افت فشار صادرات خرد

گروه بازرگانی: مبادی مختلف برای ورود و خروج کالا به یکی از چالش‌های تجارت کشور بدل شده است. از جمله این مبادی می‌توان به بازارچه‌های مرزی اشاره کرد. بازارچه‌هایی که به منظور تسهیل تجارت در شهرهای مرزی و رفع نیاز مرزنشینان دو طرف ایجاد شد، اما این روزها برخی از کارشناسان اعتقاد دارند نه تنها هدف تعریف شده برای راه‌اندازی این بازارچه‌ها میسر نشده، بلکه امتیازهای داده شده به ذی‌نفعان، شرایط واردات کالا از مبادی فرعی و همچنین ایجاد شائبه «شبه قاچاق » را نیز فراهم کرده است. آمار منتشر شده از سوی گمرک نشان می‌دهد در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳، کاهش حجم تجارت خارجی را در بازارچه‌های مرزی شاهد بوده‌ایم.

میزان صادرات کالا در بازارچه‌های مرزی در سال ۹۴ بیش از ۲۶۹ میلیون دلار بوده که سهم ارزشی آن از مجموع صادرات در مدت زمان مذکور معادل ۷۶ صدم درصد است. این در حالی است که درسال ۹۳ میزان صادرات از این مبادی بیش از ۴۵۸ میلیون دلار بوده که سهمی معادل ۲۵/ ۱ درصد را از مجموع صادرات سال ۹۳ داشته است. آمار منتشر شده از سوی گمرک ایران نشان می‌دهد، صادرات کالا در مرزهای اقتصادی از طریق ۲۱ بازارچه مرزی شامل بازارچه مرزی میلک، بازارچه ماهیرود، بازارچه میرجاوه، بازارچه پرویزخان، بازارچه دوغارون، بازارچه کیله سردشت، بازارچه شوشمی، بازارچه باجگیران، بازارچه کوهک-سراوان، بازارچه مرزی ریمدان، بازارچه رازی-خوی، بازارچه مهران، بازارچه صنم بلاغی، بازارچه دوکوهانه، بازارچه سیرانبند، بازارچه ساری سو، بازارچه مرزی جالق، بازارچه گلورده، بازارچه پیشین بازارچه، پیرانشهر-تمرچین و بازارچه یزدان انجام شده است. این در حالی است که در سال ۹۴ از این تعداد ۵ بازارچه مرزی از جمله «بازارچه مرزی جالق، بازارچه گلورده، بازارچه پیشین، بازارچه پیرانشهر-تمرچین، بازارچه یزدان» منفعل بوده و هیچ‌گونه صادراتی از این مسیرها انجام نپذیرفته است. همچنین میزان واردات کالا از بازارچه‌های مرزی در سال ۹۴ بیش از ۲۶ میلیون دلار بوده که سهم آن از کل واردات در این سال، معادل ۰۶/ ۰ درصد است. در حالی که در سال ۹۳ بیش از ۷۷ میلیون دلار کالا از این مبادی به کشور وارد شده و سهم ارزشی این بازارچه‌ها از کل واردات سال ۹۳ معادل ۱۵/ ۰ درصد است. این میزان واردات از ۱۵ بازارچه مرزی صورت گرفته که ۴ بازارچه در سال ۹۴ منفعل بوده‌اند.

صادرات در بازارچه‌های مرزی

مطابق آمار منتشر شده، بیشترین حجم صادرات در سال ۹۴ در «بازارچه میلک» گزارش شده که به لحاظ ارزشی ۱۰۸ میلیون و ۴۶۳ هزار دلار بوده است که البته در مقایسه با سال ۹۳ با افت ۶۱/ ۱ درصدی مواجه بوده است. گزارش پیش رو نشان می‌دهد، میزان صادرات از «بازارچه میلک» در سال ۹۴بالغ بر ۱۱۷ میلیون و ۵۶۷ هزار کیلوگرم به ارزش ۱۰۸ میلیون و ۴۶۳ هزار دلار گزارش شده که در مقایسه با سال ۹۳ که ۱۵۱ میلیون و ۶۶۳ هزار کیلوگرم به ارزش ۱۱۰ میلیون و ۲۳۶ هزار دلار بوده، نشان از افت ۶۱/ ۱ درصدی دارد. مطابق آمارها، میزان صادرات از «بازارچه مرزی ماهیرود» در سال ۹۴، به لحاظ وزنی ۳۰۰ میلیون و ۷۴۶ هزار کیلوگرم به ارزش ۴۴ میلیون و ۶۵۳ هزار دلار گزارش شده که در مقایسه با سال ۹۳ نشان از رشد ۹۳ درصدی دارد. به‌طوری که میزان صادرات در این بازارچه مرزی در سال ۹۳ به لحاظ وزنی ۱۵۷ میلیون و ۲۹ هزار کیلوگرم به ارزش ۲۳ میلیون دلار بوده است.

همچنین حجم صادرات از «بازارچه میرجاوه» در سال ۹۴ به لحاظ وزنی ۹۳ میلیون و ۴۱۹ هزار کیلوگرم به ارزش ۳۷ میلیون و ۲۸۵ هزار دلار گزارش شده که در مقایسه با سال ۹۳، با افت نزدیک به ۵۱ درصدی مواجه بوده است. چرا که میزان صادرات در این بازارچه مرزی در سال ۹۳، به لحاظ وزنی ۱۴۹ میلیون و ۶۵۳ هزار کیلوگرم به ارزش ۷۵ میلیون و ۸۴۵ هزار دلار گزارش شده است. «بازارچه پرویزخان» یکی دیگر از بازارچه‌های مرزی کشور است که در سال ۹۴ میزان صادرات از آن به لحاظ وزنی ۵۹ میلیون و ۱۲۹ هزار کیلوگرم به ارزش ۲۳ میلیون و ۱۲۲ هزار دلار عنوان شده است که در مقایسه با سال ۹۳ افت بیش از ۴۶ درصدی را شاهد هستیم. به‌طوری که حجم صادرات در سال ۹۳ در این بازارچه مرزی، ۸۲ میلیون و ۳۲۶ هزار کیلوگرم به ارزش ۴۳ میلیون و ۲۷۶ هزار دلار گزارش شده است. همچنین مطابق آمارها، در سال ۹۴بالغ بر ۳۵ میلیون و ۳۶۹ هزار کیلوگرم به ارزش ۱۳ میلیون و ۹۲۹ هزار دلار از طریق «بازارچه دوغارون» کالا صادر شده که در مقایسه با سال ۹۳ که میزان صادرات به لحاظ وزنی ۶۳ میلیون و ۲۴۴ هزار کیلوگرم به ارزش ۲۸ میلیون و ۶۵۷ هزار دلار بوده است، نشان از افت ۵۱ درصدی دارد.

بازارچه‌های منفعل صادراتی در سال 94

از سوی دیگر براساس آمار منتشر شده، در سال ۹۴ پنج بازارچه مرزی از جمله «بازارچه مرزی جالق، بازارچه گلورده، بازارچه پیشین، بازارچه پیرانشهر-تمرچین، بازارچه یزدان» منفعل بوده و هیچ گونه صادراتی از این مسیرها انجام نشده است که در مقایسه با سال ۹۳، شاهد افت ۱۰۰ درصدی صادرات در این بازارچه‌های مرزی هستیم. این در حالی است که در سال ۹۳ بازارچه‌های نامبرده فعال و صادرات از این مسیرها امکان‌پذیر بوده است. به‌طوری که در سال ۹۳ در «بازارچه مرزی جالق» به لحاظ وزنی ۴ میلیون و ۱۴۵ هزار کیلوگرم به ارزش ۵ میلیون و ۹۹۴ هزار دلار صادرات صورت گرفته است. براساس آمار، در «بازارچه گلورده» در مدت مذکور، ۳۹ میلیون و ۲۴۸ هزار کیلوگرم به ارزش ۲۳ میلیون و ۶۴۵ هزار دلار صادرات انجام شده است. همچنین حجم صادرات در «بازارچه پیشین» در سال ۹۳ به لحاظ وزنی ۱۱میلیون و ۱۴۲ هزار کیلوگرم به ارزش ۹ میلیون و ۲۹۴ هزار دلار گزارش شده است. در مدت مذکور، ۹۴۳ هزار کیلوگرم به لحاظ وزنی و با ارزش ۵۳۳ هزار دلار صادرات از طریق «بازارچه پیرانشهر-تمرچین» صادرات انجام شده است. درنهایت مطابق آمار گمرک در سال ۹۳، در «بازارچه مرزی یزدان» به لحاظ وزنی ۵۰ میلیون و ۵۸۲ هزار کیلوگرم کالا به ارزش ۳ میلیون و ۱۳۳ هزار دلار صادرات انجام شده است.

واردات از بازارچه‌های مرزی

۱۵ بازارچه مرزی در ایران به واردات کالا می‌پردازند. آمار منتشرشده نشان می‌دهد که ۴ بازارچه میلک، کوهک-سراوان، پیشین و پیرانشهر-تمرچین در سال ۹۴ شاهد ورود کالا از آن سوی مرزها نبوده‌اند. اما بازارچه شوشمی که در سال ۹۳ منفعل بوده، در سال ۹۴ فعال شده است. براساس این گزارش، ۵ بازارچه پرویزخان، ریمدان، رازی-خوی، ساری سو و میرجاوه، بیشترین واردات کالا را در سال ۹۴ در میان بازارچه‌های مرزی از آن خودکرده‌اند. در سال ۹۴ از بازارچه پرویزخان بیش از ۲۱ میلیون کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۲۰ میلیون دلار به کشور وارد شده است. این در حالی است که در سال ۹۳ شاهد ورود حدود ۲۹ میلیون کیلوگرم کالا به ارزش حدود ۳۱ میلیون دلار به ایران بوده‌ایم. همچنین در سال ۹۴، بازارچه مرزی ریمدان با واردات حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار مواجه بود. درحالی که آمار منتشر شده نشان می‌دهد در سال ۹۳ حدود ۳ میلیون کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۴ میلیون دلار از این بازارچه وارد کشور شده است. بازارچه رازی-خوی از دیگر بازارچه‌های فعال درخصوص واردات در سال ۹۴ است که در این سال حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۲ میلیون دلار از این مبدا به ایران وارد شده است. این بازارچه در سال ۹۳ مبدایی برای ورود بیش از ۲ میلیون کیلوگرم کالا به ارزش حدود ۵ میلیون دلار بوده است.

«بازارچه ساری‌سو» در سال ۹۴ چهارمین بازارچه مرزی به لحاظ حجم ورود کالا است. بر این اساس، حدود ۱۵۸ هزار کیلوگرم به ارزش حدود ۵۷۴ هزار دلار کالا از این مبدا وارد کشور شده است. این در حالی است که این بازارچه در سال ۹۳ شاهد ورود حدود ۴ میلیون کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۱۲ میلیون دلار بوده است. از بازارچه میرجاوه نیز در سال ۹۴ بیش از ۹۸ هزار کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۱۸۲ هزار دلار به ایران وارد شده که درسال ۹۳ واردات کالا از این بازارچه بیش از ۶ میلیون کیلوگرم به ارزش بیش از ۱۳ میلیون دلار بوده است.

بازارچه‌های منفعل در واردات در سال 94

«بازارچه میلک» در سال ۹۳ شاهد ورود حدود ۳۲۸ هزار کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۷۵۶ هزار دلار بوده که در سال ۹۴ از این بازارچه هیچ کالایی وارد کشور نشده است. همچنین بازارچه کوهک-سراوان نیز در سال ۹۳مبدایی برای ورود حدود ۱۹۸ هزار کیلوگرم کالا به ارزش ۴۵۷ هزار دلار بوده که در سال ۹۴ منفعل شده است. «بازارچه پیشین» نیز از دیگر بازارچه‌های غیرفعال در سال ۹۴ بوده که در سال ۹۳ حدود ۵ میلیون کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۹ میلیون دلار از این مرز اقتصادی به کشور وارد شده است. از دیگر بازارچه‌های منفعل در امر واردات در سال ۹۴، «بازارچه پیرانشهر-تمرچین» است که در سال ۹۳ این بازارچه شاهد ورود بیش از ۹۸ هزار کیلوگرم کالا به ارزش بیش از ۳۱۲ هزار دلار بوده است.