ریسک کاهش عرضه
در واقع اعضای اوپک و دیگر تولیدکنندگان نفت درباره افزایش عرضه و شکل‌گیری مجدد مازاد عرضه در بازار نگران هستند. قبل از برگزاری نشست روز جمعه، پیش‌بینی شده بود میزان افزایش عرضه نفت یک میلیون بشکه در روز خواهد بود، اما به نظر می‌رسد در عمل عرضه تنها ۶۰۰ هزار بشکه بالا می‌رود. برنامه کاهش عرضه نفت از ابتدای سال گذشته میلادی آغاز شده و قرار است تا پایان سال جاری میلادی ادامه پیدا کند. طبق این برنامه عرضه نفت از سوی اعضای اوپک و چند کشور دیگر از جمله روسیه، ۸/ ۱ میلیون بشکه در روز پایین‌تر از قبل است. تحت تاثیر اجرای این برنامه، ذخیره نفت در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری‌های اقتصادی که بزرگترین مصرف‌کنندگان نفت در جهان هستند کاهش یافته و نیز مازاد عرضه از میان رفته است. قبل از نشست اوپک، سرمایه‌گذاران در بازار نفت نگران توافق بر سر افزایش قابل ملاحظه عرضه نفت بودند، زیرا چنین توافقی به کاهش شدید قیمت‌ها منجر می‌شد اما اکنون این نگرانی از میان رفته است، زیرا از یکسو قرار است تا پایان سال جاری میلادی، برنامه کاهش عرضه ادامه پیدا کند و از سوی دیگر میزان افزایش عرضه اندک است.
مدیر بخش مواد خام در بانک بی‌ان‌پی پاریباس می‌گوید: «با توجه به ریسک کاهش عرضه نفت از سوی لیبی، نیجریه، ونزوئلا و ایران، میزان افزایش عرضه که در نشست هفته گذشته اوپک بر سر آن توافق شد بسیار اندک محسوب می‌شود و بازار نفت از آن تاثیر بزرگی نخواهد پذیرفت. با توجه به اینکه ذخیره نفت در اقتصادهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی پایین تر از متوسط ۵ ساله است پیش‌بینی می‌شود قیمت نفت در ماه‌های آینده افزایش یابد.»در این میان کارشناسان بازار نفت نسبت به تاثیر بحران‌های ژئوپلیتیک بر عرضه نفت هشدار داده‌اند. مسوول بخش تحقیقات انرژی در بانک استاندارد چارترد می‌گوید: «هرگونه افزایش در تولید نفت از محل مازاد ظرفیت تولید صورت می‌گیرد و این امر سبب می‌شود بازار نسبت به شوک‌های عرضه در آینده، بسیار آسیب‌پذیر شود.»
اعضای اوپک و چند کشور غیر عضو این سازمان از جمله روسیه از اواسط سال ۲۰۱۶ تلاش کردند با روشی مناسب مازاد عرضه را از میان برده و تعادل بین عرضه و تقاضا ایجاد کنند. کاهش ۸/ ۱ میلیون بشکه‌ای عرضه معادل دو درصد نفت مورد استفاده در جهان است. این تلاش‌ها با موفقیت همراه بوده و سبب شده قیمت نفت به بالاترین میزان در ۳ سال اخیر برسد. اکنون تحلیلگران می‌گویند تحولات ژئوپلیتیک از جمله کاهش شدید صادرات نفت ونزوئلا و احتمال توقف صادرات نفت این کشور و نیز خروج آمریکا از پیمان هسته‌ای ایران می‌تواند میزان بالاتری از عرضه نفت در جهان بکاهد، در نتیجه پیش‌بینی می‌شود در نیمه دوم سال جاری میلادی که مصرف انرژی در جهان افزایش پیدا می‌کند بازار با کسری عرضه مواجه شود و این کسری تا سال آینده ادامه پیدا کند. از دید این تحلیلگران در نیمه دوم سال جاری میلادی عرضه نفت در جهان ۵/ ۱ میلیون بشکه دیگر کاهش خواهد یافت. همچنین محدودیت‌های افزایش تولید نفت در آمریکا سبب شده نگرانی‌ها درباره بروز کسری عرضه افزایش یابد.
نقش اوپک و روسیه در بازار نفت در ۱۸ ماه اخیر، افزایش یافته است. از یکسو شاهد رشد سریع‌تر تقاضای جهان برای نفت هستیم و از سوی دیگر تولیدکنندگان این ماده خام در اوپک و چند کشور دیگر توانسته‌اند بر سر برنامه مشترک و بالا بردن قیمت‌ها توافق کنند. در ابتدای سال گذشته میلادی هیچ کس تصور نمی‌کرد برنامه کاهش عرضه نفت به درستی اجرا شود و تولیدکنندگان به آن پایبند باشند اما اکنون این باور وجود دارد که اوپک در حال باز پس گرفتن نقش قبلی خود یعنی تاثیرگذاری بر بازار است. سال پیش همزمان با کمتر شدن عرضه نفت به میزان ۸/ ۱ میلیون بشکه، تقاضای جهانی برای نفت رشد قابل ملاحظه پیدا کرد. امسال رشد تقاضا حدود ۵/ ۱ میلیون بشکه در روز خواهد بود. از آنجا که ۹۰ درصد مازاد ظرفیت تولید در کشورهای عرب عضو اوپک وجود دارد، این کشورها می‌توانند بر بازار تاثیرات بزرگ داشته باشند.
در واقع یکی از دلایل کاهش شدید قیمت نفت در سال‌های ۲۰۱۴ تا ۲۰۱۶ ارزان فروشی نفت از سوی عربستان و برخی کشورهای دیگر برای کسب سهم بالاتر در بازار بود، اما به نظر می‌رسد این کشورها متوجه شده‌اند که رقابت نمی‌تواند آنها را به هدف خود برساند به این معنا که بالا بردن قیمت‌ها مستلزم همکاری است. این کشورها مدت‌هاست رقابت را کنار گذاشته و در برنامه‌ای که منافع همگی را تامین می‌کنند حضور دارند. این تحول نشان می‌دهد تولیدکنندگان نفت دیگر مانند گذشته متفرق عمل نمی‌کنند و توانایی اقدام مشترک برای حفظ منافع خود را دارند. نشست روز جمعه اوپک یک بار دیگر نشان داد اعضای این سازمان و روسیه همچنان یکپارچه عمل می‌کنند و هر گاه لازم باشد تغییرات مناسب در برنامه عرضه ایجاد خواهند کرد. وزرای نفت شرکت‌کننده در نشست اوپک تاکید کردند تحولات بازار را زیر نظر خواهند داشت و هرگاه لازم باشد به این تحولات واکنش نشان می‌دهند.
موضوع دیگری که مورد توجه صادرکنندگان نفت است، احتمال افزایش شاخص دلار است. این شاخص که ارزش دلار را در برابر سبدی از شش ارز معتبر نشان می‌دهد سال پیش ۱۱ درصد کاهش یافته بود، اما امسال افزایش یافته و این افزایش بر قیمت نفت فشار وارد می‌کند. برخی کارشناسان با اشاره به تداوم افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا پیش‌بینی کرده‌اند ارزش دلار در مسیر رشد حرکت خواهد کرد. افزایش نرخ‌های بهره در آمریکا و رشد ارزش دلار همچنان بر اقتصادهای نوظهور تاثیر منفی دارد و از تقاضای آنها برای نفت خواهد کاست. تصمیم روز جمعه اوپک تصمیمی محتاطانه و منطقی بود. ابهام‌هایی که درباره عوامل موثر بر قیمت نفت در آینده وجود دارد تصمیم‌گیری احتیاط‌آمیز را منطقی می‌کند.
ارسال نظر