نوسان بازار با اطلاعات گمراه‌کننده

همچنین، روز پنج‌شنبه شایعاتی در کانال‌های اطلاع رسانی با این مضمون منتشر شد که ممکن است بازار ثانویه ارز با کف و سقف مشخصی آغاز به کار کند و حتی برخی عنوان کردند، ممکن است این قیمت در کانال ۵ هزار تومانی کشف شود. خبر سومی که در بازار اثر داشت، از آن‌سوی مرزها بود. اعلام خبری مبنی بر تحریم وارد‌کنندگان نفت از ایران فضای ارزی را متاثر کرد. البته در روز انتهایی هفته خبر متفاوتی به معامله‌گران رسید که ممکن است آمریکا برخی کشورها را در زمینه خرید نفت ایران از تحریم‌های خود به‌صورت موردی معاف کند.

  افزایش قیمت در فضای غیرشفاف

در کنار خبر بررسی ممنوعیت واگذاری سکه‌های پیش فروش، شایعات پیرامون بازار ثانویه ارز و ایجاد سقف و کف در آن، فضای معاملات بازار آزاد را تحت‌تاثیر قرار داد. احتمال وقوع چنین اتفاقاتی، نوسانگیران را به افزایش بیشتر قیمت امیدوار کرد و آنها در نبود فضای شفاف در بازار توانستند در مقطعی حتی قیمت دلار را تا کانال ۸ هزار و ۳۰۰ تومان بالا ببرند. از نظر معامله‌گران، هر گاه قیمت دلار فاصله زیادی با قیمت بازار آزاد داشته باشد، از یک‌سو زمینه تقاضای کاذب بالا خواهد رفت و از سوی دیگر به احتمال زیاد صادر‌کنندگان از عرضه ارز خود به‌صورت کامل جلوگیری می‌کنند. در واقع تعیین سقف و کف در بازار دوم همان نتیجه را به‌دنبال خواهد داشت که تعیین نرخ ۴هزار و ۲۰۰ تومانی به‌دنبال داشت.

  برجسته شدن اخبار منفی در بازار

در روزهای اخیر اخبار منفی توجه بیشتری را در بازار به خود جلب می‌کنند و در سطح وسیع‌تری نیز پخش می‌شوند. به‌عنوان مثال زمانی که رئیس‌جمهوری در صحبت‌های خود بیان کرد هیچ کمبود ملموس فیزیکی در زمینه ارز و ریال نداریم، خبر دیگری به‌صورت موازی در کانال‌های اطلاع‌رسانی معامله‌گران با این مضمون برجسته شد که محمدباقر نوبخت از مردم درخواست کرد، که ارز و سکه‌های خود را به بازار بیاورند؛ خبری که این گونه القا می‌کرد، دولت ارز و سکه به اندازه کافی در دسترس ندارد. در چنین شرایطی که بازار به اخبار پیرامون ارز و سکه حساس است، از ساعات انتهایی روز چهارشنبه، معامله‌گران به صحبت‌های یک نماینده مجلس واکنش نشان دادند. روز چهارشنبه، یک عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: براساس طرح دو فوریتی ممنوعیت واگذاری سکه به‌صورت نامحدود، هم عرضه و تقاضای سکه در بازار مدیریت می‌شود و هم از تصاحب مقدار هنگفت سرمایه در یک شب توسط یک فرد جلوگیری می‌کند. علی بختیار در گفت‌وگو با «ایسنا» درباره جزئیات طرح دو فوریتی ممنوعیت واگذاری سکه به‌صورت نامحدود، بیان کرد: متاسفانه ما افرادی داریم که ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار سکه پیش‌خرید کرده‌اند. در این طرح در واگذاری سکه‌ها محدودیت در نظر گرفته می‌شود؛ به‌عنوان مثال اگر کسی ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار سکه پیش‌خرید کرده باشد، ۱۰ سکه را تحویل می‌گیرد و مابقی پول به آن بازمی‌گردد.

احتمال عدم‌تحویل سکه‌های پیش‌فروش موجب شد التهاب بازار تا حدی بالا برود. تحلیلگران نیز باور دارند چنین اقداماتی موجب می‌شود که اعتماد به سیاست‌گذار پولی از میان برود و حجم نقدینگی با شدت بیشتری به سوی بازارها روانه شود. در واقع، اگر طرح پیش‌فروش سکه در ابتدا مناسب اجرا می‌شد، شاید بسیاری از مشکلات ایجاد‌شده کنونی را به‌دنبال نداشت؛ ولی زمانی که با قواعد آن زمان به مردم سکه‌ای فروخته شده است، سیاست‌گذار برای حفظ اعتماد عمومی باید به تعهدات خود پایبند بماند. در این میان، به‌نظر می‌رسد، افراد مسوول نیز در روزهای حساس کنونی باید با دقت بیشتری در مورد بازار ارز و سکه سخن بگویند؛ چراکه به‌نظر می‌رسد در شرایط مبهم کنونی و بازار غیرشفافی که وجود دارد، نوسانگیران با جوسازی پیرامون هر خبری و القای فضای نا اطمینانی و بی‌اعتمادی خریداران جدیدی را به بازار بکشانند. این نکته را نیز باید در نظر داشت، وقتی قیمت دلار یا سکه تحت‌تاثیر اطلاعات گمراه‌کننده‌ای بالا می‌رود، به آسانی با شفاف‌سازی بازارساز نیز به سطوح پیشین بازنمی‌گردد. به‌عنوان مثال روز گذشته، سیاست‌گذار در مورد سکه‌های پیش‌فروش شفاف‌سازی و عنوان کرد به تعهدات خود پایبند است. با این حال، این خبر تنها ضربه‌گیر افزایش قیمت شد و نتوانست قیمت‌ها را به سطوح پیشین بازگرداند. روز پنج‌شنبه دبیرکل بانک مرکزی درخصوص وعده تحویل سکه‌های پیش‌فروش شده توسط بانک مرکزی گفت: این بانک متعهد به تحویل تمامی سکه‌های پیش فروش شده است و آمادگی کامل برای این امر وجود دارد.

در‌حالی‌که در اخبار به‌گونه‌ای مطرح می‌شود، عده محدود سکه‌های پیش‌فروش را خریداری کرده‌اند، آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد ۵۰ نفر تنها ۵ درصد از این سکه‌ها را خریداری کرده‌اند. تحلیلگران باور دارند، نباید به‌واسطه این حجم محدود اعتماد ۹۵ درصد خریداران و مردم را به سیاست‌گذار پولی کمرنگ کرد؛ چراکه بی‌اعتمادی سرآغاز ورود موج جدیدی از تغییرات قیمتی در بازار خواهد بود و حتی اثرات درازمدتی به‌دنبال خواهد داشت. به عنوان مثال، زمانی که مردم در اوایل دهه ۹۰ ارز خود را به بانک‌ها سپردند و به جای آن معادل ریالی ارز سپرده‌گذاری به آنها تحویل داده شد، بخشی از اعتماد عمومی از بین رفت. چنانکه در فضای کنونی برخی معامله‌گران و نوسان‌گیران در مورد سپرده‌گذاری ارزی در بانک‌ها به مردم عادی هشدار می‌دهند.

  بازگشت بازارها به زیر سطوح روانی؟

فضای بازار ارز در انتهای هفته بیشتر تحت‌تاثیر اخبار منفی بود؛ ولی به نظر می‌رسد در روزهای ابتدایی هفته جاری اخبار مثبت دست بالا را در بازار داشته باشند. خبرهایی مبنی بر عدم بازگشت ایران به لیست سیاه FATF و معافیت موردی خریداران نفت ایران از تحریم توسط آمریکا می‌توانند خریداران بازار را به عقب‌نشینی وادارند و انتظارات افزایشی را تا حدی کمرنگ کنند. در این میان، برخی فعالان انتظار دارند،  آغاز به کار اوراق پیش‌فروش سکه در بازار بورس موجب شود که نوسانات در بازار طلا نیز با کاهش مواجه شود. آنها باور دارند، در شرایط فعلی اونس جهانی نه تنها افزایش قیمتی خاصی را از خود نشان نداده است، بلکه با سقوط به سوی محدوده هزار و ۲۵۰ دلاری، ممکن است افت بیشتری را تجربه کند. در این میان، از نظر آنها، عرضه بیشتر در بازار سکه و بازگشت تعادل به بازار می‌تواند تقاضا را مدیریت کند. خبر تصویب بسته حمایتی اروپا از ایران در راستای برجام نیز می‌تواند فضای ارزی را متاثر کند.

13 (3)