قاچاق انسان از مرزهای زمینی
آلمان، فرانسه، ایتالیا و انگلستان در ابعاد محدودتر مشغول فعالیت برای خارج‌کردن شهروندان خود و افغان‌ها از کشور بودند. سرعت اجرای عملیات تخلیه، بسیار کند بوده و تلاش‌ها در حالی انجام شده که کابل دچار آشوب است و طالبان با خشونت با مردم رفتار می‌کند. همچنین نیروهای آمریکایی با ایست بازرسی‌‌هایی روبه‌رو هستند که عبور از آنها دشوار است.
شهرزاد اکبر، رئیس کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، وضعیت به وجود آمده در این کشور را «ناکامی مطلق» توصیف کرده است. او می‌گوید: «به‌عنوان یک فرد متخصص در حوزه جابه‌جایی اجباری و پناهندگان، شاهد اتفاقات هولناک در بحران جابه‌جایی جمعیت‌ها در افغانستان هستم. روند خروج افغان‌ها شامل تقسیم غیربرابر پناهندگان بین کشورهای توسعه‌یافته و کشورهایی است که از لحاظ اقتصادی در وضعیت بدی قرار دارند.» در قانون پناهندگان مصوب سال ۱۹۸۰ آمریکا، رویه‌های پذیرش پناهندگان، یعنی کسانی که از جنگ، خشونت و... در کشورشان گریخته‌اند، مشخص شده است، اما طی ۴۰ سال اخیر، نرخ پذیرش پناهندگان از سوی آمریکا به‌شدت کاهش یافته است؛ یعنی از ۲۰۰ هزار نفر در سال ۱۹۸۰ به کمتر از ۵۰ هزار نفر در سال ۲۰۱۹ رسید. در ۲۰ سال اخیر ایالات‌متحده بیش از ۲۰ هزار افغان را پذیرفته است؛ یعنی به‌طور متوسط هر سال حدود هزار نفر، اما در سال مالی ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ تنها ۱۱۸۰۰ پناهنده از سراسر جهان در آمریکا پذیرفته شدند و در بین آنها به ۴۹۵ نفر افغان، ویزای ویژه مهاجرت داده شد. این رقم نسبت به رقم ۲۰ هزار، یعنی تعداد افغان‌‌هایی که در مسیر دریافت این ویزا قرار دارند و ۷۰ هزار افغان دیگر که حائز شرایط درخواست پناهندگی هستند، بسیار اندک است.
در اروپا نیز وضعیت پذیرش پناهندگان افغان چندان جالب توجه نیست. طی چند دهه، افغان‌ها همچنین به اروپا گریخته‌اند. بین سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ حدود ۳۰۰ هزار نفر از آنها به اروپا رفتند و افغان‌ها پس از پناهندگان سوریه، بزرگ‌ترین جمعیت پناهندگان در اروپا را تشکیل می‌دهند. جمعیت افغان‌ها در قاره اروپا اندک است و به‌طور غیریکپارچه توزیع شده است. تا قبل از سلطه پیدا‌کردن طالبان بر افغانستان در ماه جاری میلادی، بسیاری از افغان‌ها به کشورشان بازگردانده می‌شدند. آلمان، بزرگ‌ترین جمعیت افغان‌ها را در خود جا داده و پس از این کشور به‌ترتیب اتریش، فرانسه و سوئد قرار دارند. در سه ماه نخست سال جاری میلادی، حدود ۷ هزار افغان در اتحادیه اروپا اقامت دائم یا موقت دریافت کردند و اکثر آنها در یونان، فرانسه، آلمان و ایتالیا زندگی می‌کنند. در استرالیا طبق سرشماری سال ۲۰۱۶ حدود ۴۷ هزار افغان اقامت دائم دارند و ۴۲۰۰ نفر نیز در وضعیت اقامت موقت هستند.
در داخل افغانستان تعداد زیادی از مردم آواره‌اند. بیش از ۵۰۰ هزار نفر از جمعیت افغانستان، در سال جاری میلادی تحت تاثیر خشونت طالبان از محل زندگی‌شان آواره شده‌اند. از اواخر ماه می ۲۵۰ هزار نفر مجبور شدند از خانه خود بگریزند که ۸۰ درصد آنها زن و کودک هستند. چند میلیون نفر دیگر در سال‌های اخیر به دلیل فقر، ناآرامی‌‌‌‌های سیاسی، بحران آب‌وهوا و فقدان فرصت‌‌‌‌های اقتصادی مجبور شدند در اماکنی زندگی کنند که محل زندگی سنتی آنها نبوده است.
بخش بزرگی از پناهندگان افغان در غرب زندگی نمی‌کنند. پاکستان که مرز ۱۶۴۰مایلی با افغانستان دارد، از گذشته‌های دور میزبان تعداد زیادی از افغان‌های پناهنده بوده و این در حالی است که این کشور عضو کنوانسیون سال ۱۹۵۱ پناهندگان نیست. پس از حمله شوروی به افغانستان در سال ۱۹۷۹، طی دو سال ۵/ ۱ میلیون نفر از مردم افغانستان پناهنده شدند. تا سال ۱۹۸۶ تقریبا ۵ میلیون افغان به پاکستان و ایران گریخته بودند. از مارس سال ۲۰۰۲، کمیسیون عالی پناهندگان سازمان ملل حدود ۲/ ۳ میلیون افغان را به کشورشان بازگرداند، اما در آوریل سال جاری میلادی سازمان ملل گزارش داد که بیش از ۴/ ۱ میلیون پناهنده افغان در پاکستان به سر می‌برند. خشونت، بیکاری و بحران سیاسی، سه دلیل وضعیت به وجود آمده است. ایران نیز میزبان تعداد زیادی از افغان‌های پناهنده است. در حال حاضر ۸۰۰ هزار افغان به شکل ثبت‌شده و حداقل دو میلیون نفر دیگر به شکل ثبت‌نشده، در این کشور زندگی می‌کنند. در هند، اندونزی و مالزی نیز تعداد کمی پناهنده افغان حضور دارند.
در ترکیه که میزبان بیشترین تعداد پناهندگان جهان است و ۸/ ۳میلیون نفر از پناهندگان سوریه را در خود جا داده، تعداد کمی پناهنده افغان هم حضور دارند. تازه‌ترین آمار آسوشیتدپرس حاکی است، طی جنگ ۲۰ ساله در افغانستان، بیش از ۴۷ هزار فرد غیرنظامی و ۶۶هزار نیروی نظامی و پلیس افغانستان کشته شده‌اند. در سال‌های اخیر، اوضاع امنیتی افغانستان بدتر شده است. حتی قبل از سلطه پیدا کردن طالبان بر افغانستان، طی سه‌ماه نخست سال جاری میلادی، تعداد کشته و زخمی‌شده‌ها حدود ۳۰ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش یافت. میزان کشته و زخمی‌شدن زنان و کودکان در سه ماه نخست سال جاری در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، به‌ترتیب ۳۷ و ۲۳ درصد افزایش یافته است. حالا که طالبان در افغانستان حاکم شده، نگرانی‌ها درباره امنیت زنان و دختران، اقلیت‌‌‌‌های نژادی، خبرنگارها، کارکنان دولت، معلمان و فعالان حقوق بشر افزایش یافته است. تعدادی از کشورها از جمله کانادا و انگلستان قول داده‌اند که تعداد کمی از پناهندگان افغان را بپذیرند، اما سیاست‌های سختگیرانه و احساسات ضدپناهندگان در اروپا به این معناست که تعداد کمی از پناهندگان افغان در اروپا پذیرفته خواهند شد. سوییس و اتریش از پیش اعلام کرده‌اند که تعداد زیادی از پناهندگان افغان را نخواهند پذیرفت و ترکیه اعلام کرده است که نمی‌خواهد به «انبار پناهندگان اروپا» تبدیل شود. آلبانی، قطر، مکزیک، شیلی، اکوادور و کلمبیا پذیرفته‌اند که به‌طور موقت، تعداد کمی از افغان‌ها را بپذیرند. در نهایت، اکثر افغان‌‌هایی که می‌توانند کشورشان را ترک کنند، این کار را با هواپیما انجام نخواهند داد، بلکه پای پیاده به ایران و پاکستان خواهند رفت.
