بیشترین نرخ رشد GDP در ایران بین سال‌های 1332 تا 1357 رخ داده است

فاطمه بهادری- تولید ناخالص داخلی ایران (GDP) به قیمت بازار در سال ۱۲۸۵ معادل یک‌هزار و ۴۵۹میلیون قران (ریال) معادل ۴۶/۱میلیارد ریال بوده است. بر همین اساس متوسط نرخ رشد تولید ناخالص داخلی به قیمت پایه، در فاصله سال‌های ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۰ معادل ۷/۲و در فاصله سال‌های ۱۳۰۰ تا ۱۳۱۵ برابر با ۲/۵درصد تخمین زده می‌شود. عکس: حمید جانی‌پور

ابوالفضل خاوری‌نژاد، مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی روز گذشته در کنفرانس ماهانه پژوهشکده پولی و بانکی، با بیان این مطلب، نتایج بررسی‌هایش را در خصوص برآورد تولید ناخالص داخلی ایران در سال‌های ۱۳۱۴-۱۲۸۵ ارائه کرد.

خاوری‌نژاد با تاکید بر اینکه بیشترین میزان نرخ رشد تولید ناخالص داخلی در حدفاصل بین سال‌های ۱۳۳۲ تا ۱۳۵۷ رخ داده است، افزود: این دوره مصادف با وقوع حوادثی نظیر سرنگونی دولت مصدق، حضور نفت در اقتصاد ایران، ارتباط ویژه با اقتصاد جهانی و کمک‌های مالی بین‌المللی همراه بوده که حتی تا سال ۱۳۵۳ نیز این رشد ادامه داشت. وی نرخ رشد تولید ناخالص داخلی برآورد شده را در فاصله سال‌های ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۰ به طور متوسط ۷/۲درصد و در فاصله سال‌های ۱۳۱۵-۱۳۰۰ به طور متوسط ۲/۵درصد اعلام کرد و سیاست‌هایی مانند صنعتی کردن کشور و سیاست‌‌های معطوف به تجددگرایی در همه عرصه‌ها را باعث این رشد دانست. مدیرکل آمارهای اقتصادی بانک مرکزی تصریح کرد: سهم تشکیل سرمایه ثابت ناخالص از تولید ناخالص داخلی در دو دوره زمانی سال‌های ۱۳۰۰-۱۲۸۵ و ۱۳۱۵-۱۳۰۰ به طور متوسط به ترتیب ۷/۷ و ۱/۱۲درصد بوده است.

وی سهم واردات از تولید ناخالص داخلی در فاصله سال‌های ۱۳۰۰-۱۲۸۵ و ۱۳۱۵-۱۳۰۰ را به ترتیب ۲/۲۶ و ۲/۱۹درصد اعلام کرد و گفت: سهم صادرات از تولید ناخالص داخلی نیز در دو دوره فوق به طور متوسط ۴/۲۶ و ۲۹درصد بوده است. خاوری‌نژاد ادامه داد: سهم صادرات نفتی در فاصله سال‌های ۱۳۰۰-۱۲۸۵ به طور متوسط ۲ و در فاصله سال‌های ۱۳۱۵-۱۳۰۰ به طور متوسط ۶/۱۲درصد بوده است.

وی آمار فوق را نشانگر اقتصاد باز ایران در این سال‌ها دانست و افزود: در اوایل قرن ۱۴ هجری عمده صادرات ایران را تریاک تشکیل می‌داده و همچنین به دلیل عرضه پنبه ایران در بازارهای جهانی، آمار صادرات ایران دارای تغییر بوده است.

وی ادامه داد: در مجموع ایران با ویژگی‌هایی نظیر اقتصاد تک‌محصولی، نظام استبدادی و نیمه‌استعماری در عرصه اقتصاد جهانی حضور داشته است.

خاوری‌نژاد، مشکلات برآوردهای تاریخی برای محاسبه میزان تولید ناخالص داخلی کشور را نبود آمارهای لازم و کافی به دلیل بعد زمان، بالا بودن میزان تولیدات غیربازاری خانوار در گذشته نسبت به امروز و یکپارچه نبودن اقتصاد در سال‌های گذشته برشمرد.

وی اظهار داشت: برآورد تولید ناخالص داخلی توسط جولیان باریر برای سال ۱۲۷۹ (سال ۱۹۰۰ میلادی) حدود ۵/۳میلیارد قران و توسط همایون کاتوزیان برای سال ۱۲۶۸ (۱۸۸۹ میلادی) حدود ۳۴۲میلیون قران محاسبه شده است.