دلایل گسست رابطه نقدینگی و تورم در اقتصاد ایران

یک کارشناس اقتصادی گفت: متغیرهای واردات، تولید ناخالص داخلی، درآمد نفت، شاخص قیمت‌های جهانی و امثال آن را اگر در مدل بررسی وارد کنیم و مدل ریاضی آن را هم از وضعیت خطی به لگاریتمی‌تغییر دهیم، می‌توانیم این نوسانات بین نقدینگی و تورم را توجیه کنیم. آلبرت بغزیان در گفت‌وگو با خبرگزاری «فارس» در پاسخ به پرسشی درباره گسسته بودن ارتباط بین نقدینگی و تورم در اقتصاد ایران گفت: به دلایل مختلفی ممکن است به‌رغم بالا رفتن نقدینگی، تورم رشد نکرده باشد و دوران‌هایی که نقدینگی و تورم ارتباط مستقیم ندارد، توجیه شوند.

وی افزود: مثلا در این مورد مولفه واردات را می‌توان وارد مدل کرد؛ یعنی در وضعیتی که نقدینگی رشد داشته با واردات تورم کنترل شده است یا می‌توان درآمدهای ارزی را بررسی کرد که آیا وارد شدن افزایش درآمد ارزی در روند افزایش نقدینگی و تورم تاثیرگذار بوده یا این درآمدها وارد حساب ذخیره شده و با کنترل آن تورم ایجاد نشده است.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: متغیرهای واردات، GDP، درآمد نفت، شاخص قیمت‌های جهانی و امثال آن را اگر در مدل بررسی وارد کنیم و مدل ریاضی آن را هم از وضعیت خطی به لگاریتمی‌تغییر دهیم، می‌توانیم این نوسانات بین نقدینگی و تورم را توجیه کنیم.

وی تصریح کرد: نقدینگی موجود در اثر افزایش پایه پولی، افزایش گردش پول، تزریق دلار و امثال آن به وجود آمده است که همه این شرایط می‌تواند همراه نبودن دو متغیر تورم و نقدینگی را توجیه کند. بغزیان درباره تاثیر سرعت گردش پول بر متغیرهای نقدینگی و تورم گفت: محاسبه سرعت گردش پول ممکن است سلیقه‌ای انجام شود، در واقع کافی است تولید ملی را بر نقدینگی تقسیم کنیم تا سرعت گردش نقدینگی به دست آید یا می‌توانیم از روش‌های دیگری بهره ببریم. وی افزود: اگر سیستم بانکی خوب کار کند، سرعت گردش نقدینگی بالا می‌رود و بانکداری الکترونیک و Core Banking نیز می‌توانند این سرعت را افزایش دهند؛ اما اگر این افزایش سرعت روی کالاهای دست دوم و دست به دست شدن کالاها برود، تورم ایجاد می‌کند و در مقابل اگر در تولید به چرخش سریع پول کمک شده باشد، تورم را کاهش می‌دهد. وی تصریح کرد: به همین دلیل حتی از لحاظ تئوریک نیز نمی‌توان گفت که کاهش سرعت گردش پول به نفع اقتصاد است یا افزایش آن.

کاهش نرخ رشد اقتصادی بر افت تورم موثر است

یک کارشناس اقتصادی گفت: در اقتصاد هرگاه حجم نقدینگی بالا رود، تورم نیز افزایش می‌یابد؛ اما عوامل دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند تورم را تشدید یا از شدت آن بکاهد، اما هرگز نمی‌توان گفت افزایش نقدینگی منجر به کاهش تورم می‌شود.

فرید ضیاءالملکی اظهار داشت: در واقع رابطه‌ای در اقتصاد وجود دارد که هر وقت نقدینگی در جامعه بالا رود به همان نسبت تورم بالا خواهد رفت.

وی ادامه داد: هنگامی‌که نقدینگی افزایش می‌یابد، در نتیجه مقدار تولید کالا نیز باید بالا رود؛ اما اگر تنها نقدینگی بالا رود و میزان تولید کالا بالا نباشد، در نتیجه قیمت‌ها افزایش خواهد یافت.

ضیاءالملکی خاطرنشان کرد: در این رابطه رشد اقتصادی و رشد جمعیت نیز مطرح است و این دو عامل نیز می‌تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد.

این کارشناس مسائل بانکی ادامه داد: حال اگر هرکدام از این عوامل به خصوص میزان تولید ثابت باشد با توجه به تغییر دیگر عوامل میزان افزایش قیمت‌ها کم یا زیاد خواهد شد، در نتیجه این گونه نیست که هر وقت نقدینگی بالا رود تورم کاهش پیدا کند.