درست در همین راستا، صندوق‌هایی مانند صندوق‌های بازنشستگی شکل گرفته‌‌‌اند. صندوق‌هایی که بخشی از دستمزد فعلی نیروی کار را برداشت می‌کنند تا در آینده و زمانی که بازنشسته شدند، آنها را باز پس بدهند. در اینجا شاید یک سوال در ذهن مخاطب ایجاد شود. اینکه چرا به‌جای صندوق‌های بازنشستگی، خود نیروهای کار به تنهایی این کار را انجام نمی‌‌‌دهند؟ در پاسخ باید بیان کرد که مساله به موضوع ارزش زمانی پول بازمی‌گردد. به این معنا که به دلیل وجود تورم، ارزش پس‌‌‌اندازها در زمان فعلی برابر با ارزش آتی آنها نخواهد بود.

در نتیجه، نیروی کار بخشی از دستمزد خود را در اختیار این صندوق‌ها قرار می‌دهد تا آنها با سرمایه‌گذاری آن دریافتی‌‌‌ها بر روی دارایی‌‌‌های مختلف، دست‌‌‌کم از کاهش ارزش منابع پس‌‌‌انداز‌شده برای مصرف در زمان بازنشستگی ممانعت به‌عمل آورند. بنابراین، اصلی‌‌‌ترین رسالت صندوق‌های بازنشستگی از این قرار است که بخشی از دستمزد نیروهای کار را در دوران اشتغال آنها دریافت کند و با انجام سرمایه‌گذاری‌‌‌های درست، از کاهش ارزش آنها ممانعت به‌عمل آورد و در نهایت، آنها را در زمان بازنشستگی به نیروهای کار بازگرداند.

حال با این مقدمه باید بیان کرد که مدتی است که صندوق‌های بازنشستگی در ایران دچار بحران شده‌‌‌اند. این صندوق‌ها با ناترازی مواجه هستند و در نتیجه، از بازپرداخت به موقع و با ارزش دریافتی‌‌‌هایشان در سال‌های گذشته ناتوان مانده‌‌‌اند. مساله‌ای که نه‌‌‌تنها موجب نارضایتی بازنشستگان شده است؛ بلکه، موجب شده است تا به دلیل دولتی بودن این صندوق‌ها، دولت‌‌‌ها را موظف به پرداخت حقوق بازنشستگان از منابعی غیر از منابع صندوق‌ها بکند. امری که خود موجب کسری بودجه دولت‌‌‌ها شده و تبدیل به یکی از عوامل تورم‌‌‌زا در کشور شده است. حال پرسش این است که علت این مساله در کجاست؟ پاسخ‌‌‌های مختلفی به این پرسش داده می‌شود؛ اما، به‌نظر می‌رسد که دو مساله، علت اصلی مشکل صندوق‌هاست.

اولی آنکه با کاهش نرخ مشارکت در بازار کار، دریافتی صندوق‌ها نسبت به گذشته به‌شدت کاهش یافته است. در حالی که، در دوره ما، خروجی صندوق‌ها نیز روند افزایشی پیدا کرده است. در نتیجه، همین مساله اختلاف ورودی و خروجی صندوق‌ها آنها را با مشکل مواجه کرده است. دومی نیز از این قرار است که به دلایل مختلفی، بوروکرات‌‌‌های این صندوق‌ها از عهده کار خود به‌خوبی برنیامده‌‌‌اند. شاید به آن دلیل که خیالشان بابت دولتی بودن صندوق‌ها راحت است و می‌‌‌دانند که دولت مجبور خواهد بود کم‌‌‌کاری آنها را جبران کند. جبرانی که تورم‌‌‌زاست و صندوق‌ها را وارد یک چرخه معیوب می‌‌‌سازد. حال با این مقدمه و نقد، در صفحه امروز باشگاه اقتصاددانان، پرسش مذکور را با کارشناسان مطرح می‌‌‌سازیم.

اخبار مرتبط