزار فروشگاه فعالیت خود را ادامه بدهند. با این‌‌‌حال به نظر می‌رسد حالا و در شرایطی که دیگر کسی پیگیر رفع فیلتر اینستاگرام نیست و کاربران و کسبوکارها این حقیقت تلخ را پذیرفته‌‌‌اند، شرایط به تدریج در حال بازگشت به حالت عادی است و فروشندگان اینستاگرامی گذر از دیوار فیلترینگ و ماندن در اینستاگرام را به مهاجرت به پلتفرم‌‌‌های بومی ترجیح داده‌‌‌اند. طبق گزارش پادرو تا اردیبهشت امسال، تعداد فروشگاه‌‌‌های فعال در اینستاگرام به بیش از ۴۳۰هزار عدد رسیده است و روند رو به رشد فعال شدن مجدد فروشگاه‌‌‌ها ادامه دارد. بر اساس تحلیل‌‌‌های پادرو از تجارت اجتماعی (سوشال کامرس) قبل و بعد از فیلترینگ، تعداد سفارشهای روزانه فروشگاه‌‌‌ها که از ۷۵۰هزار سفارش در روز به کمتر از ۱۵۰هزار سفارش رسیده بود، در ۹ ماهگی فیلتر اینستاگرام به ۵۵۰هزار سفارش روزانه رسیده و همچنان در حال افزایش است. اکنون و در نهمین ماه از آغاز محدودیت‌های پایدار بر انواع پلتفرم‌‌‌ها، فروش روزانه در شبکه‌‌‌های اجتماعی که بخش عمده آن بر بستر اینستاگرام است به بیش از ۱۳۷ میلیارد تومان در روز رسیده است. این در حالی است که فیلترینگ در مقطعی این عدد را از ۱۲۰ میلیارد تومان به حدود ۱۷ میلیارد تومان در روز رسانده بود.
جشنی برای نجات از نابودی
هفته گذشته استارت‌آپ پادرو که در زمینه ارائه خدمات به فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی فعال است، تصمیم گرفت طی رویدادی، گزارشی از عملکرد خود طی یک سال اخیر ارائه دهد. با این‌‌‌حال شاید بتوان این مراسم را که با حضور گسترده فعالان اکوسیستم استارت‌آپی و مدیران کسبوکارهای آنلاین همراه شد، جشن نجات این کسب‌و‌کار دانست؛ زیرا اواسط سال گذشته که محدودیت‌های گسترده اینترنتی آغاز و پلتفرم اینستاگرام از دسترس کاربران خارج شد، گمان می‌‌‌رفت ادامه کار برای پادرو که حیاتش به حیات فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی گره خورده بود چندان ممکن نباشد. با این حال به نظر می‌رسد این استارت‌آپ با تلاش تیمی و همزمان با عادت کردن مردم به بالا رفتن از دیوار فیلترینگ برای دستیابی به محتوایی که مایلند تماشا کنند، توانسته از مخمصه جان سالم به در ببرد و مجدد مسیر رشد را در پیش بگیرد.
پشوتن پورپزشک، مدیرعامل پادرو در این مراسم با مرور آنچه در این ماه‌‌‌های سخت بر کسب‌و‌کار وی و تیمش گذشته بود، تلاش کرد تا تصویری واضح از آنچه را که در این ۹ ماه بر فروشگاه‌‌‌های فعال بر بستر اینستاگرام -به عنوان قطب تجارت اجتماعی کشور- گذشته، پیش چشم مخاطبان ترسیم کند. طبق آنچه پورپزشک روایت کرد، در مهر ماه که اولین ماه آغاز محدودیت‌های اینترنتی بود، تعداد سفارشهای پردازش‌شده در پادروپین (پلتفرم مقایسه و انتخاب خدمات پستی) و پادروشاپ (فروشگاه‌‌‌ساز آنلاین) که دو محصول این شرکت برای سرویس‌‌‌دهی به کسبوکارهای اینستاگرامی هستند، به حداقل ممکن رسیده بود و در آذر ماه با تعطیل شدن تدریجی فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی، تعداد فروشگاه‌‌‌های فعال در این پلتفرم به ۲۲۰هزار مورد کاهش یافت و حدود ۴۰۰هزار کسب‌و‌کار که عمده آنها کسبوکارهای خرد و خانگی بودند، به تعطیلی کشانده شده و به صورت موقت یا دائمی از این پلتفرم خارج شدند.
با این حال به تدریج ورق برگشت و از اوایل زمستان، رشد مجدد فعالیت کسبوکارها در اینستاگرام آغاز شد. آن‌طور که پورپزشک می‌‌‌گوید، پادرو در زمستان توانست به شرایط نسبتا پایدار برسد و در اواخر سال این شرکت توانست اعدادی را که در روزهای اوج خود یعنی شهریور ماه مشاهده کرده بود، مجددا تجربه کند. پورپزشک در صحبت‌های خود تاکید کرد: «ما شش ماه جان کندیم تا توانستیم به رشد قبل بازگردیم؛ اما همین که توانستیم کسب‌وکارمان را نجات دهیم برای ما دستاورد بزرگی است؛ ما زنده ماندیم.»
طبق آنچه مدیرعامل پادرو اظهار کرد: اکنون مجددا ۳۳۰هزار فروشگاه اینستاگرامی که عمدتا در رده فروشگاه‌‌‌های قوی و حرفه‌‌‌ای هستند، در این پلتفرم فعال شده‌‌‌اند و به این ترتیب مسیر کسب درآمد برای چند صد‌هزار خانوار مجدد باز شده است.
در ستایش یک بازگشت پرقدرت
اگرچه ماه‌‌‌های ابتدایی فیلترینگ اینستاگرام برای پادرو بسیار سخت گذشت و به واسطه توقف فعالیت فروشندگان اینستاگرامی، درآمد این کسب و کار نیز کاهش یافت؛ اما حالا این کسب‌و‌کار نسبتا نوپا توانسته روزهای خوش را از سر بگیرد. طبق آنچه مدیرعامل پادرو اعلام کرد این شرکت توانسته طی یک سال اخیر درآمد خود را هفت برابر کند و کسبوکارهای اینستاگرامی بیشتری را در مسیر کسب درآمد حرفه‌‌‌ای از اینستاگرام قرار دهد. تجربه پنج‌‌‌برابر سفارش بیشتر ماهانه، زدن رکورد ۱۹هزار و ۵۰۰ سفارش در یک روز در بازه فیلترینگ اینستاگرام، همکاری با سه شرکت پستی جدید و اضافه شدن یک میلیون محصول به درگاه پادرو از جمله دستاوردهایی است که پورپزشک به دستیابی به آنها طی سال سخت ۱۴۰۱ می‌‌‌بالد. حالا پادروپین و پادروشاپ پس از افت حدود ۸۰ و ۱۰۰ درصدی که با آغاز محدودیت‌های اینترنتی داشتند، توانسته‌‌‌اند رشدی قابل‌‌‌توجه را تجربه کنند. به گفته مدیرعامل پادرو، اکنون بیش از ۴۰هزار فروشنده اینستاگرامی در پادروشاپ ثبت‌‌‌نام و بیش از یک میلیون محصول را در این فروشگاه بارگذاری کرده‌‌‌اند. پورپزشک در تشریح اثر استفاده از ابزار فروشگاه‌‌‌ساز در رشد فروش کسبوکارهای اینستاگرامی می‌‌‌گوید: تعداد کالایی که هر خریدار این فروشگاه‌‌‌ها در سبد خرید خود داشت، به طور میانگین 2/ 1 کالا بود که حالا و بعد از پیوستن به پادروشاپ به سه محصول در هر سبد خرید افزایش یافته است. از سوی دیگر نرخ تبدیل مشتریان بالقوه به بالفعل برای هر فروشگاه پیش از استفاده از پادروشاپ کمتر از یک‌درصد بوده است که حالا تا ۱۲درصد رشد کرده است. کار فروش و ارسال محصولات خود را بر اساس خدمات این شرکت انجام می‌دهند.
اینستاگرامی که محبوب ماند
شاید کمتر کسی گمان می‌‌‌کرد که کسبوکارهای اینستاگرامی از چنین محدودیت‌های اینترنتی شدیدی جان سالم به در ببرند؛ اما وفاداری کاربران ایرانی و عزم آنها برای دسترسی به این شبکه اجتماعی تحت هر شرایطی، باعث شد تا تلاش‌‌‌های انجام شده برای تغییر ذائقه کاربران بی‌‌‌نتیجه شود. شاید این محدودیت‌های اینترنتی یکی از بهترین فرصت‌‌‌هایی بود که وزارت ارتباطات مترصد آن بود تا کاربران را روانه پلتفرم‌‌‌های داخلی کند. اما بی‌‌‌اعتمادی کاربران به این پلتفرم‌‌‌ها و امکانات محدودتر آنها، باعث شد تا افراد سختی نصب انواع فیلترشکن و تست چند باره برای اتصال را به جان بخرند و در عوض دسترسی آزادانه خود به اینترنت را حفظ کنند. در تمام این مدت که عیسی زارع‌‌‌پور از استقبال چشمگیر کاربران از پلتفرم‌‌‌های داخلی سخن گفت، آمار چندان دقیقی از میزان فعالیت کاربران در آنها اعلام نشد و به بهانه اینکه اعلام این عددها ممکن است در رقابت پلتفرم‌‌‌ها اختلالی ایجاد کند، درخواست‌ها را بی‌‌‌پاسخ گذاشتند. با این حال اکنون انتشار گزارش سالانه پادرو که در زمینه سرویس‌‌‌دهی به فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی و بسترسازی برای فروش بیشتر آنها فعالیت می‌کند، به‌نوعی گواهی بر شکست پلتفرم‌‌‌های بومی در جلب نظر کاربران است. پورپزشک معتقد است: «دلیل آنکه حتی با تجربه چنین روزهای سختی، باز هم کسبوکارها در حال بازگشت به اینستاگرام هستند و قصد دارند فروش را از سر بگیرند را، باید در جذابیت و قدرت بالای این بازار جست‌وجو کرد.» البته شاید اینکه کاربران هم از گذشته تا امروز همواره سایه فیلترینگ را بر سر خود حس کرده‌‌‌اند، در ترجیح «اینستاگرام حرفه‌‌‌ای اما فیلترشده» به «نمونه‌‌‌های داخلی فیلترنشده» بی‌‌‌تاثیر نباشد.
گستره اعمال نظر سیاستگذاران حالا حتی به تصاویری هم که کاربران ایرانی در شبکه‌‌‌های اجتماعی فیلترشده‌‌‌ای مانند اینستاگرام منتشر می‌کنند، رسیده است و فروشگاه‌‌‌های فعال در این پلتفرم مکررا از دریافت اخطار و تهدید به حذف شدن از سوی نهادهای امنیتی و پلیس فتا خبر می‌دهند. طبق آنچه فروشگاه‌‌‌داران اینستاگرامی اظهار می‌کنند، دلیل دریافت این اخطارها، نوع پوششی است که مدل‌‌‌های این صفحات دارند و از آنها خواسته شده یا تصاویر را اصلاح و در نوع محصولات ارائه شده تجدیدنظر کنند یا حساب‌های بانکی و خطوط تلفن آنها مسدود خواهد شد. در همین راستا هفته گذشته مرکز پژوهش‌‌‌های مجلس در گزارشی با نام «منظومه بایسته‌‌‌های محتوایی تبلیغات بازرگانی در ایران»، سعی کرده است تا اشاراتی به فقدان مقررات در حوزه تبلیغات آنلاین بکند. در ماه‌‌‌های اخیر حتی شاهد گزارش‌‌‌هایی هستیم که سایت‌‌‌های اینترنتی برخی از این فروشگاه‌‌‌های اینستاگرامی به دلایل مشابه -و حتی گاه دلایل نامعلوم- فیلتر شده و فرآیند درآمدزایی این کسبوکارها مختل شده است. شاید همین تجارب کافی باشد تا کاربران را مجاب کند که تمام تلاش خود را به کار بگیرند تا فعالیت خود را در پلتفرم‌‌‌هایی دنبال کنند که خطوط قرمز کمتری دارند و همین دلیل را بتوان رمز موفقیت اینستاگرام در به دست گرفتن نبض تجارت اجتماعی کشور به حساب آورد. با این اوصاف پیش‌بینی می‌شود حالا که دیگر فیلترینگ و استفاده از ابزارهای فیلترشکن به روزمرگی‌‌‌های کاربران پیوسته است، فعالیت فروشگاه‌‌‌های بیشتری در اینستاگرام از سر گرفته شود و حتی شاید در ماه‌‌‌های پیش‌‌‌رو فروش کسبوکارهای ایرانی فعال در این شبکه اجتماعی رکوردهای جدیدی را به ثبت برساند.
