پیگیری رانت و رانت‌خواهی در «حقوق و اقتصاد»

گروه بازرگانی - ششمین شماره مجله اطلاع‌رسانی، آموزشی و پژوهشی حقوق و اقتصاد به مدیرمسوولی نقی آقالو و سردبیری محمدحسین دانایی منتشر شد. میزگرد ویژه با موضوع دولت رانتی با حضور دکتر غلامعباس توسلی، محمد شریف، احمد میدری، محمود جامساز و مهدی شبروهی از بخش‌های خواندنی این مجله است. در میزگرد مذکور مفهوم رانتیریسم و دولت رانتیر، تاریخچه، عوامل ایجادکننده، آثار و پیامدهای آن و راه‌حل‌های پیشنهادی مرتبط، با تاکید بر نقش و رسالت روشنفکران در مدیریت و مهار کردن این پدیده از دیدگاه علوم اقتصاد، حقوق و جامعه شناسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

مجله حقوق و اقتصاد همچنین به سراغ دکتر جعفر خیرخواهان رفته تا با او درباره تفاوت‌های اقتصاد رانتی (توزیعی) و اقتصاد تولیدی (رقابتی) گفت‌وگو کند. خیرخواهان در این گفت‌وگو تاکید کرده است که رانت نوعی ارزش مازاد و امتیاز ویژه است و رانت دائمی مشخصه اقتصادهای توسعه نیافته است و زمینه پیدایش آن هم به اقتصاد انحصاری و غیر رقابتی برمی‌گردد. این اقتصاددان افزوده است: در جوامعی که حاکمیت قانون ضعیف است، فرادستان (یا نخبگان) فکر و اندیشه و انرژی خویش را به سمت تصاحب و تملک دارایی و ثروت موجود می‌برند، به جای اینکه درصدد تولید و خلق ثروت باشند.

فریبرز رییس دانا هم در مقاله‌ای با نام فساد، ویژه بهره [رانت] و ویژه‌خواری بر آن است که رانت معمولا از طریق سازوکارهای سیاسی، زدوبندها، فعالیت‌های غیرقانونی و زیرزمینی پدید می‌آید؛ هر چند که صورت ظاهر آن، یارانه‌های رفاهی و انتقالی یا کمک هزینه‌ای و تولیدی باشد.

اما دکتر محسن محبی ضمن مروری بر تلاش‌های طولانی برای محدود کردن قدرت و تاسیس دولت - ملت در ایران، نتیجه می‌گیرد که در ایران تولید قدرت و ثروت هر دو بر عهده دولت بوده و همه کنشگران اقتصادی و حتی تولیدی، جیره‌خواران نفت، یعنی خزانه کشور شده اند.

«تجارت متقابل، روندها» نیز مقاله‌ای است که مایکل رو، حقوقدان و کارشناس بازرگانی بین‌المللی آن را نوشته و دکتر محمود جامساز آن را ترجمه کرده است. در مجله حقوق و اقتصاد، همچنین مطالب و مقالات خواندنی دیگری درج شده است.