تهدید از سوی انرژی‌های تجدید‌پذیر

هولی ایلیات تلگراف روز پنجشنبه پس از اعلام خبر تمدید برنامه کاهش عرضه نفت تا پایان سال آینده میلادی در نشست اوپک، قیمت نفت برنت و نفت آمریکا ۲ درصد رشد کرد و به بالاترین میزان در دو سال و نیم اخیر نزدیک شد. از پیش انتظار می‌رفت این برنامه تمدید شود در نتیجه واکنش بازار به اعلام خبر یاد شده بزرگ نبود. اما برای سال‌های آینده، تولیدکنندگان نفت که عموما به درآمدهای حاصل از صادرات آن وابستگی شدید دارند باید در چه جهتی حرکت کنند تا نسبت به افت و خیز قیمت‌ها کمتر آسیب‌پذیر باشند. این مهم‌ترین سوالی است که این کشورها باید پاسخی مناسب برای آن داشته باشند.

نکته نخست این است که ذخایر نفت در سال‌های آینده به تدریج کاهش خواهد یافت، بنابراین صادرات این منابع، درآمدی پایدار محسوب نمی‌شود. در سه سال اخیر که قیمت‌ها به شدت کاهش یافته است بسیاری از تولیدکنندگان بزرگ نفت دچار مشکلات بزرگ مالی و کسری بودجه شده‌اند. متنوع کردن منابع درآمدی اقتصاد راهکار اصلی برای کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی است.نکته بعدی، حرکت کشورهای توسعه یافته و برخی اقتصادهای نوظهور به سمت استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر است. این کشورها هم اکنون مصرف‌کنندگان بزرگ نفت و گاز و زغال سنگ هستند اما برای کاهش وابستگی به این منابع انرژی برنامه‌هایی آغاز کرده‌اند. به‌ویژه در چین برنامه‌های تدوین شده در این زمینه بسیار بزرگ است. دولت چین برای کاهش وابستگی به نفت و مقابله با آلودگی هوا برنامه‌های گسترده تدوین کرده است.

تولیدکنندگان نفت در سال‌های اخیر توجه کافی به موضوع ایجاد تنوع در منابع درآمدی خود نداشته‌اند و نتیجه آن بدتر شدن شرایط مالی و اقتصادی این کشورها خواهد بود. ونزوئلا یک نمونه روشن از نتیجه این بی‌توجهی است. اقتصاد این کشور که دارای منابع عظیم نفت و گاز است در وضعیت بسیار وخیم قرار گرفته و نرخ تورم به شدت افزایش یافته است. دولت ونزوئلا در ماه‌های اخیر با ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی مواجه بوده و رشد اخیر در قیمت نفت نتوانسته به بهبود این شرایط نگران‌کننده کمک کند.شرکت نفت ونزوئلا تلاش‌هایی برای دریافت وام از بانک‌های خارجی انجام داده، اما مشخص نبودن افق اقتصادی این کشور سبب شده بانک‌ها همکاری‌های لازم را با این کشور نداشته باشند. البته روسیه سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در ونزوئلا داشته و به این برنامه‌ها ادامه خواهد داد اما وضعیت اقتصادی وخیم این کشور با این نوع سرمایه‌گذاری‌ها که عموما در بخش نفت و گاز صورت می‌گیرد، سامان پیدا نمی‌کند. در ماه‌های اخیر میزان تولید و صادرات نفت ونزوئلا کاهش یافته است. نکته نگران‌کننده این است که بسیاری از تولیدکنندگان نفت با افزایش قیمت ها، نسبت به تغییراتی که باید در اقتصاد خود ایجاد کنند بی‌توجه می‌شوند. این درحالی است که هیچ تضمینی درباره بالا باقی ماندن قیمت‌ها در ماه‌ها و سال‌های آینده وجود ندارد. نهادهای بین‌المللی پیش‌بینی کرده‌اند که در خوشبینانه‌ترین حالت قیمت نفت سال آینده اندکی پایین‌تر از سال جاری میلادی خواهد بود.