درهایی که به روی اطلاع‌رسانی بسته می‌شود

گروه بازرگانی- رویارویی مدیران حیاتی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی با مطبوعات بر سر انتشار ویژه‌نامه‌های نمایشگاهی که از خردادماه سال گذشته در جریان برگزاری سیزدهمین نمایشگاه اگروفود و همزمان با آغاز مدیریت جدید روابط عمومی این شرکت آغاز شد، ظاهرا در اولین سالگرد این رویکرد محدودیت و ممنوعیت‌آور به اوج خود رسیده است. مدیریت روابط عمومی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی نشریه «نما» را که ترتیب انتشار آن براساس مجوز وزارت ارشاد، ماهنامه است و در سال‌های گذشته نیز به عنوان ارگان مطبوعاتی این شرکت به صورت غیر منظم منتشر می‌شد، به نشریه رسمی نمایشگاه‌های تحت پوشش خود تبدیل کرده است و به جز ویژه‌نامه نمایشگاهی «نما» به هیچ یک از ویژه‌نامه‌های نمایشگاهی منتشر شده توسط سایر نشریات اجازه توزیع در سطح نمایشگاه را نمی‌دهد.

براساس این گزارش و با توجه به تعرفه منتشر شده از سوی روابط عمومی شرکت سهامی نمایشگاه‌ها، این شرکت با تقسیم‌بندی نمایشگاه‌ها به درجه یک، درجه دو و درجه سه برای اعطای مجوز انتشار ویژه‌نامه رسمی این نمایشگاه‌ها با نام «نما» به ترتیب مبالغ ۶میلیون، ۴میلیون و ۲میلیون تومان را تعیین کرده است و با قراردادن مجموعه نمایشگاه‌ها در سه گروه B, A و C که هر گروه شامل سه چهار نمایشگاه درجه یک، دو سه نمایشگاه درجه ۲ و چهار پنج نمایشگاه درجه ۳ است، به نشریات فعال در عرصه انتشار ویژه‌نامه‌های نمایشگاهی اعلام کرده است که براساس مصوبه کمیته اطلاع‌رسانی، تنها در صورتی می‌توانند به انتشار نشریات نمایشگاهی بپردازند که در قالب قرارداد، یکی از این سه گروه را به طور کامل با مبالغ تعیین شده انتخاب و ویژه‌نامه‌های رسمی این نمایشگاه‌ها را با پرداخت مبالغ مذکور و با لوگو «نما» منتشر و توزیع کنند. در غیر این صورت به هیچ وجه حق فعالیت در عرصه انتشار ویژه‌نامه‌های نمایشگاهی را ندارند و در صورت انتشار چنین ویژه‌نامه‌هایی، تیم حفاظت نمایشگاه‌ها ویژه‌نامه‌های متفرقه را ضبط و روانه سطل آشغال خواهند کرد! این اتفاقی است که در جریان برگزاری نمایشگاه‌ اگروفود رخ داد و ماموران حفاظت نمایشگاه علاوه بر جمع‌آوری و ضبط ویژه‌نامه‌های سایر نشریات در محوطه نمایشگاه ویژه‌نامه‌هایی را نیز که در بیرون محوطه نمایشگاه و در خیابان‌های اطراف توزیع می‌شده (از جمله ویژه‌نامه انجمن‌های صنایع غذایی را که توسط یک نشریه اقتصادی منتشر شده است) ضبط کرده‌اند.

روابط‌عمومی شرکت سهامی نمایشگاه‌ای بین‌المللی با اطلاع از فعالیت سایر نشریات برای انتشار و توزیع ویژه‌نامه در جریان نمایشگاه اگروفود، دو هفته قبل از برگزاری نمایشگاه با انتشار اطلاعیه‌ای که با امضای مجری نمایشگاه برای نشریات حاضر در نمایشگاه ارسال گردید و نسخه‌ای از آن در اختیار روزنامه دنیای اقتصاد نیز قرار گرفته است، به نشریات اعلام کرده است که به هیچ وجه حق انتشار و توزیع ویژه‌نامه با عنوان «ویژه‌نامه نمایشگاه» و نیز حق درج آگهی‌هایی که در آنها به شماره غرفه شرکت‌ها اشاره شده باشد، ندارند! و در صورت مشاهده چنین ویژه‌نامه‌‌ای، از توزیع آن جلوگیری به عمل خواهد آمد.

انتشار این اطلاعیه با اعتراض شدید برخی مدیران نشریات تخصصی حاضر در نمایشگاه روبه‌رو شد.

اینکه شرکت سهامی نمایشگاه اساسا چنین حقی را از لحاظ جایگاه حقوقی و قانونی دارد که از انتشار و توزیع ویژه‌نامه توسط سایر نشریات در جریان برگزاری نمایشگاه جلوگیری کند یا خیر، موضوعی است که مسوولان ارشد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باید درباره آن اظهارنظر کنند و از این منظر، برای، به عنوان یک ناظر صرفا این ذهنیت ایجاد می‌شود که چنانچه قانونگذاران چنین حقی را برای سایر سازمان‌های دولتی نیز قائل شوند، آیا در آن صورت کار به جایی نخواهد کشید که مدیران نشریات برای توزیع نشریه‌شان در هر منطقه‌ای ناگزیر از کسب مجوز از مسوولان آن منطقه شوند؟! آن وقت در چنین وضعیتی یک نشریه، به عنوان رسانه گروهی چه معنا و مفهومی خواهد داشت؟

وقتی وزارت ارشاد به صاحبان امتیاز و مدیران مسوول مطبوعات، اجازه قانونی برای انتشار نشریه و ویژه‌نامه را داده است، معنایش این است که آنها می‌توانند در زمینه‌های مرتبط با موضوع انتشارشان و به مناسبت‌های مختلف از جمله برگزاری نمایشگاه‌ها با استناد به همان مجوز اقدام به انتشار ویژه‌نامه کنند، مگر اینکه وزارت ارشاد برای آنها حصر و استثنایی قائل شود که چنین استثنایی در مورد نمایشگاه‌ها در کار نیست.

جدای از بحث حقوقی و قانونی، این اقدام شرکت سهامی نمایشگاه از لحاظ منطقی هیچ پشتوانه‌ای ندارد و از هر نظر عملی نسنجیده و دارای آثار منفی است به این دلیل ساده که هم به کیفیت برگزاری نمایشگاه لطمه می‌زند، هم امکان انعکاس دستاوردهای شرکت‌کنندگان را به حداقل ممکن می‌رساند، هم امکان پرداختن مطبوعات به مسائل روز صنایع کشور به بهانه برگزاری نمایشگاه را از بین می‌برد، هم با از بین بردن امکان پاسخگویی نشریات به نیازهای اطلاعاتی مخاطبانشان و نیازهای اطلاع‌رسانی شرکت‌های حامی آنها در جریان برگزاری نمایشگاه، به مطبوعات آسیب می‌زند و علاوه بر اینها به اهداف و منابع مجری نمایشگاه و خود شرکت سهامی نمایشگاه که می‌باید خواستار حداکثر توجه از سوی رسانه‌های گروهی به رویدادهای نمایشگاه باشند، خدشه جدی وارد می‌کند.

در همه جای دنیا، مجریان نمایشگاه‌ها بخشی از درآمد نمایشگاه را برای جلب همکاری رسانه‌های گروهی در انعکاس رویدادهای نمایشگاه به جامعه هزینه می‌کنند و در هیچ کشوری سابقه ندارد که مجریان نمایشگاه برای دور کردن رسانه‌های گروهی از صحنه نمایشگاه برنامه‌ریزی و اقدام کنند!

معلوم نیست مدیران شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی کشور ما چه هدف و چه نفعی را از بازداشتن مطبوعات از انتشار ویژه‌نامه در جریان برگزاری نمایشگاه‌ها دنبال می‌کنند. آیا مگر انتشار ویژه‌نامه از سوی سایر نشریات با انتشار ویژه‌نامه به اصطلاح رسمی این شرکت مانعه‌الجمع است؟»

به نظر می‌رسد مدیریت بالای شرکت سهامی نمایشگاه که در طول دو سال گذشته نشان داده به دنبال ساختارهای مدرن نمایشگاهی و ارتباطات نوین است با دیدگاه ما موافق باشند. سپس بررسی این موضوع را به ایشان می‌سپاریم.