عضو کارگروه بانکداری بدون ربا خبر داد
اوراق مشارکت رهنی آماده قیمت‌گذاری برای عرضه در بازار
عضو کارگروه بانکداری بدون ربا گفت: اوراق مشارکت رهنی قابل تبدیل به اوراق بهادار توسط بانک‌ها آماده شده و منتظر قیمت‌گذاری توسط بانک مرکزی برای عرضه در بازار است.
سیدعباس موسویان در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه بانک‌های مسکن و ملی داوطلب شده‌اند که بخشی از تسهیلات فروش اقساطی و اجاره به شرط تملیک خود را در قالب اوراق مشارکت رهنی منتشر کرده و به فروش برسانند، افزود: یکی از ابزارهای جدید بانکی، تبدیل کردن مطالبات بانک‌ها به اوراق بهادار است و بانک‌ها زمانی که منابع خود را در قالب فروش اقساطی و اجاره به شرط تملیک واگذار می‌کنند و برای اعطای تسهیلات جدید دچار مشکل می‌شوند، می‌توانند از این ابزار بهره ببرند.
وی اضافه کرد: کارکرد این ابزار که در ۳۰ سال اخیر ابداع شده و مورد استفاده قرار گرفته، به این صورت است که بانک تسهیلات اعطایی را همگن‌سازی کرده و در قالب بسته‌ای آن را تبدیل به اوراق بهادار انتفاعی همراه با سود می‌کند و آن اوراق را در بازار سرمایه عرضه و به مردم می‌فروشد و خریداران اوراق نیز در واقع تسهیلات اعطایی بانک‌ها را خریداری می‌کنند و صاحب آن تسهیلات می‌شوند و به این ترتیب منابع بانک‌ها تجدید می‌شود و آنها می‌توانند تسهیلات جدید پرداخت کنند. عضو کار گروه بانکداری بدون ربا با بیان اینکه قرار شد برای اجرای این طرح در ایران در دو حوزه مطالعاتی انجام بگیرد، گفت: از طرفی باید مشخص می‌شد که از نظر فقهی فروش این مطالبات در بازار چه حکمی دارد و از طرف دیگر از نظر اقتصادی در این‌باره نگرانی‌های زیادی وجود داشت، چرا که یکی از ریشه‌های بحران اخیر اقتصادی جهان، خرید و فروش مطالبات بانک‌ها و تبدیل به اوراق بهادار کردن این مطالبات دانسته می‌شد. وی با اشاره به مطالعات صورت گرفته در این دو حوزه اظهار داشت: جلسات مفصلی در کمیته فقهی سازمان بورس و اوراق بهادار تشکیل و ابعاد مختلف این طرح بررسی شد و جمع‌بندی آن بود که براساس رای عموم فقهای شیعه که خرید و فروش دین واقعی را مجاز می‌دانند و همچنین موافقت شورای نگهبان در جریان تصویب در قانون پولی بانکی با خرید و فروش دین واقعی می‌توان براساس خرید و فروش دین که در بانک‌ها اجرا می‌شود اوراق مشارکت رهنی را طراحی و از آن استفاده کرد.
موسویان با اشاره به مطالعات انجام شده در وزارت اقتصاد و بانک مرکزی درباره ابعاد اقتصادی این طرح گفت: جمع‌بندی این مطالعات آن بود که اگر ابزارها و قیود کنترلی لازم برای ابزار مالی رعایت شود، مشکلی ایجاد نخواهد شد و در واقع اصل تبدیل مطالبات بانک‌ها به اوراق بهادار خطرساز نیست، بلکه استفاده بی‌رویه و غیرضابطه‌مند از این ابزار موجد بحران و خطرساز می‌شود. وی اضافه کرد: به همین دلیل قرار شد براساس تدابیر امنیتی به کار گرفته شده توسط بانک مرکزی و آیین‌نامه‌ای که در این زمینه ارائه کرده است، بخشی از مطالبات بانک‌ها در قالب تسهیلات فروش اقساطی مسکن که در ازای آن مسکنی در رهن بانک است، تبدیل به اوراق بهادار شوند. وی با اشاره به مهیا شدن همه شرایط در سیستم بانکی و بورس اوراق بهادار برای اجرایی شدن این طرح گفت: حتی بعضی بانک‌ها بسته قابل تبدیل به اوراق بهادار خود را آماده کرده‌اند و بورس اوراق بهادار نیز برای انتشار و خرید و فروش این اوراق آمادگی خود را اعلام کرده که مانع عمده در این زمینه قیمت‌گذاری است که بانک مرکزی در مورد آن نظراتی دارد و همه منتظر قیمت‌گذاری توسط بانک مرکزی هستند تا بانک‌ها بتوانند از این ابزار استفاده کنند. عضو کارگروه بانکداری بدون ربای بانک مرکزی با بیان اینکه انتشار اوراق رهنی از بخشی از تسهیلات اعطایی بانک‌ها که در قالب فروش اقساطی مسکن اعطا شده و آن مسکن به عنوان وثیقه در رهن بانک است، شروع می‌شود گفت: گروهی از تسهیلات که پشتوانه رهنی دارند انتخاب می‌شوند و نوعا قراردادهایی شامل این انتخاب می‌شوند که به عنوان مثال ۵ سال به سررسید آنها باقی مانده باشد که بخش زیادی از تسهیلات بازپرداخت شده و تنها ۵ سال از زمان قسط آنها باقی‌مانده باشد.
وی افزود: این تسهیلات از جهت ریسک مطمئن‌ترین تسهیلات محسوب می‌شوند؛
چرا که از طرفی وثیقه رهنی پشت سر آنها است و از طرف دیگر بخش مهمی از تسهیلات بازپرداخت شده و تنها بخش کمی از آن باقی مانده است و هیچ انگیزه‌ای برای پرداخت نکردن بدهی تسهیلات گیرنده به بانک مگر در موارد بسیار نادر وجود ندارد. موسویان اضافه کرد: پشت این تسهیلات که به اوراق بهادار تبدیل می‌شوند ضامن وجود دارد که یا بانک‌ها این ضمانت را برعهده می‌گیرند یا موسسه دیگری نقش ضامن را ایفا خواهد کرد تا اگر صاحبان اوراق از طریق وصول مطالبات نتوانستند به سرمایه خود دسترسی پیدا کنند، از طریق ضامن به اموال خود برسند.
وی با بیان اینکه تسهیلات با سررسیدهای ۱ تا ۵ ساله به صورت خرید دین با مبلغ پایین‌تری فروخته می‌شود، افزود: به عنوان مثال یک تسهیلات یک میلیون تومانی یکساله به ۸۲۰ هزار تومان فروخته می‌شود و خریدار اوراق مالی با خرید این اوراق پس از یکسال به مبلغ یک میلیون تومان دسترسی خواهد داشت و ۱۷ یا ۱۸درصد سود خواهد برد که علاوه بر تضمین نسبت به اصل سرمایه، از تضمین نسبت به سود نیز اطمینان خاطر خواهد داشت. عضو کارگروه بانکداری بدون ربای بانک مرکزی تصریح کرد: انتظار می‌رود در صورت انتشار این اوراق در بازار سرمایه و اطلاع‌رسانی دقیق رسانه‌ها درباره آن استقبال خوبی از این اوراق صورت گیرد. وی در ادامه اظهار داشت: از این ابزار در زمانی استفاده می‌شود که بانکی احساس کند تسهیلاتی را که با ۲۰درصد سود پرداخت کرده می‌تواند با ۱۸درصد واگذار کند و ۲درصد سود خالص ببرد و بعد از واگذاری این تسهیلات با ۱۸درصد سود می‌تواند دوباره با سود ۲۰ تا ۲۱درصدی تسهیلات جدیدی را پرداخت کند و مانند این است که فروشنده‌ای در صورت فروختن کالای خود به زیر قیمت بتواند از جای دیگری سود بیشتری نصیب خود کند.
موسویان اضافه کرد: بانک‌ها به جای یکبار اعطای تسهیلات، چند بار تسهیلات اعطا می‌کنند و به این وسیله سودهای حاشیه‌ای خوبی نصیب بانک‌ها می‌شود و استفاده از این ابزار مالی هم به نفع بانک و هم به نفع خریداران ابزار مالی تمام می‌شود. وی با اشاره به اعلام آمادگی بانک‌های مسکن، ملی و بانک خصوصی سامان برای واگذاری اوراق مشارکت گفت: محدودیتی برای بانک‌های مختلف برای انتشار این اوراق وجود ندارد و تنها محدودیت لازم‌الاجرا آن است که تسهیلات باید همگن و با وثیقه باشد و اصولا مفهوم اوراق مشارکت رهنی آن است که خریداران اوراق در خرید تسهیلاتی که پشتوانه رهنی دارند مشارکت می‌کنند. عضو کارگروه بانکداری بدون ربای بانک مرکزی با بیان اینکه یکی از فعالیت‌های اصلی دو موسسه فانی می و فردی مک در حوزه بانکی، در حوزه اوراق مشارکت رهنی بود، اظهار داشت: این ابزار از جهت مالی یک ابزار تیزمانند چاقوی آشپزخانه است که اگر با دقت از آن استفاده شود بسیار مفید است اما اگر در استفاده از آن بی‌دقتی شود، استفاده کننده را مجروح می‌کند.
وی تاکید کرد: تبدیل مطالبات بانک‌ها به اوراق بهادار، ابزار تیزی است که اگر به اندازه، به موقع و نظارت شده از آن استفاده شود، می‌تواند ابزار مهمی در جریان نقدینگی کشور به خصوص در شرایطی که کشور به نقدینگی نیاز دارد، محسوب شود. موسویان اضافه کرد: اما گر در بانک مرکزی و سازمان بورس اوراق بهادار نظارت کافی نداشته باشد و بانک‌ها خارج از ظرفیت اقتصاد کشور و نظام بانکی به طور مداوم تسهیلات پرداخت کنند و تسهیلات پرداخت شده را به صورت اوراق بهادار در بازار عرضه کنند و دوباره و سه باره این کار را انجام دهند و این فرآیند خارج از توان مالی کشور و نظام بانکی تکرار شود، این مساله به مرز بحران و آسیب می‌رسد.
ارسال نظر