عدالت در تعطیلات

دکتر ابوالفضل ابوترابی عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس شورای اسلامی تعطیلات زیاد و بهره‌وری پایین بخش دولتی که در بهترین حالت یک ساعت و نیم در روز است از میانگین بین‌المللی بسیار پایین‌تر بوده، موجب شده‌است تا طرحی با عنوان سامان‌دهی تعطیلات ارائه شود. در مقایسه با کشورهای پیشرفته دنیا تعطیلات بسیار زیاد است، کشورهای پیشرفته از ۱۰۴ روز تا ۱۱۵ روز در سال تعطیلات دارند .در ایران ۲ حالت وجود دارد به این صورت که نیمی از کارمندان دولت که پنج‌شنبه‌ها تعطیلند دو برابر نصف دیگر مردمی که در شهرستان‌ها زندگی می‌کنند و در ادارات و سازمان‌هایی مشغول به کار هستند که پنج‌شنبه‌ها تعطیل نیستند، تعطیلات دارند. ما در تعطیلاتمان به طور همزمان یک ناعدالتی داریم، نیمی از مردم و کارمندان بیشترین تعطیلات دنیا و نیمی دیگر کمترین تعطیلات دنیا را دارند. گروهی که عقیده دارند ایران بیشترین تعطیلات را دارد و گروه دیگر که معتقدند ایران کمترین تعطیلات را دارد، هر دو گروه صحیح فکر می‌کنند. علت آن هم تعطیلی پنج‌شنبه بسیاری از ادارات می‌باشد.

اداراتی مثل آب، برق، گاز و آموزش و پروش و... پنج‌شنبه‌ها تعطیل می‌باشند ولی بسیاری از ادارات در شهرستان‌ها تعطیل نیستند، بنابراین این دوگانگی باید حل شود و در ساماندهی تعطیلات این ناعدالتی را مدنظر قرار دهیم. از سوی دیگر تعطیلات غیرمترقبه همچون آلودگی هوا، بارش برف و مسائلی از این قبیل به تعطیلاتمان اضافه می‌شود. رویکرد اول ما برای حل این موضوع با نگاه به صنعت گردشگری است. اکثر کشورها روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل هستند، در حالی که جمهوری اسلامی ایران روزهای پنج‌شنبه و جمعه تعطیل است. در وهله اول اگر بخواهیم در خصوص تعامل با دنیا و گردشگری خارجی این موضوع را حل کنیم باید تعطیلاتمان را کاهش دهیم. در دنیا تنها سه کشور هستند که پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها تعطیلند و ایران یکی از این کشورها است که می‌توان با در نظر گرفتن این موضوع جمعه و شنبه را با وضع قانونی تعطیل اعلام کرد. با این کار یک روز از قطع ارتباطمان با دنیا کاهش می‌یابد که از لحاظ صنعت گردشگری و مراودات اقتصادی با دنیا بسیار مثمر ثمر خواهد بود.در مجموع در بحث ما ۲ نکته اساسی وجود دارد. یکی کم کاری و کاهش سطح فعالیت‌های اقتصادی در خصوص تعطیلات زیاد در ایران و دوم بی‌عدالتی اجتماعی.

معضل دیگری هم که وجود دارد در ارتباط با تعطیلات ایام عید که حدود یک ماه چرخه تولید، اقتصاد، تجارت، درمان، آموزش و فرهنگ و عمده فعالیت‌های کشور را معطل می‌کند و زیان بسیار سنگینی را به بار می‌آورد. ایام نوروز باید به نحوی تعدیل شود که کمترین خسارت به اقتصاد وارد شود در عین حال که به صنعت گردشگری هم لطمه‌ای وارد نشود. به‌این ترتیب افراد وادار خواهند شد که با کاهش تعطیلات نوروزی از مرخصی یک ماهه خود استفاده کنند.

برخی از تعطیلات هم هستند که پشت سرهم قرار گرفته‌اند. برای مثال ۱۴ خرداد که مصادف با رحلت حضرت امام است و مراسم سوگواری برگزار می‌شود، اما بلافاصله ۱۵ خرداد هم تعطیل است و ۲ روز تعطیلی پشت سرهم ایجاد می‌شود. در خصوص شهادت امام رضا(ع) نیز همین طور است. که پس‌فردای ۲۸صفر است. اگر به فاصله آن جمعه قرار گیرد ۳ روز تعطیلی خواهیم داشت است.

لذا برخی از تعطیلات عملا هویت خود را از دست داده‌اند، مثل ۲۹ اسفند مصادف با روز ملی شدن صنعت نفت که اهمیت آن در اذهان عمومی کمرنگ‌تر از سابق شده است. ۲۲ بهمن که مانور سیاسی بزرگ ماست و با راهپیمایی و حضور گسترده مردم انجام می‌شود موجب شده تا ۱۲ فروردین چندان مهم به نظر نرسد و دلیلی وجود ندارد که بخواهیم ۱۲ فروردین را تعطیل اعلام کنیم و چرخه مملکت را در این روز از حرکت باز داریم.

ایران تنها کشوری است که سه تقویم تعطیلات دارد. برخی از تعطیلاتمان ملی است مثل ملی شدن صنعت نفت، روز طبیعت، ... برخی حکومتی است مثل ۲۲ بهمن، ۱۴ خرداد، ۱۵خرداد، ۱۲ فروردین، ... برخی هم مذهبی است مثل عاشورا، تاسوعا، برخی شهادت‌ها و ولادت‌ها. برخی از تعطیلات برحسب تاریخ قمری حساب می‌شود برخی هم بر اساس تقویم شمسی. تعطیلات شمسی ثابتند، اما تاریخ قمری چرخش دارد. بنابراین چرخش روزهای قمری پدیده‌ای به وجود می‌آورد به نام بین‌التعطیلات که در هیچ یک از کشورهای دنیا چنین اتفاقی نمی‌افتد. حال اگر بخواهیم در هر سه گروه از تعطیلات برخی را حذف کنیم با مخالفت عده زیادی از حامیان آن گروه مواجه خواهیم شد. کاهش تعطیلات نیازمند کاری بزرگ در شرایط فعلی است.

سامان‌دهی تعطیلات یک ضرورت است. مقام معظم رهبری تا کنون دو بار به این موضوع اشاره کرده‌اند. ایشان صحیح و زیبا فرمودند که برای سامان‌دهی تعطیلات و برای افزایش بهره‌وری نیروی کار و نیز عدالت اجتماعی باید اقدام کنیم.