گزارش بانک مرکزی از اقلام قابل‌تجارت و غیر‌قابل‌تجارت در شهریورماه ۹۷ منتشر شد. این گزارش نشان می‌دهد در شهریورماه، شاخص اقلام قابل‌تجارت به سطح ۹/ ۱۶۲ واحد رسیده است که به نسبت ماه قبل خود ۷/ ۹ درصد افزایش را نشان می‌دهد. بررسی روند این شاخص نشان می‌دهد از دی‌ماه سال گذشته صعودی شده به‌طوری‌که در بهمن‌ماه با ۲/ ۱ درصد افزایش به نسبت دی‌ماه به سطح ۸/ ۱۱۳ واحد رسیده است. البته آمارها نشان می‌دهد تورم ماهانه این شاخص از خردادماه سال‌جاری سرعت بیشتری گرفته است؛ به‌طوری‌که در این ماه ۴/ ۷ درصد بر مقدار شاخص قابل‌تجارت افزوده شده است. این روند در دو ماه پایانی تابستان به ترتیب به حدود ۹ درصد و ۷/ ۹ درصد رسیده است.

گزارش بانک مرکزی از شاخص اقلام غیر‌قابل‌تجارت نشان می‌دهد که این شاخص در شهریورماه به سطح ۳/ ۱۲۵ واحد رسیده که به نسبت مرداد ماه ۵/ ۲ درصد افزایش داشته است. روند بلند مدت این شاخص نیز نشان‌دهنده رشد صعودی آن است. آمار‌ها نشان می‌دهد رشد ماهانه این شاخص در ماه‌های پایانی سال گذشته در محدوده زیر یک درصد بوده است، اما از خردادماه روند تغییر کرده و سرعت رشد این شاخص بیشتر شده است. به‌طوری‌که تورم ماهانه شاخص غیر‌قابل‌تجارت در خردادماه ۷/ ۱ درصد، در تیرماه به ۸/ ۱ درصد و در مرداد ماه با افزایش ۶/ ۰ واحد درصد به ۴/ ۲ درصد رسیده است. آخرین‌باری که تورم ماهانه اقلام غیر‌قابل‌تجارت در محدوده بیشتر از ۲ درصد قرار گرفته بوده بازه زمانی اردیبهشت ۹۳ تا آذر ۹۳ بوده است که دلار در این بازه نوسانات قابل‌ملاحظه‌ای داشته است؛ به‌طوری‌که بازدهی دلار در آذرماه ۳/ ۴ درصد گزارش شده است.

تاثیر نوسانات ارز بر شاخص‌های تجارتی

از آنجا که رشد ماهانه شاخص اقلام قابل‌تجارت در فصل تابستان در محدوده ۴/ ۵ درصد تا ۷/ ۹ درصد بوده است و در مقابل اقلام غیر‌قابل‌تجارت نیز رشد ماهانه در محدوده بیش از ۲ درصد را تجربه کرده است می‌توان اثر تورمی افزایش دلار را بر این دو شاخص به خوبی مشاهده کرد. از آنجایی که اقلام قابل‌تجارت اقلامی هستند که می‌توانند در مکانی دیگر و دورتر از جایی که تولید شده‌اند به فروش برسند، بنابراین این اقلام به‌طور کلی دارای ویژگی صادرات و واردات هستند و در نتیجه تحت‌تاثیر قیمت ارز خواهند بود. در نتیجه رشد قابل‌ملاحظه شاخص اقلام قابل‌تجارت بی تردید تحت‌تاثیر رشد قیمت ارز در ماه‌های منتهی به شهریورماه بوده است. اما در مورد شاخص اقلام غیر‌قابل‌تجارت می‌توان به این نکته اشاره کرد که افزایش قیمت دلار بر افزایش قیمت کالاهای ابتدای چرخه تولید و دستمزد‌ها اثر داشته است اما همان‌طور که از آمارها می‌توان استنباط کرد اثر تورمی دلار بر قیمت این کالاها تا پایان شهریورماه کاملا تخلیه نشده است و احتمالا در گزارش ماه‌های بعدی شاهد افزایش تورم بیشتری در این گروه کالاها خواهیم بود. نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که در گروه کالاهای غیرقابل تجارت برخی خدمات و مسکن نیز لحاظ شده است که رشد ۵/ ۲ درصدی شاخص اقلام غیر‌قابل‌تجارت در شهریورماه تحت‌تاثیر افزایش قیمت مسکن در این ماه که بیشترین تقاضا در بازار مسکن رخ می‌دهد، بوده است.

شکاف تورم نقطه‌به‌‌نقطه در دو شاخص

آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد تورم نقطه‌به‌‌نقطه شاخص کالاهای قابل‌تجارت به ۱/ ۵۱ درصد رسیده است که رکورد جدیدی در مورد این شاخص است. روند تورم سالانه این شاخص نشان می‌دهد در فروردین ماه سال‌جاری به نسبت مدت مشابه سال گذشته تورم شاخص کالاهای قابل‌تجارت ۲/ ۶ درصد بوده است اما تا پایان فصل بهار رشد این شاخص به ۸/ ۱۶ درصد رسیده است. تورم این شاخص در سه ماه تابستان سرعت بیشتری می‌گیرد به‌طوری‌که در تیر ماه به ۹/ ۲۴ درصد و در مرداد ماه به ۹/ ۳۶ درصد می‌رسد.

تورم نقطه‌به‌‌نقطه شاخص اقلام غیر‌قابل‌تجارت نیز در شهریورماه به ۹/ ۱۵ درصد رسیده است که بیشترین مقدار آن در ۱۸ ماه منتهی به شهریورماه بوده است. روند تورم سالانه این شاخص از اسفند ماه سال گذشته تا پایان شهریورماه صعودی بوده است. آمارها نشان می‌دهد تورم نقطه‌به‌‌نقطه شاخص اقلام غیر‌قابل‌تجارت در اسفند ماه ۲/ ۹ درصد بوده است که تا پایان خردادماه با ۹/ ۱ واحد درصد افزایش به ۱/ ۱۱ درصد رسیده است. تورم شاخص کالاهای غیرقابل تجارت در تیرماه با ۲/ ۱ درصد افزایش به ۳/ ۱۲ درصد و در مرداد ماه با ۸/ ۱ واحد درصد افزایش به ۱/ ۱۴ درصد رسیده است. البته مقایسه تورم نقطه‌به‌‌نقطه شاخص کالاهای قابل‌تجارت و غیر‌قابل‌تجارت نشان می‌دهد سرعت رشد شاخص غیر‌قابل‌تجارت نسبت به شاخص گروه قابل‌تجارت بسیار کمتر بوده است و تقریبا از اردیبهشت‌ماه شکاف بین این دو شاخص شروع به افزایش کرده است.