گروه بازار پول- بررسی آمارهای ارائه شده بانک مرکزی از شاخص‌های قیمت در بخش‌های مختلف، نشان از رشد بی‌سابقه هزینه کالاها و خدمات در 11 ماه سال گذشته دارد. نگاهی کلی به آمارهای مقایسه‌ای بانک مرکزی در این مورد نشان از افزایشی بودن نمودار شاخص‌ها طی سال گذشته نسبت به 10 سال اخیر است.

چنان‌که به طور مثال شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی در مناطق شهری (تورم) طی ده سال اخیر، تنها در سال ۸۷ روند رو به افزایش داشته و نسبت به سال ماقبل خود نزدیک به ۲۶ درصد رشد کرده؛ اما همین شاخص در ۱۱ ماه اول سال ۹۰ نزدیک به ۲۲ درصد نسبت به سال ۸۹ رشد کرده است. این در حالی است که تورم در سال‌های ۸۸ و ۸۹ قدری کنترل شده و تنها تا ۵/۱۲ درصد بالا رفته است. این موضوع در دیگر شاخص‌ها نیز به خوبی دیده می‌شود. بانک مرکزی از تابستان سال گذشته انتشار آمارهای اقتصادی را متوقف کرد و حال که نزدیک به دو هفته از شکستن قفل آماردهی بانک مرکزی از شاخص‌های اقتصادی می‌گذرد، برخی از کارشناسان با توجه به آمارهای ارائه شده از عملکرد شاخص‌ها در سال ۹۰، سال جاری را در عرصه اقتصادی، سال نسبتا سخت‌تری عنوان می‌کنند.
تورم سال 90 بالاترین در سه سال اخیر
آمارهای بانک مرکزی از شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی مناطق شهری (تورم) در ده سال گذشته نشان از رشد بالای این شاخص در سال گذشته دارد. چنانکه تورم در سال ۸۰ نزدیک به ۵/۱۱ درصد بوده؛ اما در یازده ماه سال ۹۰ به ۵/۲۲ درصد رسیده است. اطلاعات ارائه شده از سوی بانک مرکزی نشان می‌دهد، تورم در یک دهه اخیر تا سال ۸۳ روند صعودی داشت و ۱۵ درصد شد؛ اما در سال ۸۴ این شاخص پایین آمد و به ۴/۱۰ درصد رسید. در سال‌های ۸۵ تا ۸۷ شاخص تورم بار دیگر افزایشی شد و حتی در سال ۸۷ رکورد بالاترین سطح در یک دهه اخیر را شکست؛ ۴/۲۵ درصد. تورم در سال‌های ۸۸ و ۸۹ بار دیگر روند کاهشی گرفت و به ۴/۱۲ درصد در سال ۸۹ رسید؛ اما در سال ۹۰ به بالاترین سطح خود در سه سال اخیر صعود کرد و ۵/۲۱ درصد شد. این رقم به معنای دومین سال پر تورم در ۱۰ سال گذشته است.
شاخص بهای تولید‌کننده در سال 90 بالاترین در 10 سال اخیر
آمار ارائه شده بانک مرکزی از شاخص بهای تولیدکننده نیز حاکی از رکوردشکنی این شاخص در سال ۹۰ نسبت به سال‌های دهه گذشته است. شاخص قیمت تولید‌کننده متوسط قیمت کالاها و خدماتی است که بنگاه‌ها به ازای تولید کالا و خدمات دریافت می‌کنند. این شاخص در سال ۸۰ نزدیک به ۱۱ درصد نسبت به دوره قبل از خود افزایش یافته؛ تا سال ۸۳ روند این شاخص افزایشی بود و تنها در سال ۸۴ و ۸۸ به پایین‌تر از ۱۰ درصد رسید. در سال ۸۷ به مانند شاخص تورم در مناطق شهری، شاخص بهای تولید‌کننده نیز با افزایش قابل ملاحظه‌ای روبه‌رو شد و به ۹/۲۰ درصد رسید. این شاخص در سال ۸۸ به سرعت کاهش یافت و به ۴/۸ درصد رسید؛ اما بار دیگر کانال ۱۶ درصدی را در سال بعد پیمود تا سال ۹۰ شاخص بهای تولید‌کننده یک رقم بی‌سابقه در یک دهه اخیر را تجربه کند، ۷/۳۵ درصد به طور میانگین و در یازده ماه اول سال گذشته.
شاخص بهای کالای صادراتی ؛ روند افزایشی
در ۱۰ سال اخیر شاخص بهای کالای صادراتی افت و خیز زیادی داشت و حتی به سطح پایین‌تر از یک درصد نیز رسید. بالاترین میزان این شاخص در یک دهه گذشته، طی سال ۸۳ به دست آمد که به ۳/۲۸ درصد رسید. این شاخص در سال ۸۸ به منفی ۸/۶ درصد کاهش یافت؛ اما در سال‌های ۸۹ و ۹۰ بار دیگر روند صعودی خود را ادامه داد و در یازده ماه سال گذشته به ۵/۱۳ درصد نسبت به دوره مشابه سال ۸۹ افزایش یافت. به نظر می رسد همزمان با تشدید نوسان‌های ارزی در ماه‌های پایانی سال گذشته، شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران نیز روند صعودی داشته است، اتفاقی که به کاهش قدرت رقابت پذیری کالاهای صادراتی ایرانی منجر می‌شود. شاخص بهای کالاهای صادراتی در ایران یکی از انواع شاخص‌های قیمت است که تغییرات سطح عمومی قیمت کالاهای غیرنفتی صادراتی را نشان می‌دهد. برای تهیه این شاخص، «قیمت ارزی کالاهای صادر شده به قیمت ریالی» تبدیل می‌شود و روی هم رفته تغییرات این شاخص، نمایانگر تغییرات قیمت کالاهای صادر شده در بازارهای جهانی و نوسانات نرخ ارز است. به عبارت دیگر وقتی شاخص بهای کالاهای صادراتی روند صعودی پیدا می‌کند، نشانه‌های جدیدی از افزایش «قیمت تمام شده کالای صادراتی» را نمایان می‌سازد؛ چراکه با افزایش این شاخص، قیمت تمام شده کالای صادراتی بالاتر می‌رود. برخی کارشناسان معتقدند با افزایش قیمت کالای صادراتی، در بازار رقابتی امروز جهان، شانس یافتن بازارهای جدید و صادرات بیشتر کالاهای ایرانی نیز کاهش پیدا می‌کند.
تورم در تهران؛ بالاترین سطح سه سال اخیر
گزارش بانک مرکزی از نرخ تورم در سطح شهر تهران نیز حاکی از روند افزایشی این شاخص طی سه سال گذشته است. تورم در تهران طی سال ۸۷ به بالاترین سطح خود در ۱۰ سال گذشته رسید؛ یعنی ۷/۲۶ درصد. در سال‌های ۸۸ و ۸۹ این شاخص اندکی کاهش پیدا کرد و حتی در سال ۸۹ در مرز تک رقمی شدن قرار گرفت؛ اما گزارش بانک مرکزی نشان می دهد در ۱۱ ماه سال گذشته تورم در تهران به مرز ۲۰ درصد رسیده است.