کاهش اثربخش هزینه‌ها، نیاز بانک‌های خصوصی
امروز و با توجه به شرایط حاکم بر محیط کسب‌وکار بانک‌های خصوصی استراتژی کاهش هزینه‌ها برای حفظ وضع موجود مورد توجه مدیران ارشد بانک‌ها قرار گرفته است. تصمیم‌های اتخاذ شده، رویکردها و اقدامات انجام شده در این مدت نیز گواهی بر این نگرش است. درک شرایط موجود زیاد سخت نیست. این در حالی است که در عصر فناوری اطلاعات این امکان وجود دارد تا به راحتی به اطلاعات لازم برای تحلیل وضع حاکم بر محیط کسب‌وکار دست یابیم. اما همیشه امکان آن وجود دارد که فرع بر جای اصل نشیند و در تصمیم‌ها اولویت‌ها به درستی رعایت نشوند. حتی گاهی بدیل‌هایی به اشتباه و گاهی به عنوان ساده‌ترین و سهل‌الوصول‌ترین راه‌حل ممکن مطرح و به کار گرفته می‌شوند. موضوع سخن این یادداشت نیز اشاره‌ای اجمالی به ابعادی از این موضوع است که مغفول مانده یا به آن اشاره‌ای نرفته است. یادداشت
احسان باقری
برای افزایش سود که فلسفه وجودی یک بنگاه اقتصادی به ویژه در بخش خصوصی است به طور کلی دو راهکار مطرح است. یکی افزایش درآمد به طرق مختلف و با استراتژی‌های متنوع و دیگری کاهش هزینه‌ها (یا تلفیقی از هر دو استراتژی) به نظر در دوران رونق و امکان استفاده از راهکار افزایش درآمد با توجه به خصوصیات و پتانسیل‌های موجود بازار استراتژی اول بیشتر مورد توجه و اقبال است. سال‌های اولیه فعالیت‌های بانکداری خصوصی با توجه به نیازهای پاسخگویی نشده بازار گواهی بر این مدعی است. امروز همانگونه که اشاره شد با بروز محدودیت‌ها در افزایش درآمد (به دلیل مسائل حاکم که از حوصله این یادداشت خارج است) استراتژی کاهش هزینه رویکردی است که توجهات به سوی آن جلب شده است. به نظر می‌رسد در کاهش هزینه‌ها نکات حساسی وجود دارد که غفلت از آنها نه تنها بانک‌ها را از هدف کاهش هزینه‌ها دور می‌سازد بلکه امکان دارد درآمدهای بانک‌های خصوصی را در کوتاه مدت و حتی بلند مدت با توجه به برگشت وضعیت‌های مساعدتر حاکم بر بازار با چالش‌های جدی و مهمی روبه‌رو سازد.
در این مجال و با توجه به توان علمی و تجربی اشاراتی به این گلوگاه‌‌ها خواهد شد. مدیران با تدبیر بانک‌های خصوصی با توجه به دانش و تجربه خود و نگاه کلان به سازمان و روندها بهتر و دقیق‌تر می‌توانند آسیب‌های محتمل اتخاذ تصمیم‌های نادرست در این خصوص را شناسایی و مرتفع سازند. این یادداشت به نوعی دعوت از مدیران دلسوز است برای باز اندیشی و دقت بیشتر در این خصوص.
۱ - کارکنان هزینه نیستند:
در بنگاه‌های صنعتی به دلیل ماهیت کار و قرار گرفتن مهندسان در پست‌های مدیریتی این احتمال وجود دارد که کارکنان به عنوان بخشی از هزینه‌های تولید تلقی شده و در هنگام بروز مسائل و مشکلات به عنوان یک راهکار اجرایی سریع کاهش تعداد آنها با کاهش دریافتی‌ها و مزایای آنها مطرح و اجرا نشود. در بانک با توجه به ماهیت مالی آن و اهمیت حسابداری در فعالیت‌های بانکی شاید این موضوع و احتمال وجود داشته باشد که کارکنان با هزینه‌های کارکنان در ترازنامه یکی تلقی شده و برای کاهش هزینه‌ها یک راهکار موجود کاهش مزایا و دریافتی‌ها یا حتی سرمایه‌گذاری بر روی کارکنان مدنظر قرار گرفته و به مورد اجرا گذارده شود. در عصر جدید با ظهور کارکنان دانش محور که دانش سرمایه اصلی آنها است و سازمان‌ها با مدل‌‌ها و برنامه‌های بسیار در تلاش برای جذب و حفظ آنها هستند، موضوع بهره‌وری این افراد یکی از مهم‌ترین چالش‌های مدیریت در عصر حاضر برشمرده شده است و از سوی دیگر به نظر می‌رسد نگاه ویژه به موضوع می‌تواند بانک‌های خصوصی را از آفت‌های تصمیمات نادرست در این خصوص رهایی بخشد اما اولین گام در رسیدن به این هدف آن است که باور کنیم کارکنان هزینه نیستند! گام بعدی آن است که برنامه‌هایی برای افزایش رضایت آنها طراحی و به مورد اجرا گذارده شود این برنامه‌ها باید در کنار برنامه‌های توانمندسازی آنها تحقق یابد. هر راهکاری برای کاهش هزینه به خصوص در زمینه منابع انسانی از حساسیت‌های بسیاری برخوردار است که می‌تواند در صورت عدم توجه لازم مشکلاتی را در رضایت و تعهد کارکنان به ارمغان آورد و سازمان خدماتی را که نقش انسان در آن بسیار برجسته‌تر است را با بحران‌های درونی مواجه سازد.
۲ -تبلیغات هزینه نیست:
در بازارهای امروز که سازمان‌ها برای اشغال یک فضای کوچک در ذهن مشتری هزینه‌های کلان مصرف می‌کنند و خلاقیت‌ها برای دستیابی به این هدف را به اوج رسانده‌اند آیا عاقلانه و درست است که برای دستیابی به این فضا تلاشی صورت نگیرد و فضاهای در اختیار به راحتی در اختیار رقبای فرصت‌طلب قرار گیرد؟ دارایی بانک تنها منابع اندوخته شده در حساب‌ها نیست. تصویر و اعتماد مشتریان و مردم بزرگ‌ترین، قابل اعتمادترین و ارزشمندترین دارایی بانک است. مگر می‌توان به بهانه کاهش هزینه‌ها تبلیغات و فعالیت‌های بازاریابی را متوقف کرد. مگر می‌توان یک لحظه در ذهن مشتری نبود؟ البته بحثی نیست که تبلیغات نیز برنامه می‌خواهد. ارزیابی و کنترل برای سنجش اثربخشی و کارآیی نیاز دارد اما تعطیل نمی‌شود.
۳ -تحقیقات و رضایت‌سنجی هزینه نیست:
تحقیقات در دو بعد رسیدن به فرآیندها و خدمات جدید و سنجش عملکرد و کمک به اصلاح با توجه به نیاز و خواست مشتری امری همیشگی و دائمی است که بقای سازمان به عنوان یک سیستم، ارتباط تنگاتنگی با آن دارد. از سوی دیگر این امر به خصوص در بعد اول آن سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. پس باید مراقب بود بانک‌های خصوصی به بهانه کاهش هزینه از این امر خطیر و مهم باز نمانند تا بتوانند در بازار رقابت، باقی بمانند.
۴ - مشتری هزینه نیست:
شاید برای بعضی‌ها این شبهه به وجود آید که حال که صحبت از کاهش هزینه است بهتر است در ارائه خدمات به مشتری خست به خرج داده و از این طریق سهمی در کاهش هزینه‌ها داشته باشیم. این موضوع یکی از مهم‌ترین مسائلی است که در کنار توجه به کارکنان باید نسبت به آن حساس بود.
مشتری این کم‌فروشی را حس خواهد کرد. احساس مشتری دروغ نمی‌گوید. یافتن مصادیق این موضوع محور سخن ما نیست و امیدوارم نه تنها این دیدگاه وجود نداشته باشد بلکه هیچ‌گاه شاهد آن نباشیم که چنین شود.
در پایان سخن این نکته یادآوری می‌شود که باید دقت کرد فرع به جای اصل ننشیند. باید جلوی ریخت و پاش را گرفت اما در برابر اینکه آیا کارکنان، تبلیغات و تحقیقات و... در زمره این تعریف می‌گنجند باید یک علامت سوال گذاشت سپس با تامل به آن پاسخ گفت. ضمنا همیشه اولین و ساده‌ترین راه‌حل بهترین آن نیست. به نظر راه‌حل اصلی و مهم بانک خصوصی برای برون‌رفت از این چالش و دستیابی به اهداف خود افزایش بهره‌وری آنها است. برای افزایش آن اولین کار اندازه‌گیری آن است به خصوص که در بخش خدمات با توجه به ماهیت آن این امر بسیار دشوار خواهد بود و بی‌دلیل نبوده دراکر پدر علم مدیریت نوین چالش بهره‌وری کارکنان دانش‌مدار را برجسته‌ترین چالش قرن ۲۱ برشمرده است.
این کار نیازمند عزمی سترگ از سوی دانش‌آموختگان توانمند بانک‌ها و حمایت مدیران ارشد بانک خصوصی است. در سایه افزایش بهره‌وری است که می‌توان با کاهش ورودی‌ها و افزایش خروجی‌ها به هر دو استراتژی افزایش درآمد و کاهش هزینه دست یافت. اما همانگونه که در تعریف بهره‌وری عنوان شده است (بهره‌وری، اثربخش و کارایی) باید توجه کرد که کارهای درست (اثربخشی) را به درستی انجام دهیم (کارآیی).
پس کاهش هزینه‌ها در بخش تبلیغات، تحقیقات و کارکنان و.... حتی با انجام آن به بهترین شکل بدون توجه به اینکه آیا این عمل درست است یا نه هیچ‌گاه به بهره‌وری ختم نخواهد شد.
بانک‌های خصوصی هر روز در معرض یک آزمون و موقعیت ویژه قرار می‌گیرند امروز و با توجه به شرایط حاکم بهره‌وری است که بانک‌های خصوصی را به رویارویی می‌طلبد. امید داریم که بانک‌های خصوصی با توجه به دانش روز و تعهد همیشگی خود برای غلبه بر مشکلات در این آزمون هم سربلند و پیروز باشند و جامعه را همانند گذشته باز هم از نتایج فعالیت‌های خود منتفع سازند.
ارسال نظر