خطرات بزرگ
شانگهای تقریبا ۴درصد تولید ناخالص داخلی چین را تشکیل می‌دهد؛ اما محل اصلی فعالیت صدها شرکت و کارخانه بزرگ داخلی و خارجی و بزرگ‌ترین بندر تجاری جهان است. چند روز پیش، وزارت صنعت و فناوری اطلاعات چین اعلام کرد که تیمی را به شانگهای اعزام کرده است تا شروع مجدد فعالیت ۶۶۶شرکت بزرگ در صنایع گوناگون، از تولید تراشه و خودرو تا محصولات صنعتی را اولویت‌بندی کند. بنا به اعلام معاون رئیس اتاق بازرگانی اتحادیه اروپا، تعداد زیادی از اعضای این اتاق، به‌ویژه آنهایی که در تولید کارخانه‌ای، خودرو و محصولات شیمیایی فعالیت می‌کنند، می‌‌‌توانند فعالیت خود را از سر بگیرند؛ اما بسیاری از کارخانهها و شرکت‌ها همچنان با چالش کمبود نیروی کار و مشکلات لجستیکی مواجه هستند.
تخمین زده می‌شود که به دلیل قرنطینه، کمتر از ۳۰درصد نیروی کار این کارخانه و شرکت‌ها اجازه داشته باشند به محل کار برگردند. قرار داشتن در لیست سفید، یعنی این کارخانهها می‌‌‌توانند فعالیت خود را از سر بگیرند. البته اگر نیروی کار آنها در نزدیکی کارخانه زندگی می‌کند، ارتباط بین افراد در محیط کار محدود است و تست کرونای نیروی کار منفی است. معاون رئیس شورای تجاری آمریکا و چین میگوید: «این شروط سبب می‌شود یا شروع فعالیتها غیرممکن باشد یا صرفا ۳۰ تا ۴۰درصد نیروی کار بتوانند به محل فعالیت خود بازگردند.» نهادهای تجاری خارجی می‌‌‌گویند: «بازگرداندن کارگران به کارخانهها بسیار دشوار است و کارخانهها نمی‌توانند از نیروی کار جدید استفاده کنند. در حال حاضر، تحقق شروط تعیین‌شده برای شروع مجدد فعالیت شرکت‌ها و کارخانهها بسیار دشوار است. بنابراین در عمل، فعالیتها بسیار محدود باقی خواهند ماند.»
چالش دیگری که برای نیروی کار و در نهایت کارخانهها وجود دارد، این است که کارگران دارای مجوز خروج از خانه با محدودیت‌های سفر مواجه می‌‌‌شوند. محدودیت‌هایی که برای حمل‌ونقل اعمال شده، مانع بزرگ رونق تولید و تحویل کالاهاست. قرنطینه برای آن دسته از کسانی که مبتلا به کرونا شده‌اند، ۱۴ روز است. رانندگان کامیون اگر به کرونا مبتلا شوند، عملا دو هفته نمی‌توانند کار کنند. یکی از کارشناسان میگوید: «تنها نکته مثبت این است که به نظر می‌رسد، شرایط سخت کنونی برای همیشه ادامه پیدا نخواهد کرد؛ زیرا اقتصاد چین نمی‌‌‌تواند قرنطینه‌های گسترده را که اکنون اعمال شده است، برای مدت طولانی تحمل کند. انتظار می‌رود وضعیت کنونی در چند هفته آینده تغییر کند؛ یعنی از سختگیریها کاسته شود.»
در هر استان، میزان سختگیریها با استان دیگر متفاوت است؛ در نتیجه، میزان لطمه‌ای که به کسب‌وکارهای داخلی و خارجی وارد شده، یکسان نیست. در دو هفته نخست ماه جاری میلادی، یکی از شاخص‌های حمل‌ونقل که میزان حمل‌ونقل در سراسر چین را نشان می‌دهد، حدود ۳۰درصد کاهش یافت. البته میزان کاهش این شاخص برای شانگهای بیش از ۸۰درصد بود؛ زیرا سختگیریها در این شهر و مناطق اطراف آن بسیار شدیدتر است و میزان فعالیتهای اقتصادی در شانگهای بیشتر از دیگر شهرهاست. دولت مرکزی چین بارها از مقامات محلی خواسته است که از خدمات حمل‌ونقل حمایت و محدودیت‌ها را تا حد امکان لغو کنند. یکی از موارد مشکل‌آفرین این است که رانندگان مجبورند تا صدور نتیجه تست کرونای خود منتظر بمانند. کاستن از این زمان انتظار، سبب می‌شود که حمل‌ونقل‌ها با سرعت بیشتر انجام شود.
شکی وجود ندارد که اگر محدودیت‌های کنونی ماه آینده ادامه یابد، تمامی کارخانه‌هایی که در شانگهای دارای زنجیره تامین هستند، دچار مشکل خواهند شد؛ یعنی فعالیت آنها متوقف می‌شود یا به‌شدت کاهش می‌یابد؛ به‌ویژه بخش خودروسازی از ادامه این محدودیت‌ها لطمه خواهد دید. به نظر می‌رسد، دولت چین قصد دارد از محدودیت‌ها بکاهد؛ اما نگران شیوع فراگیر کروناست. وزارت صنعت و فناوری چین اعلام کرده که محدودیت‌های کنونی زودگذر است و به‌زودی تعداد بیشتری از شرکت‌ها در فهرست سفید قرار خواهند گرفت. رئیس اتاق بازرگانی آمریکا در چین میگوید: «معتقدیم دولت چین درک می‌کند که شانگهای تا چه اندازه برای اقتصاد این کشور و جهان اهمیت دارد. ۶۰۰شرکت تولیدکننده کالا با محدودیت مواجه شده‌اند و صدها شرکت از میان آنها فعالیت خود را متوقف کردهاند. تعداد زیادی از کارخانه‌های شمال چین اعلام کردهاند که تامین‌کنندگان قطعات محصولات تولیدی آنها در شانگهای در فهرست شرکت‌هایی هستند که می‌‌‌توانند فعالیتشان را از سر بگیرند؛ این یعنی تعطیلی شانگهای فعالیتها در کل چین را تحت‌تاثیر قرار داده است.»
آمارهایی که از ابتلاهای جدید به کرونا در شانگهای منتشر شده، نگران‌کننده است؛ در نتیجه بعید است خیلی زود فعالیتها در این شهر به حالت عادی بازگردد. البته شرکت‌ها و کارخانه‌های خارجی فعال در چین به میزان مختلف در حال شروع فعالیت هستند. برای مثال، کارخانه شرکت تسلا در شانگهای توانسته است فعالیتش را از سر بگیرد؛ اما شرکت دوپونت آمریکا که محصولات شیمیایی تولید می‌کند، اعلام کرده است که در شانگهای فعالیتش متوقف است. این در حالی است که در برخی دیگر از مناطق چین، فعالیت شرکت‌ها و کارخانهها با رعایت تدابیر سخت‌‌‌گیرانه از سرگرفته شده است. مدیر شرکت دوپونت میگوید: «به محض آنکه مقامات چینی اجازه فعالیت صادر کنند و نیروی کار بتواند از خانه خارج شود، فعالیت خود را شروع می‌کنیم. در حال حاضر، مشغول ارزیابی چالش‌‌‌های زنجیره تامین هستیم و قصد داریم سیستم‌ها و مسیرهای جایگزینی برای حمل‌ونقل محصولات و قطعات بیابیم تا تقاضا را تامین کنیم.» اوایل هفته گذشته، شرکت فولکس‌واگن اعلام کرد که مشغول ارزیابی شرایط برای آغاز مجدد فعالیتها در منطقه شانگهای است. در استان شمالی جیلین، به‌تدریج کارها شروع شده است. شرکت آلمانی بی‌ای‌اس‌اف که محصولات شیمیایی تولید می‌کند، اعلام کرد که فعالیتهای تولیدی در شانگهای را از سر گرفته است. البته میزان تولید بسیار پایین است؛ چرا که تامین مواد اولیه دشوار شده و با مانع مواجه است. از سوی دیگر، کمبود نیروی کار و اختلالها در حمل‌ونقل هنوز وجود دارد.
