جابجایی 17 هزار خانوار

فرهاد گوران - در یکصد و سی و دومین نشست شورای بین‌المللی نمایشگاه‌ها که در سال ۲۰۰۲ تشکیل شد، شهرهایی از چین، کره جنوبی، روسیه، مکزیک و لهستان به عنوان نامزدهای برگزاری اکسپو ۲۰۱۰ مطرح شدند که در نهایت بالاترین رای به سبد شانگهای ریخته شد؛ شهری که در قرن دهم میلادی بنیان گذاشته شده و طی چند دهه اخیر به عنوان یکی از چهار شهر بزرگ دنیا در همسایگی اقیانوس آرام سر برآورده است. این بزرگ‌ترین بندر تجاری آسیا ۱۷ میلیون نفر جمعیت دارد، اما وقتی در خیابان‌های خلوت آن که آراسته به گل‌های سفید ماگنولیاست، قدم می‌زدیم، انگار وارد جزیره‌ای دور افتاده شده بودیم؛ روزنامه «شین مین» که با شمارگان ۵/۱ میلیون نسخه در روز منتشر می‌شود و بعد از روزنامه «مردم» که ارگان حزب کمونیست چین است بالاترین شمارگان را دارد در گزارشی نوشته بود؛ جابه‌‌جایی نود درصد مردم شانگهای با اتوبوس، مترو و تاکسی انجام می‌شود که ریشه این رویکرد به وسایل حمل‌ونقل عمومی را باید در برنامه‌ریزی دقیق شهری جست‌وجو کرد. نکته اینجاست که حتی در خیابان‌های منتهی به سایت اکسپو نه از ترافیک سنگین خبری بود و نه از سیاهی لشکر بازدیدکنندگان؛ روزانه ۲۰۰ هزار نفر می‌آمدند و می‌رفتند، گویی آیین سکوت را به جا می‌آوردند. کل مجموعه اکسپو به مساحت ۵.۲۴ کیلومتر مربع در دو سوی رودخانه هوانگ پو بنا گردیده که بنا به آمار رسمی نزدیک به ۴۸ میلیارد دلار هزینه آن شده است. مدیران اکسپو شانگهای از آغاز با چالش نفس‌گیر تسطیح و آماده‌سازی زمین سایت مورد نظر رو به رو بوده‌اند. جابه‌جایی ۱۸ هزار خانوار و انتقال ۲۷۰ شرکت صنعتی و تجاری؛ کاری است که فقط چینی‌ها از پس آن بر می‌آیند در این میان حتی اسکله بزرگ «جیانگ نان» نیز به کیلومترها آن طرف‌تر منتقل شده است. وقتی از مدیر پاویون چین پرسیدم «آن ۱۸ هزار خانوار را روانه کجا کردید ؟» به شوخی پاسخ داد «به خانه ‌هایبائو!» اشاره او به اسطوره «هایبائو» بود که در اساطیر چینی به معنای گنجینه دریاها و نشانه خوشبختی است و در اکسپو ۲۰۱۰ هم همه جا سروکله آن دیده می‌شود حتی یک نوع اسباب بازی با نشان و طراحی «هایبائو» رکورد فروش انواع اسباب بازی در چین را شکسته است.