دنیای اقتصاد - به دنبال اعلام عبور از تعیین و تحمیل نرخ دستوری به بازار پول که با استقبال اکثر صاحبنظران اقتصادی و کارشناسان پولی مواجه شد، دیروز محمود بهمنی، رییس‌کل بانک مرکزی مباحث جدیدی را مطرح کرد. بهمنی که پیش‌تر از شناورسازی نرخ سود بانکی برای سال آینده خبر داده بود دیروز در گفت‌و‌گو با خبرگزاری فارس اعلام کرد که این خبر را براساس شرایط هدفمندسازی یارانه‌ها اعلام کرده بود که با توجه به آثار بسیار مثبت طرح در آن تجدیدنظر خواهد شد؛ سخنی که همین خبرگزاری آن را با عنوان «احتمال منتفی شدن شناورسازی» ارسال کرد. بهمنی از حرف خود برگشت

شناور شدن نرخ سود منتفی شد

گروه بازار پول- درحالی که محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی، هفته گذشته در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در مورد تعیین نرخ سود شناور برای سال آینده گفته بود، طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، نرخ سود بانکی از سال آینده شناور خواهد بود و بعد از گذشت یک دوره زمانی مثل یک ماه در صورت تغییر نرخ تورم، متناسب با آن تعیین خواهد شد دیروز به همین خبرگزاری گفت: بنده زمانی که از برنامه بانک مرکزی برای تعیین نرخ سود شناور خبر دادم به شرایط بعد از هدفمندی یارانه‌ها و اینکه در مورد نرخ‌های سود بانکی باید چه تصمیمی گرفته شود، فکر می‌کردم.

وی افزود: خوشبختانه آثاری که از هدفمندی یارانه‌ها دیدم، بسیار مثبت بوده است بنابراین در نرخ سود سال آینده حتما تجدید نظر خواهیم کرد. اگرچه گفته‌های بهمنی در مورد تجدید نظر در نرخ سود سال آینده مبهم است، اما به نظر می‌رسد نگرانی مقامات بانک مرکزی از افزایش انفجاری قیمت‌ها پس از هدفمندسازی فروکش کرده و به کاهش نرخ سود بانکی در سال آینده می‌اندیشند. بهمنی در ادامه گفت‌وگوی خود گفته است: خبر شناور شدن نرخ سود در شرایطی اعلام شد که احتمال افزایش تورم وجود داشت؛ اما بر اساس پیش‌بینی‌ها نرخ تورم افزایش نمی‌یابد. براساس گزارش بانک مرکزی نرخ تورم از شهریورماه امسال به روند کاهشی خود پایان داده و در آذرماه بار دیگر دورقمی شد. نرخ تورم از سال گذشته در پی سیاست‌های پولی انقباضی بانک مرکزی و رکود اقتصادی در کشور روندی کاهشی داشت؛ به طوری‌که پس از چند دهه برای نخستین بار تک رقمی شد؛ اما بار دیگر در دوازده ماه منتهی به آذرماه سال‌جاری به ۱/۱۰ درصد رسید. بهمنی هفته گذشته شناور شدن نرخ سود بانکی را از برنامه‌های طرح تحول بانکی اعلام کرده بود. طرحی که احمدی‌نژاد بارها در باره آن سخن گفته و وعده اجرای آن از سال آینده را داده است.

رییس کل بانک مرکزی پیش از این گفته بود: رییس‌جمهور بر تعیین نرخ سود بر اساس نرخ تورم تاکید دارد؛ زیرا این یک اصل علمی است. بهمنی تاکید کرده بود براساس یک سری ضوابط علمی، نرخ سود بانکی تعیین می‌شود. آنچه در طرح تحول نظام بانکی مد نظر قرار گرفته نیز بر مبنای همین اصل علمی است. با این سخنان صریح بهمنی در مورد تعیین نرخ شناور سود بانکی بر اساس نرخ تورم، منتفی دانستن آن پس از یک هفته جای سوال دارد.

بهمنی در بخش دیگری از این گفت‌وگو در مورد تدوین پیش‌نویس‌های قوانین بانک مرکزی و بانک‌های تجاری هم گفته است: اصلاحات مربوط به بانک‌ها هم‌اکنون در بانک مرکزی در حال بررسی است و اصلاحات لازم در کمیسیون اقتصادی دولت انجام خواهد شد سپس به شبکه بانکی ابلاغ خواهد شد. رییس کل بانک مرکزی عدم تصویب لایحه تحول بانکی در کمیسیون اقتصادی دولت را از مهم‌ترین دلایل عدم اعلام جزییات کامل این طرح دانسته و گفته است: قطعا محورهای طرح تحول بانکی بر عملکرد بانک‌ها، اداره بانک‌ها، نرخ‌های سود بانکی و منابع قرض‌الحسنه متمرکز خواهد بود. بهمنی در مورد نقش شورای پول و اعتبار در تدوین این سیاست‌ها سخنی نگفته است .طبق قانون پولی و بانکی، تعیین نرخ سود بانکی بر عهده شورای پول و اعتبار است.

فعلا نمی‌توانیم جزئیات طرح تحول بانکی را اعلام کنیم

بهمنی در بخش دیگری از این گفت‌وگو گفت: طرح تحول بانکی بعد از هدفمندی یارانه‌ها در دستور کار برای اجرا قرار دارد و به همین منظور باید تحولات سیستم بانک‌ها را مورد توجه و بررسی قرار داد.

حسین قضاوی، معاون اقتصادی بانک مرکزی شنبه گذشته از تدوین دو پیش‌نویس برای قانون جدید بانکداری به ترتیب برای بانک مرکزی و بانک‌های تجاری خبر داده و گفته بود: باید دنبال فرصت مناسب بود که این پیش‌نویس‌ها در کمیسیون اقتصادی دولت مورد بررسی قرار گیرد و نهایتا در قالب لایحه به مجلس ارائه شود.

هدفمندی مطلوب یارانه‌ها با مدیریت بانک مرکزی

بهمنی در ادامه ضمن تاکید براینکه سیستم بانکی در هدفمندی یارانه‌ها بسیار هماهنگ و مطلوب عمل کرد، گفت: اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در ۲۸ آذرماه با پرداخت حقوق کارمندان همزمان شده بود و باید یادآور شد که پرداخت حقوق به تنهایی بانک‌ها را با فشار روبه‌رو می‌کند.

رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: در مقطع مذکور (روزهای نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها) علاوه بر مراجعه‌کنندگان به بانک‌ها به منظور دریافت حقوق، مراجعه ۶۱ میلیون نفر برای برداشت یارانه‌ها، مراجعه بیش از ۱۰۰ میلیون نفر برای پرداخت قبوض آب، برق، گاز، پرداخت مابه‌التفاوت یارانه نان از سوی دولت و همچنین پرداخت سود سهام عدالت همزمان شده و همین امر موجب شلوغی بانک‌ها در آن روزها شده بود. بهمنی تاکید کرد: با تمام این موارد سیستم بانکی با مدیریت و هدایت بانک مرکزی به نحو بسیار مطلوب در این زمینه فعالیت کرد.

عدم امکان ارائه آمار دقیق در مورد میزان برداشت یارانه‌ها

خبرنگار فارس پرسید: آیا از میزان یارانه‌های برداشتی از ابتدای اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها در بانک مرکزی برآوردی شده است؟

وی در پاسخ گفت: در زمان اعلام شماره حساب، برخی از مردم حساب‌های مختلفی مانند حساب‌های عمومی، جاری، سپرده‌گذاری و سرمایه‌گذاری را به ثبت رسانده یا حساب‌های جداگانه‌ای را افتتاح نموده و قصد داشتند یارانه‌ها به حساب مورد نظر خود واریز شود.

بهمنی افزود: به دلیل اینکه منابع حساب‌هایی مذکور «مخلوط» بود، فرضا‌ ممکن است یارانه‌ها به حساب‌های حقوقی آنها نیز ریخته شده باشد بنابراین دقیقا مشخص نبود که افراد از این حساب‌ها حقوق خود را برداشت کرده‌اند یا یارانه‌هایشان را.

رییس کل بانک مرکزی در خصوص میزان مراجعه‌کنندگان به بانک‌ها برای برداشت یارانه‌ها از حساب‌ها طی روزهای نخست اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها، گفت: در روزهای اول تا سوم که مسدودیت حساب یارانه‌ها برطرف شده بود، تعداد مراجعه‌‌کنندگان به بانک‌ها بسیار کم بود.

این مقام مسوول در شبکه بانکی ادامه داد: در ساعات پایانی روز اول اجرای این قانون، بنده و مسوولان مربوطه در بانک مرکزی پیش‌بینی کردیم که کمتر از نیم درصد از مراجعه‌کنندگان به بانک‌ها به منظور برداشت یارانه‌ها بودند.

وی گفت: ارائه آمار دقیق در مورد میزان برداشت یارانه‌ها از حساب‌ها به تفکیک، به خاطر مخلوط بودن حساب‌ها مقدور نیست.

بهمنی افزود: این حالت تنها در صورتی امکانپذیر می‌شد که روز اول اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها به بانک‌ها ابلاغ می‌شد که حساب‌های یارانه‌ حتما باید دارای شناسه مشخص و جداگانه‌ای باشند. در این شرایط می‌توانستیم آمار دقیق برداشت یارانه از حساب‌ها را اعلام کنیم.

سود ویژه حساب یارانه‌ها به بانک مرکزی مربوط نمی‌شود

بهمنی در مورد بررسی افتتاح حساب ویژه‌ای به منظور واریز یارانه‌ها و اختصاص سود به این حساب‌ها در شورای پول و اعتبار توضیح داد: این امر اصلا مربوط به بانک‌ مرکزی نیست بلکه مربوط به بانک‌ها است. مسلما زمانی که فردی حساب پس‌انداز یا کوتاه مدت خود را برای واریز یارانه‌ها اعلام کرده است در صورت عدم برداشت، سود دریافت می‌کند.

بر پایه این گزارش، حسین قضاوی در یکی از گفت‌وگوهای خود با فارس گفته بود: ممکن است شورای پول و اعتبار در جلسات آتی راهکاری را برای جذابیت ماندگاری یارانه‌ها در حساب‌های مردم در نظر بگیرند؛ فرضا سپرده کوتاه‎مدت ویژه با سود جذاب‌تری را برای یارانه‌ها معرفی کند.

پرداخت تسهیلات ۱۰ میلیون تومانی به کارگاه‌ها و صنایع کوچک

بهمنی در ادامه این سخنان بار دیگر به اهمیت استفاده از منابع قرض‌الحسنه تاکید کرد و گفت: منابع قرض‌الحسنه باید صرفا به مصرف قرض‌الحسنه برسد و بانک مرکزی در حال سوق دادن این منابع به بخش‌های تولیدی و اشتغال است.

این مقام مسوول در شبکه بانکی اضافه کرد:‌ برنامه‌ریزی بانک مرکزی برای اشتغالزایی در بخش‌های مختلف کشور ارائه تسهیلات حداکثر تا سقف ۱۰ میلیون تومان برای تامین نیازهای اشتغال بخش‌های مختلف مانند کارگاه‌ها و صنایع کوچک است.

رییس کل بانک مرکزی ابراز امیدواری کرد که بخش‌های مختلف از جمله کارگاه‌ها و صنایع کوچک با استفاده از تسهیلات مذکور نیازهای خود را برطرف نموده و این تسهیلات برای آنها توجیه اقتصادی لازم را داشته باشند.

دستورالعمل مشاغل خانگی به تمام بانک‌ها ابلاغ شده است؟

خبرنگار فارس از بهمنی جزئیات پرداخت تسهیلات اشتغالزایی به بخش‌های مختلف را جویا شد که وی در پاسخ گفت: در سفرهای استانی به صورت مرتب تسهیلات اشتغالزایی تا سقف ۱۰ میلیون تومان برای کارگاه‌ها و صنایع کوچک از محل قرض‌الحسنه مصوب و به بانک‌های عامل ابلاغ می‌شود.

بهمنی ادامه داد: در استان‌ها دستورالعمل مربوط به پرداخت «تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال» ابلاغ شده و هم‌اکنون از طریق کمیته امداد امام خمینی(ره) پرداخت تسهیلات مذکور انجام می‌شود. رییس کل بانک مرکزی در بخش دیگری از اظهارات خود در واکنش به این نکته که تاکنون دستورالعمل پرداخت تسهیلات به مشاغل خانگی به بانک‌های عامل ابلاغ نشده است، تصریح کرد:‌ دستورالعمل مشاغل خانگی به تمامی بانک‌ها ابلاغ شده است.

عکس: نگار متین نیا