«دنیای‌اقتصاد» ساختار و کارکردهای اتاق بازرگانی کانادا را بررسی می‌کند
دژ تجارت در سرزمین برفی
این نهاد، به‌عنوان یک سازمان مهم و پیشگام در صنعت و بازرگانی کانادا، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و تجارت این کشور دارد و به تعامل و همکاری موثر بین دولت و بخش‌خصوصی کمک می‌کند. تاریخچه اتاق بازرگانی کانادا نشان از تاثیرگذاری و اهمیت این سازمان در توسعه‌تجارت و اقتصاد کانادا دارد و بررسی آن به درک این مهم کمک می‌کند که چگونه در طول سالیان متمادی پس از تاسیس، این سازمان نقش مهمی در جامعه تجاری کانادا ایفا کرده‌است.
تنوع صنعتی و اقتصاد پویا
کانادا یک کشور بزرگ و متنوع با اقتصادی پیچیده و تولیدات گوناگون است. این کشور 39میلیون نفری به دلیل منابع غنی طبیعی، صنایع مختلف و تجارت بین‌المللی قوی، به‌عنوان یکی از اقتصادهای بزرگ جهان محسوب می‌شود. تولید ناخالص داخلی 14/ 2تریلیون دلاری (به قیمت فعلی)، در سال2022 میلادی، این کشور را به‌عنوان نهمین قدرت بزرگ اقتصادی در جهان مطرح ساخته است. همچنین تولید ناخالص داخلی سرانه 55هزار دلاری کانادا در همان سال، حاکی از وضعیت مناسب رفاهی این کشور است. تولیدات کانادا بهطور کلی به دلیل تنوع منابع طبیعی و صنایع مختلف، گسترده و گوناگون است. عمده تولیدات این کشور از سوخت، فلزات، مواد شیمیایی، چوب و سبزی‌ها تشکیل می‌شود. گرچه اقتصاد کانادا طی سال‌های اخیر در صنایع فناورانه مانند خودروسازی، فناوری اطلاعات و هوافضا نیز رشد داشته، اما عمده تولیدات این کشور بر پایه مزیت‌های نسبی ناشی از منابع طبیعی این کشور پهناور در آمریکای‌شمالی است.
بازار کانادا و پیوندهای تجاری
بازرگانی کانادا به‌عنوان یک پایه اساسی در توسعه و پیشرفت اقتصادی این کشور، نقش حیاتی دارد. مبادلات بین‌المللی تجاری این کشور به اشتغال‌زایی، جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی و رشد اقتصاد کمک می‌کند. بنابر آمار بانک جهانی، حجم صادرات و واردات کانادا در سال2020 میلادی به‌ترتیب برابر با 388 و 404میلیارد دلار بودهاست که با همکاری بیش از 220 شریک تجاری و تبادل بیش از 4300 نوع محصول انجام گرفته‌‌‌‌‌‌است. حدود 329میلیارد دلار از واردات کانادا در آن سال، یعنی بیش از 80درصد واردات این کشور، معاف از پرداخت مالیات گمرکی بودهاست. صادرات کانادا شامل محصولات مختلفی از جمله مواد معدنی، محصولات کشاورزی، محصولات گیاهی، ماشین‌آلات، تجهیزات الکترونیکی و بسیاری دیگر می‌شود. عمده صادرات این کشور در سال2020، نفت و روغن‌های نفتی، طلا، اتومبیل و چوب بودهاست و واردات این کشور در همان سال‌را نفت و مشتقات نفتی، طلا، ماشین و قطعات دستگاه‌های انتقال رادیویی تشکیل داده‌است. تراز تجاری این کشور در سال2022 میلادی 4میلیارد دلار بودهاست.
کانادا با کشورهای مختلف، توافق‌های بازرگانی بین‌المللی انجام داده‌است که به تسهیل تجارت و سرمایه‌گذاری‌‌‌‌‌‌ها در داخل و خارج از کشور کمک کرده‌‌‌‌‌‌اند. این کشور توافقنامههای مهمی نظیر USMCA با ایالات‌متحده و مکزیک، CETA با اتحادیه اروپا و توافق‌های دوجانبه با کشورهایی چون ژاپن، کره‌جنوبی و دیگر کشورها امضا کرده است، همچنین کانادا به‌عنوان عضو توافق‌های تجارت آزاد منطقه‌ای مانند CPTPP که تجارت با کشورهای منطقه آسیا-پاسیفیک را تسهیل می‌کند نیز نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. این کشور مجموعا 24 توافق تعرفه گمرکی به امضا رسانده و میانگین وزنی تعرفه در کشور کانادا، کمتر از 5/ 1درصد است.
تجارت با همسایه قدرتمند
کشور کانادا با بسیاری از کشورها در سراسر جهان، روابط تجاری مختلف دارد و با طیف گسترده‌ای از کشورها به‌عنوان شرکای تجاری همکاری می‌کند. همسایه جنوبی این کشور، ایالات‌متحده آمریکا، به‌عنوان اولین و بزرگ‌ترین شریک تجاری این کشور شناخته می‌شود. در سال2020 میلادی، بیش از 73درصد حجم صادرات و 48درصد حجم واردات کانادا با همکاری آمریکا شکل‌گرفته‌‌‌‌‌‌است. توافق‌های بازرگانی و کاهش تعرفه گمرکی بین این دو کشور، یکی از علل اصلی حجم بالای بازرگانی بین کانادا و آمریکاست. پس از ایالات‌متحده، کشورهای چین، مکزیک، ژاپن و آلمان نیز از شرکای مهم تجاری کانادا به‌شمار می‌روند.
تاریخچه اتاق بازرگانی کانادا
اولین گام برای تشکیل نهادی با هدف حمایت از بازرگانان در کانادا بیش از 270 سال‌قبل و در سال1750 میلادی برداشته شد. در این سال، یک گروه از رهبران تجاری پیشگام در هلیفکس کانادا گردهم آمدند تا اولین اتاق بازرگانی آمریکای‌شمالی را تشکیل دهند. از آنجا که این رهبران تجاری درک کردند که بهترین راه برای حرکت رو به جلو، پیشرفت و تامین منافع اجتماعی، اتحاد آنهاست، این ائتلاف را ایجاد کردند. آنها به‌خوبی می‌دانستند که تجارت نقش کلیدی در این راه دارد و از همین‌رو تصمیم گرفتند همراه با دولت و به‌وسیله تجارت، به ساخت جامعه‌‌‌‌‌‌ای قوی‌‌‌‌‌‌تر و مقابله با چالش‌های اجتماعی کمک کنند.پس از این اقدام اتاق‌های بازرگانی منطقه‌ای متعددی در این کشور شکل‌گرفت که یکی از قدیمی‌‌‌‌‌‌ترین و معتبرترین آنها، اتاق بازرگانی مونترال (Chamber of Commerce of Metropolitan Montreal) است.
مونترال به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهرهای تجاری کانادا در طول تاریخ اهمیت ویژه‌‌‌‌‌‌ای داشته‌است و این اتاق بازرگانی تلاش‌های فراوانی را برای ترویج تجارت و توسعه اقتصاد مونترال، انجام داده‌است. با درک نیاز به یک صدای یکپارچه برای حمایت از منافع جامعه تجاری کانادا، در سال1925، یک گروه از رهبران تجاری در وینیپگ گردهم آمدند تا بهطور رسمی، اتاق بازرگانی کانادا
(The Canadian Chamber of Commerce) را تشکیل دهند که در آن زمان با نام هیات تجاری کانادا شناخته می‌شد. نهایتا در سال1929، اتاق بازرگانی کانادا طبق قانون شرکت‌ها و با کسب مجوزهای لازم از وزارت کشور تشکیل شد. از سال2014 تاکنون این نهاد تجاری، تحت قانون شرکت‌های غیرانتفاعی کانادا و براساس قانونی که در سال1985 تصویب و در 1992 و 1995، اصلاحاتی بر روی آن انجام‌شده‌است، فعالیت می‌کند. در حال‌حاضر، اتاق بازرگانی کانادا (CCC) یک سازمان غیرانتفاعی است که منافع بیش از 200هزار کسب‌وکار با اندازه‌‌‌‌‌‌های مختلف در سراسر کشور را نمایندگی می‌کند. اتاق بازرگانی کانادا برای ترویج کسب‌وکار در کانادا، به‌صورت داخلی و بین‌المللی فعالیت می‌کند.
مدل اوراسیایی
فعالیت اتاق بازرگانی کانادا بر مبنای مدل اوراسیایی است. اتاقی که با مدل اوراسیایی فعالیت می‌کند، یک سازمان غیردولتی غیرانتفاعی با عضویت داوطلبانه شرکت‌ها و کارآفرینان است که تحت قانون عمومی، برای حفاظت از منافع اعضای آن طراحی‌شده و به ترویج و توسعه اقتصادی منطقه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، می‌پردازد. گرچه این مدل ابتدا در کشورهای حوزه اسکاندیناوی مانند فنلاند و سوئد استفاده شد اما اولین نشانه‌‌‌‌‌‌های شکل‌‌‌‌‌‌گیری مدل اوراسیایی در آمریکای‌شمالی و در کانادا و بهطور خاص، ایالت‌‌‌‌‌‌های فرانسوی زبان این کشور دیده شده‌است.
بین این مدل و مدل قاره‌‌‌‌‌‌ای شباهت‌هایی در برخی ویژگی‌‌‌‌‌‌ها از جمله وظایفی که تحت قانون عمومی برعهده دارد، قلمرو فعالیت‌ها و نقش‌‌‌‌‌‌های واگذارشده توسط دولت وجود دارد. در این مدل، حفاظت از نام اتاق صورت می‌گیرد و اسم اتاق فقط می‌تواند برای نهاد اصلی استفاده شود و دیگران حق استفاده از آن را ندارند. بر اساس قانون کشور کانادا استفاده غیرقانونی از نام اتاق جریمه‌‌‌‌‌‌ای 500دلاری برای فرد یا افراد خاطی به‌دنبال دارد.
مزیت مهم مدل اوراسیایی استقلال اتاق از حاکمیت در تصمیم‌گیری‌‌‌‌‌‌ها و انتخابات اتاق است. در این شیوه فعالیت، مقامات دولتی حق دخالت در امور اتاق را ندارند و استراتژی‌ها و انتخاب بدنه اجرایی اتاق از بخش عمومی مستقل است.
گرچه کارکردهای اتاق بر مبنای قانون تعیین می‌شود و این قانون وظایف عمومی مانند تایید گواهی مبدا، داوری اختلافات بازرگانی و حل و فصل منازعات را برعهده این نهاد گذاشته است اما دولت الزامی برای مشورت با اتاق درمورد پیش‌‌‌‌‌‌نویس قوانین و مقررات ندارد. اتاق‌های اوراسیایی از نظارت مستقیم دولت بی‌‌‌‌‌‌نیاز هستند و قانون ناظر بر این اتاق‌ها این حق را به آنها می‌دهد که منافع اعضا را دنبال کنند.
عضویت و ساختار
از نظر شیوه عضویت، مدل اوراسیایی نزدیک به مدل آنگلوساکسون است چراکه برخلاف مدل آسیایی که در آن عضویت برای برخی از گروه‌های شرکتی الزامی است، عضویت در اتاق‌های اوراسیایی داوطلبانه است. این شیوه عضویت داوطلبانه تا حدودی موجب استقلال مالی از دولت می‌شود اما از آنجا که معمولا حق‌عضویت بین 5 تا 10درصد درآمدهای اتاق را تشکیل می‌دهد، عمده منابع مالی این نهاد از راه اموری که برای دولت انجام می‌گیرد تامین می‌شود. علاوه‌بر این، اتاق‌های بازرگانی اوراسیایی در برخی فعالیت‌ها و برنامه‌های بازرگانی شرکت می‌کنند که آنها را در پوشش کمبود بودجه، توانمند می‌سازد. این استقلال مالی سبب می‌شود اتاق خدمات مستمر و به‌روزی به اعضا ارائه دهد.
در کانادا افراد حقیقی و حقوقی به‌عنوان کسب‌وکار، همکار یا اتاق بازرگانی مجاز به عضویت در اتاق بازرگانی هستند. حق‌عضویت آنها براساس هزینه مصرف سوخت، انرژی، حمل‌ونقل و سایر هزینه‌های اداری بنگاه یا اتاق محاسبه می‌شود و در ازای این حق‌عضویت، افراد، امکان اتصال به شبکه اتاق‌های بازرگانی و استفاده از امکانات اتاق را دریافت خواهند کرد. بهطور کلی اتاق کانادا دارای پنج نوع عضویت است. اولین نوع عضویت، عضویت سازمانی است که اتاق‌های بازرگانی و هیات‌‌‌‌‌‌های بازرگانی مبتنی بر جغرافیا هستند و عضویت آنها محدود به نوع یا انواع خاصی از سازمان(ها) نمی‌شود. نوع دوم، عضویت شرکتی است که شرکت‌ها و شرکت‌های فرعی که با تجارت و حرفه‌‌‌‌‌‌ها در کانادا مرتبط هستند را شامل می‌شود. نوع سوم عضویت، عضویت همکاری است که شامل سازمان‌ها و حرفه‌‌‌‌‌‌هایی است که منطقه جغرافیایی تعریف‌‌‌‌‌‌شده‌‌‌‌‌‌ای را نمایندگی نمی‌کنند و به نوع یا انواع خاصی از سازمان‌ها محدود می‌شوند. عضویت فردی، نوع چهارم عضویت است و در نهایت، عضویت بین‌المللی که شامل سازمان‌هایی با هدف ترویج تجارت و روابط اقتصادی بین کانادا و سایر کشورها می‌شود، نوع پنجم عضویت را شکل می‌دهد. تمام اعضا می‌توانند از دبیرخانه شرکت استفاده کنند و در جلسات سالانه شرکت حضور یابند. با رعایت قوانین تعیین‌‌‌‌‌‌شده توسط رئیس یا مدیران، همه اعضای فردی و نمایندگان معتبر اعضای سازمانی، شرکتی و همکار، دارای امتیاز حضور در جلسات سالانه برای مشارکت در بحث‌ها هستند، اما تنها اعضای سازمانی حق رأی، اختیار ارائه پیشنهادها یا تایید پیشنهادات را در هر جلسه اعضا دارند و این فعالیت‌ها تنها توسط نماینده معتبر آنها قابل‌انجام است. مجمع مدیران نیز از میان همین اعضا انتخاب می‌شوند و هر مدیر و مقام اتاق، مکلف به پایبندی به قانون، آیین‌نامه‌‌‌‌‌‌ها و توافقنامههای بین اعضا است. همچنین رئیس اتاق باید صحت مقالات و اهداف شرکت را تایید کند. معاون رئیس نیز عموما به رئیس کمک می‌کند و در صورت عدم‌حضور وی، وظایف او را در جلسات انجام می‌دهد. مدیریت همچنین مسوولیت آماده‌‌‌‌‌‌سازی و ارائه عادلانه صورت‌های مالی مطابق با استانداردهای حسابداری کانادا برای سازمان‌های غیرانتفاعی را برعهده دارد.
برخلاف مدل کانتیننتال، در مدل اوراسیایی ساختار سلسله‌‌‌‌‌‌مراتبی سه‌‌‌‌‌‌گانه (محلی، منطقه‌ای و ملی)، وجود ندارد و اتاق‌های محلی و منطقه‌ای همان حقوقی را دارند که اتاق ملی دارد. به‌عبارت دیگر، این اتاق‌ها بیشتر ساختار دولایه دارند. به این‌صورت که اتاق‌های محلی، خود تصمیم می‌گیرند که زیرمجموعه اتاق‌های منطقه‌ای باشند یا خیر. البته هم اتاق‌های منطقه‌ای و هم محلی باید حتما عضو اتاق ملی باشند. باوجود اینکه سطوح اتاق کاملا منطبق با سطوح دولتی نیستند اما وجو د لایه‌‌‌‌‌‌های سلسله‌‌‌‌‌‌مراتبی متفاوت منجر به تعامل بیشتر با ارکان مختلف حاکمیت می‌شود. اتاق بازرگانی کانادا از کمیته‌‌‌‌‌‌های متعددی تشکیل شده‌است که از آن جمله می‌توان به کمیته‌‌‌‌‌‌های کشاورزی، کسب‌وکار در OECD، سیاستگذاری، اقتصاد دیجیتال، نوآوری درمانی، مالیات‌‌‌‌‌‌گیری، محیط‌زیست و غیره اشاره کرد. تعدد و حوزه گسترده فعالیت این کمیته‌‌‌‌‌‌ها حاکی از اثرگذاری این نهاد در تصمیمات تجاری و صنعتی کشور کانادا و کمک به رشد صنعت و فناوری در این کشور است. اعضای اتاق نیز بر مبنای میزان همکاری و پیشرفت به چهار سطح مختلف پلاتینی، طلایی، نقره‌‌‌‌‌‌ای و برنزی تقسیم می‌شود.
کارکردها و عملکرد
اتاق بازرگانی کانادا فعالیت‌های متعددی برای تسهیل تجارت و بهبود کسب‌وکارها در این کشور انجام می‌دهد. صدور سند گمرکی بین‌المللی برای واردات (ATA)، از جمله این فعالیت‌هاست. این سند که در بیش از 80 کشور جهان قابل‌قبول است و اعتبار یک‌ساله دارد، بهطور موقت به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تجهیزات حرفه‌‌‌‌‌‌ای و نمونه‌‌‌‌‌‌های کالاهای تجاری برای نمایشگاه‌های مختلف را بدون پرداخت هزینه گمرکی انتقال دهند. این سند، مراحل گمرکی را ساده‌‌‌‌‌‌تر می‌کند، هزینه‌های تجاری را کاهش می‌دهد و باعث صرفه‌‌‌‌‌‌جویی در زمان و کاهش کاغذبازی‌ها می‌شود. تایید استاد تجاری، دیگر خدمتی است که توسط اتاق بازرگانی کانادا انجام می‌شود. هرگونه سند تجاری بین‌المللی و داخلی مانند ثبت شرکت که نیاز به تصدیق داشته‌باشد، توسط اتاق بازرگانی بررسی و تایید می‌شود.
آزمایشگاه داده‌های بازرگانی (BDL)، دیگر امکانی است که اتاق در این کشور برای بهبود کسب‌وکار فراهم کرده‌است. اتاق بازرگانی با همکاری مرکز آمار کانادا، مجموعه‌‌‌‌‌‌ای از منابع اطلاعاتی را به منظور پی‌گیری وضعیت بازار و در نتیجه، بهبود عملکرد و بهره‌‌‌‌‌‌وری بنگاه‌ها جمع‌آوری و در اختیار آنها قرار می‌دهد.
مرکز آینده کسب‌وکار اتاق بازرگانی کانادا نیز به تسهیل آینده موفقیت کسب‌وکار اشتغال دارد. این مرکز از طریق جذب افرادی خارج از اتاق، به تکمیل دیدگاه‌های اعضای خود می‌پردازد. گزارش‌های این افراد، با توجه به‌نظرات هیات مشاوره، پایه‌‌‌‌‌‌ای برای فعالیت‌های مرکز خواهند بود. این گزارش‌ها به‌صورت مستقل از فرآیند کمیته سیاستگذاری اتاق بازرگانی کانادا تهیه می‌شوند و دیدگاه‌‌‌‌‌‌ها و نظرات اعضای بیرونی در آنها بیان می‌شوند. موسسه کسب‌وکارهای کوچک (SME) نیز توسط اتاق بازرگانی ایجاد شده‌است که آموزش، پشتیبانی و مشاوره‌‌‌‌‌‌هایی را برای کسب‌وکارهای کوچک فراهم می‌کند تا بتوانند با بهبود روندها، رشد و پیشرفت داشته باشند. این موسسه یک جامعه از شرکا و مربیان هستند که به موفقیت مشترک کسب‌وکارهای کوچک متعهد هستند.
گزارش فعالیت‌های سال2022 میلادی، حاکی از تخصیص بودجه‌توسط اتاق به منظور جلوگیری از حملات سایبری، سرمایه‌گذاری در زنجیره‌‌‌‌‌‌های تامین مواد معدنی، راه‌اندازی میز استراتژی در وزارت نوآوری و تا 30درصد اعتبار مالیاتی برای فناوری‌های عاری از تولید کربن و اصلاحات قانون بیمه اشتغال است.
همچنین بررسی صورت‌های مالی این نهاد تجاری نیز به تحلیل عملکرد آن کمک می‌کند. در سال2022 میلادی، مجموع دارایی اتاق بازرگانی کانادا بیش از 12میلیون دلار بودهاست. این سازمان، بیش از 8/ 4میلیون دلار درآمد از حق‌عضویت‌‌‌‌‌‌ها به‌دست آورده که بخش عمده آن از عضویت شرکت‌ها حاصل شده‌است. درآمد حاصل از خدماتی که اتاق ارائه می‌دهد نیز به بیش از 15میلیون دلار رسیده است که در مقایسه با سال‌گذشته، افزایش دو برابری را نشان می‌دهد. بیش از 3میلیون دلار از این درآمد از بر‌‌گزاری کنفرانس‌ها و جلسات مختلف به‌دست آمده‌است. همچنین فروش اسناد و مجوزها، خدمات مشاوره‌‌‌‌‌‌ای و آزمایشگاه داده‌های بازرگانی نیز بیش از 5 میلیون دلار درآمد برای اتاق بازرگانی کانادا به‌همراه داشته‌است. غالب هزینه‌های اتاق نیز حقوق و دستمزد، اجاره و سایر هزینه‌های اداری بودهاست.
زندگی‌‌‌‌‌‌نامه رئیس اتاق
پرین بیتی، رئیس و مدیرعامل اتاق بازرگانی کانادا با بیش از 200هزار عضو، بزرگ‌ترین و پویاترین شبکه تجاری کانادا است. وی همچنین عضو شورای خصوصی کانادا و دارنده نشان افتخار این کشور است. قبل از پیوستن به اتاق بازرگانی کانادا در اوت 2007، پرین ریاست سازمان تولیدکنندگان و صادرکنندگان کانادا (CME) را برعهده داشت. او از نسل یکی از مشهورترین خانواده‌‌‌‌‌‌های تولیدکننده در کانادا است.
وی در شهر فرگوس ایالت انتاریو به دنیا آمد و در سال1971 از دانشگاه انتاریوی غربی فارغ‌‌‌‌‌‌التحصیل شد. پرین برای اولین‌بار در سال1972 به‌عنوان نماینده از حزب محافظه‌‌‌‌‌‌کار در مجلس عوام کانادا انتخاب شد.
در طول 21سال‌حضور در پارلمان، او در هفت حوزه مختلف از جمله آموزش، درآمد ملی، دادستانی عمومی، دفاع، بهداشت و رفاه ملی، ارتباطات و امور خارجی خدمت کرد. در سال1994، پرین به عضویت هیات‌مدیره چند شرکت بخش‌خصوصی درآمد و به‌عنوان مشاور در زمینه ارتباطات کار کرد. علاوه‌بر این، او به‌عنوان استاد افتخاری در دانشکده علوم سیاسی دانشگاه وسترن فعالیت می‌کرد. از سال1995 تا 1999، او به‌عنوان رئیس و مدیرعامل شبکه مخابراتی کانادا خدمت کرد و در حال‌حاضر عضو هیات‌مدیره شرکت میتسوی کانادا است. با توجه به علاقه طولانی وی به آموزش، پرین از سال2008 تا 2015 به‌عنوان مشاور دانشکده فناوری دانشگاه انتاریو خدمت کرد. او دارنده مدرک افتخاری دکترای حقوق از دانشگاه وسترن، دانشگاه فناوری دانشگاه انتاریو و دانشگاه ویلفرید لوریر است.
او در سال2018 نشان اکتشاف کانادا برای یک عمر خدمت عمومی و کمک به توسعه کشور دریافت کرد. در سال2020، دولت ژاپن به پرین، نشان طلوع خورشید و ستاره طلایی و نقره‌‌‌‌‌‌ای را به منظور تقدیر از دستاوردهای متعدد در روابط بین‌المللی و کمک به پیشرفت در روابط تجاری کانادا و ژاپن اهدا کرد.
