امیر شاملویی: سابقه جنگ‌های تجاری بسیار بیشتر از آن چیزی است که امروز بر سر زبان‌ها افتاده است. پیش‌تر جنگ‌های تجاری صورت درگیری‌های فیزیکی به خود می‌گرفتند و منجر به درگیری بین دولت‌های ذی‌نفع می‌شدند. از جمله این جنگ‌های مهم می‌توان به دو جنگ تریاک بین بریتانیا و چین در میانه قرن نوزدهم و چهار جنگ میان انگلستان و هلند در قرن‌های هفدهم و هجدهم اشاره کرد که عمده انگیزه پشت آن نیز اهداف تجاری بودند. این جنگ‌ها امروزه به درگیری‌های صلح‌آمیزتری تبدیل شده است. در واقع زمینه نزاع بین کشورها، به نبردهای مربوط به تعرفه‌ها و تهدیدات مربوط به افزایش تعرفه کالای یک کشور خاص تغییر پیدا کرده است.

بالا بردن تعرفه‌های تجاری بر کالاهای خاص عموما با انگیزه‌های سیاسی یا حمایت از برخی صنایع و تولید‌کنندگان داخلی صورت می‌گیرد، با این وجود معمولا مقابله به مثل کشوری که علیه آن از این سلاح استفاده می‌شود را به دنبال خواهد داشت. در نتیجه اگر دو کشور معاملات زیادی داشته باشند، عملا این سیاست دوام زیادی نخواهد داشت، زیرا بخش‌های دیگری از اقتصاد کشور حمایت‌کننده را مورد آسیب قرار خواهد داد. از سوی دیگر ممکن است روابط تجاری بین دو کشور به گونه‌ای باشد که در صورت آغاز جنگ تجاری، یکی از طرفین بیش از دیگری ضرر کند. هر چند که بسیاری جنگ تجاری را بدون برنده می‌دانند، اما همچنان برخی دولتمردان دست به این کار می‌زنند. در واقع، کشوری که صادرکنندگان آن بیشتر از کشور دیگر به مصرف‌کنندگان کشور وارد‌کننده کالا و خدمات وابسته باشند، در صورت بروز جنگ تجاری بیشتر صدمه خواهند دید و البته این امر در صنایع مختلف متفاوت است.

در یکی از این جنگ‌های تجاری، دولت جورج بوش برای تحت تاثیر قرار دادن ایالت مهم پنسیلوانیا که از نظر انتخاباتی تعیین‌کننده است، تعرفه فولاد را افزایش داد تا از صنایع مربوط به این صنعت که در این ناحیه قرار دارند، دفاع کرده و نظر آنان را به خود جلب کند، با این حال این کار با واکنش کشورهای صادرکننده فولاد به آمریکا، به ویژه کشورهای اروپایی روبه‌رو‌ شد و آنان اعلام کردند که برای مقابله به مثل، تعرفه آب‌پرتقال را که عموما از ایالت انتخاباتی مهم دیگر، یعنی فلوریدا به آن کشورها صادر می‌شد، افزایش خواهند داد. در نتیجه این کنش و واکنش، دولت جورج بوش از این اقدام منصرف شد. این مثال یکی از موارد جنگ‌های تجاری بدون برنده است.

اکنون نیز دولت ترامپ با اظهاراتی مانند بالا بردن تعرفه روی کالاهای ساخته شده در مکزیک و همچنین درگیری‌های مشابه با چین، دوباره واژه جنگ تجاری را در ماه اخیر برسر زبان‌ها انداخته است. در پرونده امروز باشگاه اقتصاددانان نگاهی به این رویداد که در دولت ترامپ در حال برجسته شدن است و نتایجی که احتمالا در پی خواهد داشت، خواهیم انداخت.