صادرات و واردات در تیرماه کاهشی شد
سیر نزولی تجارت در ابتدای تابستان
با این وجود حجم کلی تجارت به لحاظ وزنی 18/ 6درصد و از حیث ارزش 82/ 10درصد افزایش در چهارماهه امسال نسبت به مدت مشابه سال‌گذشته را نشان می‌دهد. نوشتن گزارش درباره آمار تجارت ایران تبدیل به‌کاری تکراری شده‌است. نه آمار تجارت چندان تغییری نشان می‌دهد و نه مبادی و مقاصد تجاری تفاوتی با گزارش پیشین دارد. متوسط هر‌تن کالای وارداتی بر اساس این گزارش 1650دلار عنوان شده و هر‌تن صادرات 343 دلار که همچنان حاکی از ارزان‌فروشی و گران خری است. بازیگران واردات و صادرات ایران نیز همچنان همان کشورها هستند و باز باید این تذکر را داد که انجام عمده تجارت، به‌خصوص در بخش واردات تنها با دو کشور، خطرات بسیاری را در پی دارد و با تغییر سیاست این کشورها ممکن است برای تامین کالاهای مورد‌نیاز با مشکلاتی مواجه شویم. همچنین ترکیب صادراتی ایران همچنان عمدتا گاز، مشتقات و فرآورده‌های نفتی و مواد خام و نیمه‌خام است که‌بار دیگر باید تذکر داد وابستگی بخش مهمی از تجارت غیرنفتی ایران به مشتقات و فرآورده‌های هیدروکربوری است که بنا به طبیعت این بازار جهانی، وابسته به قیمت نفت هستند و بالطبع قیمت‌هایی بسیار پرنوسان دارند.
تجارت در تابستان
بر اساس آمار گمرک در چهارماه نخست سال1402 ارزش کل صادرات ایران به 15میلیارد و 906میلیون دلار رسیده و واردات کالا به کشور 19میلیارد و 539میلیون دلار ارزش داشته‌است. بر اساس این گزارش در این مدت ۱۱میلیون و ۸۴۲هزار‌تن کالا به ارزش ۱۹میلیارد و ۵۳۹میلیون دلار وارد کشور شده‌است که به لحاظ وزنی 18/ 6درصد و از حیث ارزش 82/ 10درصد افزایش را نشان می‌دهد.
این گزارش با اشاره به اینکه مبادلات بازرگانی کشور در ۴ماه نخست سال‌جاری به ۳۵میلیارد و ۴۴۵میلیون دلار رسید، می‌افزاید: متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای صادراتی در چهار ماه نخست سال‌جاری ۳۴۸ دلار و متوسط ارزش گمرکی هر‌تن کالای وارداتی ۱۶۵۰ دلار بوده‌است. آمارگمرک نشان‌دهنده آن است که تجارت غیرنفتی کشور در ۴ماه نخست سال1401 به ۴۶میلیون و ۸۱۵هزار‌تن به ارزش ۳۴میلیارد و ۴۸۰میلیون دلار رسیده بوده‌است.
تجارت در ماه چهارم
همچنین در ماه چهارم تجارت کشور آمار نشان‌دهنده صادرات 3میلیارد و 406میلیون دلاری و واردات رقمی بالغ بر 5میلیارد و 539میلیون دلاری داشته که نشان‌دهنده تراز منفی 2میلیارد و 136میلیون دلار است و ارزش کل حجم تجارت به 8میلیارد و 945میلیون دلار می‌رسد. تیر سال۱۴۰۱ تراز تجاری کشور به منفی ۶۰۵میلیون دلار رسیده بود. رقم صادرات ۴میلیارد و ۱۷۱میلیون دلار ثبت شد و واردات ۴میلیارد و ۷۷۶میلیون دلار. آمار تیر سال۱۴۰۰ نیز تفاوت چندانی از نظر عملکرد ندارد و با صادرات ۳میلیارد و ۳۵۸میلیون دلاری ثبت‌‌‌‌‌‌‌شده و واردات ۴میلیارد و ۱۶۸میلیون دلاری، حتی ترازی منفی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تر داشت. در مقام مقایسه این منفی‌ترین تراز تجاری تیر ماه در 3 سال‌گذشته است. ارزش تجارت در تیر ماه سال1399 در بخش صادرات 2میلیارد و 373میلیون دلار بوده و واردات این ماه 2میلیارد و 929میلیون دلار ارزش داشته‌است.
چنانچه در نمودار مشخص است حدفاصل خرداد تا تیر ماه با افت ارزش در تجارت کشور روبه‌‌‌‌‌‌‌رو بوده‌‌‌‌‌‌‌ایم.
مبادی و مقاصد و اقلام عمده
این گزارش درخصوص ۵ قلم عمده کالاهای صادراتی در چهارماه نخست سال‌جاری می‌افزاید: در این مدت گاز طبیعی مایع‌شده در ظروف یکهزار سانتی‌متر‌مکعب و بیشتر با یک‌میلیارد و ۶۳۳میلیون دلار، پروپان مایع‌شده با یک‌میلیارد و ۱۴۰میلیون دلار، بوتان مایع‌شده با ۸۲۳میلیون دلار، قیر نفت با ۶۸۹میلیون دلار و متانول با ۶۶۵میلیون دلار ۵ قلم عمده کالای صادراتی در این مدت بوده‌اند. چین، عراق، ترکیه، امارات‌متحده‌عربی و هند ۵کشور عمده مقصد کالاهای صادراتی ایران بودند که ۷۵درصد از ارزش و ۷۶درصد از وزن مجموع صادرات کشور به این ۵ کشور عمده صادر شده‌است.
در این مدت ۴میلیارد و ۶۴۴میلیون دلار به چین، ۲میلیارد و ۹۲۷میلیون دلار به عراق، ۲میلیارد دلار به ترکیه، یک‌میلیارد و ۷۷۸میلیون دلار به امارات‌متحده‌عربی و ۶۲۴میلیون دلار به هند صادر شده‌است.
این گزارش درخصوص اقلام عمده وارداتی در چهار ماه نخست سال‌جاری می‌افزاید: در این مدت عمده‌‌‌‌‌‌‌ترین کالاهای وارداتی به ذرت دامی با یک‌میلیارد و ۲۹۰میلیون دلار، گوشی تلفن‌همراه هوشمند با ۷۰۰میلیون دلار، دانه سویا با ۶۴۷میلیون دلار، روغن دانه آفتابگردان با ۵۹۳میلیون دلار و برنج کامل سفید با ۵۸۴میلیون دلار اختصاص داشت. این گزارش درخصوص ۵کشور عمده مبدا کالاهای وارداتی به کشور می‌افزاید: در این مدت امارات‌متحده‌عربی با ۵میلیارد و ۸۱۸میلیون دلار، چین با ۵میلیارد و ۵۵۸میلیون دلار، ترکیه با ۲میلیارد و ۹۰میلیون دلار، هند با ۷۱۸میلیون دلار و آلمان با ۷۰۴میلیون دلار ۵ کشور عمده مبدا واردات کشورمان بوده‌اند. ۶۲درصد از وزن و ۷۶درصد ارزش کل واردات به کشورمان در چهار ماهه نخست سال‌جاری از ۵ کشور عمده فوق بوده‌اند.
این گزارش درخصوص میزان ترانزیت خارجی از کشور در چهار ماه نخست سال‌جاری می‌افزاید: در این مدت ۴میلیون و ۷۸۳هزار‌تن کالا از مسیر ایران ترانزیت شده که نسبت به مدت مشابه سال‌قبل 74/ 1درصد کاهش داشته‌است.
