یادداشت‌های سفر به شانگهای (۱)

هنر نمایی چینی‌ها در اکسپو ۲۰۱۰

فرهاد گوران- از فرودگاه بین المللی شانگهای تا سایت اکسپو ۲۰۱۰، نزدیک به یک ساعت راه است، تاکسی در بزرگراه‌ها و خیابان‌های خلوت پیش می‌رود و ما که تماشاکنان شهر هستیم در کنار ساختمان‌هایی که پهلو به پهلوی آسمان خراش‌های نیویورک می‌زنند، موج رنگین گل و سبزه و نماد و نشانه‌های اکسپو را می‌بینیم.

فرهاد گوران- از فرودگاه بین المللی شانگهای تا سایت اکسپو ۲۰۱۰، نزدیک به یک ساعت راه است، تاکسی در بزرگراه‌ها و خیابان‌های خلوت پیش می‌رود و ما که تماشاکنان شهر هستیم در کنار ساختمان‌هایی که پهلو به پهلوی آسمان خراش‌های نیویورک می‌زنند، موج رنگین گل و سبزه و نماد و نشانه‌های اکسپو را می‌بینیم. به گفته مترجم ایرانی همراهمان، شانگهای دو ماه است که صورت عوض کرده و از یک شهر بندری و تجاری به «مرکز موقت فرهنگ‌های جهانی» تبدیل شده است، با این حال همین نقش‌آفرینی اکسپو که رویدادی فرهنگی است، تاثیر توریستی و تجاری هم داشته است، به گونه‌ای که روزنامه «چاینا‌دیلی» از رشد سرمایه‌گذاری خارجی در دو ماه گذشته خبر داده و ارزش آن را سه میلیارد دلار برآورد کرده است. ضمن اینکه پیش‌بینی شده طی شش ماه برگزاری اکسپو، دست‌کم ۱۰ میلیون گردشگر خارجی از آن دیدار کنند که به معنای رونق‌یابی توریسم و ارزآوری‌های مرتبط با آن است. شانگهای دومین بندر مهم تجاری جهان است که یک سوم تجارت خارجی چین از طریق آن انجام می‌شود؛ حدود ۴۰۰ میلیارد دلار. از این رو آیینه تمام نمای اقتصاد و تجارت چین است که سه دهه پس از خصوصی‌سازی بزرگ در کشور مائوتسه دونگ، اکنون آن را با قلب اقتصاد آمریکا مقایسه می‌کنند.اکسپو چین پنج منطقه (a.b.c.d.e) دارد که در هر منطقه کشورهای یک قاره جای گرفته‌اند و پاویون‌های خود را بنیان گذاشته‌اند. پاویون ایران در منطقه (A) و در همسایگی لبنان و کره شمالی قرار گرفته، ایده قوی و اجرای نسبتا موفق عمده‌ترین شاخصه پاویون ایران است که طراحی‌ بیرونی‌اش برگرفته از معماری سنتی و نشانه‌های آن - پل خواجو- است. پاویون چین هم که بلند مرتبه‌ترین ساختمان اکسپو است در کنار مجموعه خدماتی نمایشگاه واقع شده است. چشم‌انداز این پاویون،رودخانه هوانگ‌پو و پل کم نظیر «لوپو» است(دومین پل بزرگ قوسی شکل دنیا که ۲۸ متر عرض و ۳۹۰۰ متر طول دارد و ۳۰۲ میلیون دلار هزینه آن شده است.) این پاویون و فضای پیرامون آن مخاطب را به راستی مرعوب خود می‌کند؛ پاویونی که بر اساس ایده «تاج پادشاهی» و سبک معماری دوگونگ طراحی شده که اشاره به تاریخ کهن و ساختار لایه به لایه معماری و فرهنگ چین دارد؛ در این پاویون، گذشته، حال و آینده سرزمین اژدها به نمایش درآمده، واقعیت و مجاز به هم آمیخته و مهم‌تر اینکه چینی‌ها قدرت فن‌آوری خود را در زمینه توسعه شهر و «الگوهای پسامدرن» شهرسازی به رخ کشیده‌اند تا به مضمون اکسپو ۲۰۱۰ جامه عمل بپوشانند؛ شهر بهتر، زندگی بهتر. این غرفه روزانه نزدیک به ۵۰ هزار بازدیدکننده دارد و گاه باید چندین ساعت در صف ماند تا وارد آن شد.