سهم 12‌میلیون دلاری از بازار 10‌میلیارد دلاری!

عکس: نگار متین‌نیا

سارا صفاری - «سه هزار تولید‌کننده و ۳۰‌میلیون دلار صادرات!» سه سال پیش در همین صفحه گزارشی با این تیتر منتشر شد که تعجب بسیاری از خوانندگان روزنامه را در پی داشت. امروز نیز برای گزارشی دیگر از همان نوع، یک‌تیتر تکراری برگزیده‌ایم از همان سال‌ها. سه سال پس از آن گزارش، صادرات گل نه تنها بیشتر نشده که کاهش یافته و پژمرده شده است. رتبه‌هفدهم تولید جهانی گل و رتبه ۱۰۷ در صادرات جهانی آن، واقعیتی نگران‌کننده است که به نظر می‌رسد، صرفا با برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی در پایتخت کشور نمی‌توان از آن عبور کرد. بماند که در عرصه صادرات سرزنش‌ها می‌کند خار مغیلان که همانا رقبای دور و نزدیک است.

ارزش بازار پررونق، تجارت گل و گیاهان زینتی حدود ۱۰‌میلیارد دلار است که سهم ما از آن فقط ۱۲‌میلیون‌دلار است که آن هم عمدتا به واسطه مرکز خاورمیانه‌ای گل‌و‌گیاه دبی به دست می‌آید. بگذریم که آمار حاکی از سود سرشار بازرگانان اماراتی از قبل صادرات مجدد گل ایران، رقمی چشمگیر است. مرکز گل‌و‌گیاه دبی ظرفیت نگهداری ۱۸۰‌هزار تن گل‌وگیاه در سال را دارد و شرکت‌های ایرانی با پرداخت تنها ۵‌درصد تعرفه گمرکی، قادر خواهند بود، محصولات خود را مستقیما از دبی به سایر کشورهای حوزه خلیج‌فارس صادر کنند، بگذریم که به دلیل نبود حمل‌ونقل مناسب، حدود ۷۰‌درصد گل تولیدی کشور بر باد می‌رود و فنا می‌شود.

فضای آبرومندانه بوستان گفت‌وگو به حق در خور برگزاری هفتمین نمایشگاه بین‌المللی گل‌وگیاه بود و استقبال کم‌نظیر مردم نیز نشانگر همزیستی آنها با طبیعت و گل است. گویی که زندگی در فضای دیوارهای سیمانی و کوچه‌هایی که نشانی از طبیعت در آنها دیده نمی‌شود، مردم را بیش از پیش راغب دیدار از گل‌وگیاه کرده است.

علیرضا مسلم‌زاده، کارشناس و تولیدکننده گیاهان باغچه‌ای با سابقه‌ای ۱۹ ساله در زمینه تولید گل و گیاه در خصوص صادرات این محصول می‌گوید: طی سال‌های گذشته به ارمنستان، باکو و نخجوان صادرات گل و گیاه داشتیم، اما به دلیل مشکلات بانکی و عدم پشتیبانی دولت، دست از پا درازتر برگشتیم و صادرات‌مان متوقف شد.

وی با بیان اینکه خشکسالی‌های اخیر باعث تعطیلی ۲ واحد از ۳ واحد تولیدی‌اش شده است، اظهار داشت: علاوه بر وجود خشکسالی به علت بهره‌ بالای وام‌های بانکی توان بازپرداخت‌ها آن را نداریم. بنابراین از خیر وام و تسهیلات گذشته‌ایم. مسلم‌زاده با اشاره به اینکه فعالیت در زمینه تولید گل و گیاه مساوی است با کار طاقت فرسا و سود کم، تاکید کرد: اگر هنوز به این کار ادامه می‌دهیم، به این خاطر است که کار دیگری بلد نیستیم.

این کارشناس گل وضعیت برگزاری نمایشگاه اخیر را بسیار خوب اعلام کرد و گفت: یکی از مشکلات این نمایشگاه رایگان بودن غرفه‌ها بود که دستیابی به آنها را سخت می‌کرد. اگر اجاره غرفه‌ها هزینه در برمی‌داشت راغب‌تر بودیم. برخوردار، کارشناس کشاورزی و تولید و توزیع‌کننده کاکتوس نیز با بیان اینکه استقبال از نمایشگاه خوب بود گفت: کشور ما شرایط مساعدی برای پرورش و تولید کاکتوس به ویژه صادرات آن دارد، اما متاسفانه به دلیل اینکه امکان تولید بالا نداریم، آنچه که تولید می‌کنیم تنها در داخل کشور توزیع می‌شود.

وی با تاکید بر اینکه «تولید ما تنها کفاف بخشی از نیاز داخل را می‌دهد، اظهار داشت: میزان تولید کاکتوس فوق‌العاده پایین است. این در حالی است که کشورمان با شرایط مساعد آب‌وهوایی می‌تواند به بزرگ‌ترین تولید و صادرکننده این گیاه تبدیل شود.

برخوردار با بیان اینکه تا به حال از کمک‌های دولتی استفاده نکرده‌ام، گفت: زمین‌هایی که دولت به مهندسین کشاورزی می‌دهد، قوانین خاصی دارد و نباید از مدرک تحصیلی بیش از ۱۰ سال گذشته باشد، در حالی که من سال ۷۱ فارغ‌التحصیل شده‌ام و امکانات دولتی شامل حال ما نمی‌شود.

این کارشناس کشاورزی نمایشگاه اخیر را از شلوغ‌ترین نمایشگاه‌هایی که تا به حال در کشور برگزار شده، اعلام کرد و گفت: ازدحام جمعیت باعث شده که نتوانیم جوابگوی سوالات مردم باشیم.

در همین راستا یزدخواستی دیگر تولیدکننده گل سرشاخه در اصفهان در خصوص عمده مشکلات کار تولید گل در کشور بیان کرد: از مهم‌ترین مشکلاتی که با آن مواجهیم، مسائل کارگری است و اینکه دید قانون به کارگر برای تمامی رشته‌ها چه در صنعت، تجارت و کشاورزی واحد است، در صورتی که بازگشت سرمایه در هر یک از این موارد متفاوت است.

وی ادامه داد: بازگشت سرمایه در صنعت

۵ ساله است و در کشاورزی ۱۰ ساله که این روند باعث افزایش هزینه‌ها می‌شود و از طرفی مواد مصرفی تولیدی ما عمدتا وارداتی است و در این زمینه دولت هیچ‌گونه نظارتی بر قیمت‌ها ندارد. در زمانی که نفت گران شد، قیمت مواد مصرفی وارداتی نیز افزایش یافت و به این بهانه انرژی نیز گران شد، اما بعد از کاهش یک سوم تا یک پنجمی بهای نفت قیمت‌ها به شکل سابق باقی ماند و دولت هیچ نظارتی در این خصوص ندارد.

این تولیدکننده گل در خصوص دیگر مشکلات تولید گل در کشور گفت: مشکلات گازرسانی، اقساط سنگین تسهیلات دولتی و قحطی و خشکسالی در سال گذشته از دیگر مسائلی است که کار تولید و صادرات گل در کشور را با مخاطره مواجه کرده است.

وی با اشاره به اینکه مشکلی از نظر کار صادراتی نداریم، اما راهکارهای آن را بلد نیستیم، خاطرنشان کرد: توان افزایش تولید گل را داریم، اما در صورت تولید بیشتر، بازاری برای مصرف محصولاتمان نیست، در حالی که گل تولیدی باید در جایی مصرف شود و به علت نداشتن بازار مجبور به کنترل تولیداتمان هستیم. یزدخواستی، وضعیت نمایشگاه اخیر را بسیار مطلوب خواند و گفت: نکته جالب این است که مردم تهران با گل غریبه‌اند و سوالاتی که بازدیدکنندگان می‌کنند، نشان از عدم شناخت و بیگانگی آنها با گل دارد.