گرمایش جهانی؛ نابودگر اقتصاد
از سال ۱۹۹۵، کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل ۲۰۲۱ یکی از موردانتظارترین اجلاس‌‌‌های آب‌وهوایی سازمان ملل بود. از آنجا که رهبران جهان در نوامبر ۲۰۲۱ در گلاسکو گرد هم آمدند تا برنامه‌‌‌های جدیدی را برای دستیابی به اهداف توافق‌نامه پاریس تنظیم کنند، پنجره فرصتی برای جلوگیری از فاجعه‌‌‌آمیزترین تغییرات آب و هوایی، با توجه به تاثیرات کوچک تغییرات آب و هوایی در اجلاس «COP۲۶»، حتی خطرناک‌‌‌تر شد.
با پایان یافتن اجلاس، پیشرفت‌‌‌هایی در جهت اهداف توافق پاریس، به‌‌‌ویژه حفظ دمای ۵/ ۱ درجه سانتیگراد در دسترس بود. البته از همه مهم‌تر بسیج مالی برای پیشبرد این توافق لازم بود و کشورهای توسعه‌‌‌یافته و در حال توسعه باید به این روند کمک می‌‌‌کردند. اما پیشرفت‌‌‌ها کافی نبود. تعهدات ارائه‌شده توسط کشورها در کنفرانس تغییرات آب و هوایی سازمان ملل ۲۰۲۱ تنها گرمایش جهانی را به ۴/ ۲درجه سانتیگراد محدود می‌کند. مطمئنا این نتیجه بهتر از ۱/ ۳-۷/ ۲ درجه سانتیگراد در غیاب این تعهدات است، با وجود این همچنان فاجعه‌‌‌آمیز خواهد بود. افزایش فقط ۲ درجه سانتیگراد به عنوان انشای «حکم اعدام» برای کشورهای آسیب‌‌‌پذیر توصیف می‌شود و هر افزایش بیش از ۵/ ۱ درجه سانتیگراد باعث آسیبهای زیست محیطی غیرقابل برگشت و هزینههای اقتصادی هنگفتی خواهد شد.
در اینجا مجموعه‌‌‌ای از گزینه‌‌‌های سیاست اقتصادی را که می‌توانند از تلاش‌‌‌های ملی و جهانی برای دستیابی به اهداف توافق‌نامه پاریس، از سرمایه‌گذاری در نوآوری سبز گرفته تا مالیات‌‌‌های کربن، حمایت کنند، بیان می‌‌‌کنیم. این پیشنهادها به تاثیرات اقتصادی-اجتماعی تغییرات اقلیمی و تغییرات آب و هوایی توجه جدی می‌کند؛ تاثیری که برای اطمینان از انتقال عادلانه به آینده‌‌‌ای سبزتر موردنیاز است.
انگیزه اقتصادی برای اقدام
در شکل‌‌‌دهی سیاست‌‌‌های اقلیمی و تعریف فوریت آنها، ابتدا بررسی اثرات گرمایش جهانی لازم است. آسیبهای فیزیکی تغییرات آب و هوایی از قبل با ما همراه است. اگر اقدام برای جلوگیری از این آسیب کافی نباشد، آسیب به رفاه انسان و اقتصاد شدیدتر و رفع آن پرهزینه‌‌‌تر می‌شود. همان‌طور که گزارش هیات بین دولتی تغییرات آب‌وهوایی در سال ۲۰۲۱ تایید می‌کند، توفان‌‌‌ها، موج‌‌‌های گرما و سایر تغییرات شدید آب و هوایی جان انسان‌‌‌ها را می‌‌‌گیرند و معیشت را از بین می‌‌‌برند و فعالیت‌‌‌های انسانی عامل افزایش فراوانی و شدت این خطرات است. برای ارائه فهرستی طولانی از نمونه‌‌‌های بسیار اخیر و ویرانگر، در سال ۲۰۲۱، دمای هوا در شمال غربی اقیانوس آرام به رکورد ۶/ ۴۶درجه سانتیگراد در طول موج گرمای چهار روزه رسید و بیش از ۲۰۰ نفر را کشت.
در دو سال اخیر تقریبا ۶۱هزار نفر به دلیل گرما جان خود را از دست داده‌‌‌اند. گرما در تابستان امسال احتمالا رکورددار تاریخ زمین خواهد شد. سیل‌‌‌های شدید در سراسر اروپای غربی، غنا، نیجر، هند، افغانستان و سودان‌جنوبی در سال‌های اخیر مشکلات اقتصادی را دو‌چندان کرده است. خشکسالی و موج گرما آسیای مرکزی را در بر گرفته است. اروپا شاهد گرم‌‌‌ترین روزهای حیات خود است. در سالیان اخیر توفان گرمسیری سروجای اندونزی و هائیتی را تحت‌تاثیر توفان گریس قرار داد.
قرار است با افزایش دما، تعداد و مقیاس این بلایا افزایش یابد و تلفات آشکاری بر زندگی و رفاه انسان وارد کند. آنها همچنین اثراتی بر اقتصاد دارند که خود را به اشکال مختلف نشان می‌دهند. اول، هزینههای مستقیم یک خطر است. ممکن است مسکن، جادهها و محصولات زراعی آسیب ببینند. برای مثال هزینه‌‌‌هایی را از نظر بازسازی یا کاهش ارزش به همراه دارد. هزینههای غیرمستقیم نیز وجود دارد که اندازه‌‌‌گیری آن دشوارتر است. پس از یک رویداد، ممکن است به دلیل وقفه در کسب‌وکار، اختلال در شبکه‌‌‌های حمل‌ونقل (به‌‌‌عنوان مثال آب‌گرفتگی جادهها یا فروریختن پل‌‌‌ها) و اختلال در زنجیره تامین، فعالیت اقتصادی را کاهش دهیم. همچنین تاثیرات کلان اقتصادی، اعم از افزایش بدهی دولت، اثرات منفی بر بازارهای سهام یا کاهش تولید ناخالص داخلی نیز وجود دارد.
این فقط بلایای بزرگ نیستند که اثرات منفی دارند. گرم شدن کره زمین مانند یک قاتل خاموش است: میانگین دما نه به این دلیل که هر روز کمی گر‌م‌‌تر می‌شود، بلکه به این دلیل افزایش می‌‌‌یابد که تعداد روزهای بسیار گرم در طول سال در حال افزایش است. یکی از تاثیرات امواج گرمای مکرر و طولانی‌‌‌تر این است که محصولات در معرض دمای مضر قرار می‌‌‌گیرند و بهره‌‌‌وری کشاورزی کاهش می‌‌‌یابد که پیامدهای شدیدی برای فقرای روستایی و امنیت غذایی جهانی دارد.
برای مثال دمای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد برای ذرت مضر است. تحقیقات حتی نشان می‌دهد که دمای بالا باعث کاهش بهره‌‌‌وری کارگران می‌شود. به بیان ساده، زمانی که حداکثر دمای روزانه بیش از حد گرم می‌شود (بیش از ۳۲ درجه سانتیگراد)، کارگران در صنایع «در فضای باز»، مانند کشاورزی و ساخت‌وساز، زود به خانه می‌‌‌روند (گراف زیوین و نیدل، ۲۰۱۴). همچنین پیشنهادهایی وجود دارد مبنی بر اینکه دمای بالاتر می‌تواند رفتار و تصمیمات افراد را به روش‌های دیگری تحت‌تاثیر قرار دهد، از طریق کاهش تحمل خطر و افزایش نا‌‌‌شکیبایی آنها. این امر پیامدهای گسترده‌‌‌ای برای تصمیمات سرمایه‌گذاری ما دارد، نه فقط در تصمیمات مالی، بلکه برای مثال اینکه آیا ما روی سلامتی خود بیشتر سرمایه‌گذاری خواهیم کرد یا آموزش فرزندانمان.
تغییرات آب و هوایی اثرات عمده و پرهزینه‌‌‌ای بر سلامتی دارد که سیستم‌های مراقبتهای بهداشتی را تحت فشار بیشتری قرار می‌دهد. یک مطالعه در آلمان تخمین می‌‌‌زند که گرمای شدید به بستری شدن و مرگ‌ومیر بیشتر در سراسر سیستم مراقبتهای بهداشتی منجر می‌شود. سیل یکی دیگر از خطرات مهم سلامتی است. برای مثال، تهدیدهای فوری را به شکل غرق شدن یا هیپوترمی ارائه می‌دهد و آسیب ناشی از سیل با افزایش خطر علائم سلامت روان همراه است. در بریتانیا، هزینههای شدید تغییرات آب و هوایی سالانه ۸/ ۲۰ میلیون پوند تخمین زده می‌شود. همچنین پیشنهاد شده است که تغییرات آب و هوایی خطر ابتلا به بیماری‌های همه‌گیر را افزایش می‌دهد و هزینههای بیشتری برای سلامتی و آشفتگی‌های اقتصادی به همراه دارد.
اگرچه در حال حاضر شواهد مستقیمی مبنی بر اینکه تغییرات آب و هوایی باعث افزایش شیوع کروناویروس‌‌‌ها می‌شود وجود ندارد، اما مشخص است که این امر به جابه‌جایی بیشتر حیوانات در جست‌وجوی آب‌‌‌وهوای خنک‌‌‌تر منجر می‌شود و فرصت‌‌‌هایی را برای پاتوژن‌‌‌ها در جهت پرش بین گونه‌‌‌ها ایجاد می‌کند. تغییرات آب‌وهوایی بر همه افراد تاثیر می‌‌‌گذارد، اما واکنش‌‌‌های سیاستی به بحران باید این واقعیت را در نظر بگیرد که برخی از مردم بیش از دیگران تحت‌تاثیر قرار می‌‌‌گیرند. علاوه بر این، تغییرات آب و هوایی و فقر یکدیگر را تقویت می‌کنند. به جای تمرکز صرف بر سیاست‌‌‌های خاص آب و هوا، مهم است که بپرسیم چگونه تلاش‌‌‌های گسترده‌‌‌تر برای بهبود فرصت‌‌‌های اقتصادی و کاهش فقر و نابرابری می‌تواند آسیب‌‌‌پذیری گروه‌‌‌های محروم را در برابر اثرات تغییرات آب و هوایی کاهش دهد.
